راه مقابله با طلسم و سحر

طلسم کار ساده و راحتی نیست و از دست هر کسی بر نمی آید باید توجه داشت که از هر کسی که ادعای دانستن این امور را دارد, نباید به راحتی پذیرفت چون بسیاری از سودجویان از این راه برای خود منبع درآمد درست کرده و مردم را فریب می دهند

طلسم کار ساده و راحتی نیست و از دست هر کسی بر نمی آید. باید توجه داشت که از هر کسی که ادعای دانستن این امور را دارد، نباید به راحتی پذیرفت؛ چون بسیاری از سودجویان از این راه برای خود منبع درآمد درست کرده و مردم را فریب می دهند.

● جادو به مثابه یک قدرت قدسی!!!

انسان موجود پیچیده‌ و ناشناخته ای است که می‌تواند کارهای خارق ‌العاده و غیر طبیعی انجام دهد. این قبیل کارها از ابعاد مادی و غیر مادی وجود انسان سرچشمه می‌گیرد. از جهت مادی انسان می‌تواند با کمک ابزار مادی و با انجام برخی تمرینات، سرعت خود را در انجام برخی کارها افزایش دهد و یا نسبت به برخی پدیده‌ها عادت کند که برای دیگران تعجب آور باشد. از جهت معنوی نیز انسان با به کارگیری نیروی‌های روانی و روحی کارهای فوق العاده انجام می دهد. یکی از این امور خارق العاده طلسم است.

مجمع البحرین در ذیل کلمه طلسم می نویسد: «سه نظریه مشهور درباره واژه طلسم وجود دارد: ۱ از دو لفظ طلٌ به معنای اثر و اسم ترکیب یافته است. ۲ لفظی است یونانی به معنای گره غیر قابل گشودن. ۳ مقلوب کلمه مسلط است».[۱]

نویسنده «کشٌاف اصطلاحات العلوم و الفنون» می نویسد: «عبد العلی بیرجندی در شرح تذکره می گوید: طلسم عبارت از کار خارق عادتی که مبدأ آن قوای فعٌاله (اثر گذار) آسمانی آمیخته با قوابل زمینی منفعله (اثر پذیر) است، تا بدان امور شگفت و غریب پدید آورند؛ زیرا برای حدوث کائنات عنصری که اسباب آنها قوای آسمانی است، شرایط مخصوصی است و به این شرایط استعداد قابل، کمال می پذیرد و از این رو کسی که احوال قابل و فاعل را بشناسد و بر جمع میان آنها قادر باشد، می تواند به ظهور آثار عجیب و شگفتی پی برد».[۲]

پس اولاً: در طلسم از طریق برخی ابزار و وسایل مادی، نیروهای ماورائی جهت انجام کارها به خدمت گرفته می‌شوند.

ثانیاً: طلسم کار ساده و راحتی نیست و از دست هر کسی بر نمی آید. باید توجه داشت که از هر کسی که ادعای دانستن این امور را دارد، نباید به راحتی پذیرفت؛ چون بسیاری از سودجویان از این راه برای خود منبع درآمد درست کرده و مردم را فریب می دهند.

بهترین شیوه برای ابطـال طلسمات، توکـل به خداوند قهـار و جبار و پناه بردن به اقیانوس بی‌کران رحمت او، قرآن کریم است؛ چرا که «ما آنچه از قرآن می فرستیم شفا و رحمت الهی برای اهل ایمان است

ثالثاً: طلسم خرافه نیست و دارای اثر و واقعیت است. ابن سینا بر این باور است که سبب سحر نفوس قوی هستند که بدون استفاده از ابزار مادی به وقوع می پیوندد؛ ولی طلسم از ارتباط قوای آسمانی و قوای زمینی ناشی می شود. وی می گوید: «پدیده های غیر عادی در جهان طبیعت از سه منشأ سرچشمه می گیرند:

