چرا پوست من چرب است

برخلاف تصور رایج, ارتباطی بین پوست چرب و چربی خون یا کبدچرب وجود ندارد

پوست از نظر میزان ترشح چربی، به انواع مختلف چرب، معمولی، خشک و پوست مختلط تقسیم می‏شود. ارث مهم‏ترین عامل داشتن پوست چرب است. پوست چرب برخلاف پوست خشک نسبتا ضخیم و دارای منافذ فراوان و باز است...

غده‌های چربی پوست بسیار فعال‌اند و بیش از حد معمول چربی ترشح می‌کنند و اکثرا به دلیل لایه چربی که روی پوست دیده می‌شود، براق به نظر می‌رسد. عامل دیگر در داشتن پوست چرب، مسایل هورمونی است. در سنین نوجوانی و جوانی میزان ترشح چربی در نتیجه هورمون‏های جنسی بیشتر می‏شود که معمولا با افزایش سن کاهش می‏یابد ولی گروهی از افراد در سنین بالا هم همچنان پوست چربی دارند. بروز برخی بیماری‏های هورمونی باعث افزایش ترشح چربی پوست می‏شود. در خانم‏ها قبل از عادت ماهانه، به دلایل هورمونی پوست چرب‏تر می‏شود. عوامل محیطی مانند رطوبت و گرمای شدید نیز ممکن است در تشدید احساس چربی پوست دخیل باشند. برخلاف تصور رایج، ارتباطی بین پوست چرب و چربی خون یا کبدچرب وجود ندارد. معمولا افراد دارای پوست چرب، موهای چربی نیز دارند.

پوست چرب می‏تواند تنها یک پدیده منفرد بدون ایجاد مشکل یا بیماری پوستی باشد. در این موارد رعایت این نکته‌ها کمک‏کننده خواهد بود:

۱. استفاده از شوینده‎ها و صابون‏های مخصوص پوست‏های چرب ضروری است. معمولا افرادی که پوست چربی دارند روزانه باید دفعات بیشتری صورتشان را بشویند بنابراین می‏توان آن را با پاک‏کننده مناسب تمیز کرد. همچنین افراد دارای موهای چرب نیز به شستشوی بیشتر موهای خود نیاز دارند. شامپوهای مخصوص موهای چرب بهتر چربی مو را پاک می‏کنند اما تاثیر چندانی در ترشح چربی پوست سر ندارند.

۲. مساله رطوبت پوست (که مربوط به میزان آب موجود در پوست است) با چربی پوست متفاوت است بنابراین بعضی از افراد به‏رغم داشتن پوست چرب به علت رطوبت کم، پوستشان پوسته‏پوسته می‏شود. این افراد نیازمند استفاده از مرطوب‏کننده‏های بدون چربی هستند.

۳. می‏توان برای پاک کردن چربی اضافی از روی پوست صورت زمان‏ خروج از منزل از دستمال‏های مرطوب و پاک‏کننده یکبار مصرف استفاده کرد.

۴. در انتخاب کرم و به‏خصوص لوازم آرایشی باید دقت بیشتری داشت. مصرف محصولات چرب و سنگین علاوه بر تشدید چربی پوست می‏تواند باعث بسته شدن منافذ پوست و بروز جوش و آکنه شود. به طور کلی باید از کرم‏های خشک یا کم‏چرب استفاده شود. نوع ضدآفتاب نیز باید بدون چربی باشد فرم‏های لوسیون و ژل ضدآفتاب برای پوست‏های چرب مناسب‌اند.

۵. باید شب‏ها قبل از خواب پوست را از مواد آرایشی پاک کرد.

۶. هر چند نقش تغذیه در ترشح چربی پوست دقیقا روشن نیست اما توصیه کلی این است که غذاهای پرچرب و سرخ کرده کمتر استفاده شود و مصرف انواع میوه‏ و سبزی افزایش یابد.

علاوه بر اینها ممکن است افراد دارای پوست چرب مستعد ابتلا به برخی بیماری‏های پوستی مثلا آکنه یا بروز منافذ باز و جوش‏های سرسیاه باشند که در صورت بروز آکنه در موارد شدید پوست به درمان نیاز دارد ولی منافذ باز پوست را نمی‏توان کاملا از بین برد. استفاده از تونرها و کرم‏های لایه‏بردار، پیلینگ، میکرودرم و لیزر تا حدودی نمای ظاهری این منافذ را بهبود می‏دهد.

ولی گاهی فرد فقط از چرب بودن برخی نواحی صورت گله‏مند است. این افراد دارای پوست مختلط ترکیبی از پوست خشک و چرب هستند. در این حالت، قسمت‌های مرکزی صورت (بینی، پیشانی و چانه) چرب و قسمت‌های محیطی (اطراف پیشانی، دور چشم‌ها و گونه‌ها) خشک است. این مورد برای بیشتر ما صدق می‏‏‌کند چراکه غدد چربی قسمت‌های مرکزی بیشتر فعال‌اند. برای این نوع پوست بهتر است برای قسمت‌های چرب، فرآورده‌های مخصوص پوست چرب و برای قسمت‌های خشک، فرآورده‌های مخصوص آن را استفاده کرد.

دکتر مجتبی امیری

متخصص پوست

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‏ا...