« مومسن»، نامی که برای همیشه بر جریده تاریخ زنده ماند

«تئودور مومسن» در ۳۰ نوامبر (۱۸۱۷) در شهر گاردینگ در شسوینگ آلمان پا بر هستی گذاشت. او به تحصیل واژه شناسی و حقوق در شهر کیل پرداخت و سپس از ۱۸۴۴ تا ۱۸۴۷ در ایتالیا و فرانسه به تحصیل …

«تئودور مومسن» در ۳۰ نوامبر (۱۸۱۷) در شهر گاردینگ در شسوینگ آلمان پا بر هستی گذاشت. او به تحصیل واژه شناسی و حقوق در شهر کیل پرداخت و سپس از ۱۸۴۴ تا ۱۸۴۷ در ایتالیا و فرانسه به تحصیل باستانشناسی مشغول بود. در ۱۸۴۸ استاد حقوق دانشگاه لایپزیک شد اما به علت افکار آزادی خواهانه ای که داشت در طی جنبش انقلابی سالهای ۱۸۸۹ -۱۸۸۴، مجبور به استعفا شد. وی همچنین استاد حقوق دانشگاه زوریخ (۱۸۵۴-۱۸۵۲) و برسلو (۱۸۵۸-۱۸۵۴) و سپس استاد تاریخ باستان در برلین تا هنگام مرگ باقی ماند. در زندگی سیاسی، مومسن همچنان نماینده لیبرال مجلس پروس (۱۸۸۲-۱۸۷۳) بود. وی درباره فعالیت های سیاسی اش در وصیت نامه آخر خود چنین نوشت: هرگز در آلمان یا در هر جای دیگر در گذشته یا حال میلی به فعالیت سیاسی نداشته ام.» تاکنون هیچ محققی قابل مقایسه با مومسن وجود نداشته است، زیرا که وی در زمینه های مختلفی نظیر نهادهای حقوقی و سیاسی روم باستان، تاریخ وتاریخ نویسی، زبان کتیبه خوانی و بررسی آثار تاریخی حقوق، سکه شناسی و کلیه پدیده های عمومی زندگی دستاوردهای بی شماری از خود به جا گذاشته است. این تحقیقات تا آخرین روز زندگی اش ادامه داشت.

تئودور مومسن در سال ۱۹۰۲ مفتخر به دریافت جایزه نوبل ادبی شد و آکادمی سوئد دلیل خود را برای انتخاب چنین اعلام کرد: «بزرگترین استاد زنده زمان حاضر در هنر ارائه تاریخ و بویژه به سبب اثر باقی ماندنی اش به تاریخ روم»

بیشتر علاقه مومسن به آثار لاتین، آگاهی از آنها و تأویل و تفسیر آنها، که برای شناخت دوره باستان لازم بود متمرکز شد. او مدت زمانی سردبیر نشریه ای بود که مجموعه های بزرگی به زبان لاتین و آثار موجود به این زبان را شامل می شد و زیر نظر آکادمی سلطنتی علوم برلین انتشار می یافت. مومسن سردبیر و مسئولیت تهیه چند جلد از آنها را به عهده داشت. او همچنین مطالعات و یک تریلوژی پایه ای را در خصوص تقویم رومی، تاریخ نگاری، سکه های رومی و دیوارهای دفاعی امپراتوری روم به پیش برد و در خصوص لهجه های ایتالیایی نیز مطالبی نوشت. هشت جلد مجموعه آثار وی پس از مرگش به چاپ رسید.

عبارت آخرین وصیت نامه او نشانگر علاقه مفرط وی به حقوق روم بود. او استادانه به ویراستار۲ جلد ۷۰ – ۱۸۶۶ و منابع حقوقی دوران پیش از ژوستی نین (۱۸۶۱) پرداخت و همین کافی است تا نامش برای همیشه بر جریده تاریخ زنده بماند. تحلیل جامع وی از قانون اساسی و حقوق جزایی مردم الهامی برای تحقیقات دیگر محققان به حساب می آید.

آثار مهم تئودور مومسن عبارتند از تاریخ سه جلدی روم که در سالهای (۶-۱۸۵۴) منتشر شد. جلد چهارمش که مربوط به دوره دیکتاتوری سزار بود هرگز تکمیل نشد و جلد پنجم این مجموعه درباره داستانهای امپراتوری روم بود. البته دو جلد هم درباره مسائل متفرقه تاریخی نوشت که این هفت جلد مجموعه نوشته های تاریخی او را شکل می دهد.به طور کلی آثار مهم او عبارتند از تاریخ روم سه جلد (۶-۱۸۵۴) حقوق سیاسی ۳ جلد (۱۸۸۸-۱۸۷۱) حقوق جزا در روم (۱۸۹۹) و گفتار و رسالت ۱۹۰۵. تئودور مومسن متولد ۳۰ نوامبر سال ۱۸۱۷ در شهر گاردینگ (شلزویگ) پسر یک کشیش در سال ۱۹۰۲ از طرف آکادمی سوئد به عنوان بزرگترین استاد معاصر در نگارش تاریخ، بویژه برای بزرگداشت اثر عظیمش عظمت و انحطاط روم باستان مفتخر به دریافت جایزه نوبل شد و او که از سال ۱۸۷۴ تا ۱۸۹۵ سمت منشی دائم فرهنگستان علوم را داشت، از ۱۸۷۳ تا ۱۸۸۲ نماینده شورای دولت پروس بود: نخست نماینده حزب لیبرال ملی و آنگاه نماینده اتحادیه لیبرالها بود و همیشه از مخالفین سر سخت و بااهمیت سیاست بیسمارک به شمار رفت. سرانجام در اول نوامبر سال ۱۹۰۳ در شارلوتنبورگ در گذشت.