الف. هیئت نفسانی، ب. خواص اجسام عنصری؛ مثل جذب آهن توسط مغناطیس، ج. قوای آسمانی که در اثر ارتباط با قوای زمینی آثار عجیب را در پی دارد. سحر از نوع اول است، ولی طلسم از نوع سوم است».[۳]

مرحوم شهید اول بعد از بیان تعریفی نزدیک به تعریف یاد شده از بیرجندی، می نویسد: «طلسم حرام و کسب درآمد کردن از این راه نیز حرام است».[۴]

طلسم علی‌ رغم وجود و تأثیرات غیر قابل انکار آن، قابل ابطال است. ابطال طلسم از طرق مختلف امکان پذیر است.

از آن جا که یگانه قدرت مؤثر در عالم خدای قادر متعال است؛ لذا بهتر است برای حل مشکلات به جای روی آوردن به سحر، طلسم، جادو و امثال آن به درگاه رحمت حضرت حق پناه بریم، «و من یتوکل علی الله و کفی بالله وکیلا». مسبب حقیقی و مسبب الاسباب تنها خداوند است. اگر طلسم و سحر و مانند آن تأثیر و سببیتی نیز داشته باشند، خداوند آنها را سبب قرار داده است.

بنابراین؛ بهترین شیوه برای ابطـال طلسمات، توکـل به خداوند قهـار و جبار و پناه بردن به اقیانوس بی‌کران رحمت او، قرآن کریم است؛ چرا که «ما آنچه از قرآن می فرستیم شفا و رحمت الهی برای اهل ایمان است».[۵]

برای جلوگیری از تأثیرات سحر و طلسم قرائت قرآن کریم به خصوص سوره‌های کافرون، اخلاص، فلق و ناس بسیار مؤثر است. دعاهایی نیز در برخی از کتب دعا؛ مانند مفاتیح الجنان ذکر شده است.

● راه های ابطال سحر از نظر قرآن

با توجه به این که سحر اقسامی دارد، راه های ابطال سحر نیز از نظر قرآن کریم گوناگون است که به بررسی آنها می پردازیم:

الف) سحر گاهی فریفتن، تردستی، شعبده بازی و چشم‏بندی است، و در خارج حقیقتی ندارد چنان که قرآن می فرماید:”‌‌ فَإِذا حِبالُهُمْ وَ عِصِیهُمْ یخَیلُ إِلَیهِ مِنْ سِحْرِهِمْ أَنَّها تَسْعی”‌‌[۶]؛ ریسمان ها و عصاهای جادوگران زمان موسی در اثر سحر، خیال می‏شد که حرکت می‏کنند.

در آیه دیگر آمده است: ”‌فَلَمَّا أَلْقَوْا سَحَرُوا أَعْینَ النَّاسِ وَ اسْتَرْهَبُوهُمْ”‌‌؛[۷] هنگامی که ریسمان‏ها را انداختند چشم های مردم را سحر کردند و آنها را ارعاب نمودند.

از این آیات روشن می‏شود که سحر دارای حقیقتی نیست که بتوان در اشیاء تصرفی کند و اثری بگذارد، بلکه این تردستی و چشم بندی ساحران است که آن چنان جلوه می‏دهد.

محمد بن عیسی می گوید از حضرت رضا (ع) در باره سحر پرسیدم حضرت فرمود: سحر واقعیت دارد و به اذن خدا اثر می‏کند هر گاه ترا سحر کردند دستت را تا مقابل صورتت بالا ببر و این دعا را بخوان: ”‌‌باسم الله العظیم باسم الله العظیم رب العرش العظیم الا ذهبت و انقرضت

ب) از بعضی آیات قرآن استفاده می‏شود که بعضی از انواع سحر به راستی اثر می‏گذارد؛ مانند آیه ذیل که می‏گوید آنها سحرهایی را فرا می‏گرفتند که میان مرد و همسرش جدایی می‏افکند: ”‌فَیتَعَلَّمُونَ مِنْهُما ما یفَرِّقُونَ بِهِ بَینَ الْمَرْءِ وَ زَوْجِهِ”‌‌. یا تعبیر دیگری که در آیات فوق بود که آنها چیزهایی را فرا می‏گرفتند که مضر به حالشان بود و نافع نبود: ”‌وَ یتَعَلَّمُونَ ما یضُرُّهُمْ وَ لا ینْفَعُهُمْ”‌‌.[۸] ولی آیا تأثیر سحر فقط جنبه روانی دارد و یا این که اثر جسمانی و خارجی‏ هم ممکن است داشته باشد؟ در آیات بالا اشاره‏ای به آن نشده؛ لذا بعضی معتقدند اثر سحر تنها در جنبه‏های روانی است.[۹]

در عصر ما چون بسیاری از خواص اجسام و عناصر که در گذشته بر توده مردم، مخفی بود، آشکار شده است، و حتی کتاب هایی در زمینه آثار اعجاب‏انگیز موجودات مختلف نوشته ‏شده است، واقعیت قسمت زیادی از سحرهای ساحران روشن شده و در موارد زیادی این حربه از دست ساحران گرفته شده است. (مثل روشن شدن خواص شمیایی عناصر و یا بعضی خواص نور)، اما در هر حال، سحر چیزی نیست که بتوان وجود آن را انکار کرد و همه صورت های آن را به خرافات نسبت داد. بعضی از صورت های آن، هم اکنون رواج دارد و هنوز واقعیت آن شناخته نشده است؛ مثل کارهایی که مرتاضان هندی انجام می دهند.[۱۰]

در بعضی از کتاب ها[۱۱] و روایات برای از بین بردن سحر خواندن آیات و دعاهایی توصیه شده است. ما از باب نمونه به چند مورد اشاره می کنیم:

۱) محمد بن عیسی می گوید از حضرت رضا (علیه السلام) در باره سحر پرسیدم حضرت فرمود: سحر واقعیت دارد و به اذن خدا اثر می‏کند هر گاه ترا سحر کردند دستت را تا مقابل صورتت بالا ببر و این دعا را بخوان: ”‌باسم الله العظیم باسم الله العظیم رب العرش العظیم الا ذهبت و انقرضت”‌‌.

۲) ابن عباس گوید: لبید یهودی پیغمبر(صلی الله علیه و آله) را سحر کرد، و سحر را در چاه بنی زریق انداخت حضرت بیمار شد، در حالی که حضرت به خواب بود دو فرشته آمدند، یکی از آن دو کنار سر حضرت و دیگری پهلوی پای او نشست و به ایشان خبر دادند، که شما را سحر کرده‏ و سحر را در زیر پوست نهاده و در زیر سنگی در چاه زروان گذارده‏اند پیغمبر (ص) علی (ع) و زبیر و عمار را فرستاد تا آب چاه را کشیدند و سنگ را برداشتند و جف را در آوردند و دیدند که در آن مقداری مو است با دندانه‏هائی از شانه که ۱۱ گره با سوزن بر آن زده‏اند، در این موقع معوّذتین آمد هر گرهی را که می گشودند آیه‏ای از آنها را می خواندند، حضرت احساس سبکی کرد و برخاست گویا از قید و زنجیر آزاد شده است، و جبرئیل می گفت: ”‌بسم الله ارقیک من کل شی‏ء یؤذیک من حاسد و عین و الله یشفیک”‌‌.

۳) فردی که سحر شده آیات: ”‌قالَ مُوسی‏ ما جِئْتُمْ بِهِ السِّحْرُ إِنَّ اللَّهَ سَیبْطِلُهُ إِنَّ اللَّهَ لا یصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِینَ، وَ یحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُونَ”‌‌.‏[۱۲] و ”‌وَ أَوْحَینا إِلی‏ مُوسی‏ أَنْ أَلْقِ عَصاکَ فَإِذا هِی تَلْقَفُ ما یأْفِکُونَ، فَوَقَعَ الْحَقُّ وَ بَطَلَ ما کانُوا یعْمَلُونَ، فَغُلِبُوا هُنالِکَ وَ انْقَلَبُوا صاغِرِینَ”‌‌.[۱۳] را همیشه همراه خود داشته باشد.

۴) این آیه را هفت بار بر سحر شده بخوانند: ”‌سَنَشُدُّ عَضُدَکَ بِأَخِیکَ وَ نَجْعَلُ لَکُما سُلْطاناً فَلا یصِلُونَ إِلَیکُما بِآیاتِنا أَنْتُما وَ مَنِ اتَّبَعَکُمَا الْغالِبُونَ”‌‌[۱۴].[۱۵] پس به طور کلی باید از شر سحر ساحران به خدا پناه برد.

باید توجه داشت که اغلب مواردی که مردم آن را سحر می پندارند، ناشی از توجه بیش از حد عده ای به خرافات و اوهام و سوء استفاده عده سودجوی دیگر، از شرایط فراهم آمده است، در حالی که از سحر اطلاعی ندارند علاوه بر آن لااقل بخشی از سحر، با تصرف در خیال انسان انجام می پذیرد و همان طوری که در جریان ساحران و حضرت موسی (ع) اتفاق افتاد، در این گونه موارد با بالا رفتن سطح اعتقادات و آگاهی های مردم، عملا این گونه سحرها کارائی نخواهند داشت. در هر صورت اگر واقعا سحری روی دهد، برای نجات از آن می توان از دعا و آنچه در روایات آمده است بهره برد.

پی نوشت ها :

[۱]. طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تحقیق: حسینی، سید احمد، ج ۵، ص۱۰۷، المکتبة المرتضویة.

[۲]. طهانوی، کشٌاف اصطلاحات العلوم و الفنون، ج ۲، ص ۱۱۳۸، مکتبة اللبنان، ۱۹۹۶م.

[۳]. صدر حاج سید جوادی و دیگران، دائرة المعارف تشیع، ج ۹، ص۱۱۷، شهید سعید محبی، تهران، ۱۳۸۱ش.

[۴]. قمی، شیخ عباس، سفینة البحار، ج ۴، ص۹۱، دارالاسوة، چاپ دوم، ۱۴۱۶ ق. به نقل از الدروس شهید اول.

[۵]. اسراء، ۸۲

[۶] . طه، ۶۶

[۷] . اعراف، ۱۱۶

[۸] . بقره، ۱۰۲

[۹] . علامه در المیزان می فرماید: سحر یک نوع تصرف در حاسه انسان است، به طوری که حاسه بیننده چیزهایی را ببیند و یا بشنود که حقیقت نداشته باشد. طباطبایی، محمد حسین، تفسیر المیزان، موسوی همدانی، سید محمد باقر ج‏ ۸، ص ۲۷۵؛ یکی از اقسام آن تصرف در خیال مردم است، که آن را سحر دیدگان می نامند، و این فن از تمامی فنون سحر مسلم‏تر و صادق‏تر است. طباطبایی، محمد حسین، تفسیر المیزان، موسوی همدانی، سید محمد باقر ج ۱، ص ۲۳۷؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏۱، ص ۳۷۹

[۱۰] . تفسیر نمونه، ج ‏۱۳، ص ۲۴۱

[۱۱] . و نیز در حواشی مفاتیح الجنان تحت عنوان تعویذ ابطال سحر بیان شده است .

[۱۲] . یونس، ۸۱ و ۸۲

[۱۳] . اعراف، ۱۱۷- ۱۱۹

[۱۴] . قصص، ۳۵ .

[۱۵] . مکارم الأخلاق، میر باقری، ج ‏۲، ص ۳۲۶ – ۳۲۹

منبع : اسلام پدیا