یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا

ارگ تاریخی بم چوایران نباشد‌ تن من مباد


ارگ تاریخی بم چوایران نباشد‌ تن من مباد

در شمال‌ شرقی‌ شهر بم‌، در دامنه‌ صخره‌ای‌ عظیم‌، قلعه‌ مستحکمی‌ را پی افکنده‌اند که‌ به‌ ارگ‌ بم‌معروف‌ است.‌ این‌ قلعه‌، شهر قدیم‌ بم‌ است.‌ این‌ شهر قدیم‌ از چهار قسمت‌ …

در شمال‌ شرقی‌ شهر بم‌، در دامنه‌ صخره‌ای‌ عظیم‌، قلعه‌ مستحکمی‌ را پی افکنده‌اند که‌ به‌ ارگ‌ بم‌معروف‌ است.‌ این‌ قلعه‌، شهر قدیم‌ بم‌ است.‌ این‌ شهر قدیم‌ از چهار قسمت‌ و ۳۸ برج‌ دیده‌بانی‌ تشکیل‌ شده‌است.‌ در طرف‌جنوب‌ قلعه۴ ‌ حصار و در طرف‌ شمال‌ شرقی‌ آن‌ یک‌ حصار بزرگ‌ وجود دارد. مصالح‌ اصلی‌ بنا، خشت‌ خام‌، گل‌رس‌ و کاه‌ است‌، ولی‌ در بعضی‌ قسمت‌های‌ آن‌ سنگ‌ ، آجر و تنه‌ درخت‌ خرما نیز به کار رفته‌است.‌ قسمت‌های‌ مختلف‌ قلعه‌ به‌ ترتیب‌ عبارتند از: دروازه‌ ورودی‌، محله‌ عامه‌ نشین‌، سربازخانه‌ و بنای‌ مرکزی‌یا حاکم‌نشین.‌ خانه‌های‌ عمومی‌ در کنار کوه‌ و بر روی‌ زمین‌ مسطح‌ بنا شده‌ و از نظر شهرسازی‌ مجموعه‌ای‌ کامل‌ است.‌مکان‌های‌ شناخته‌ شده‌ آن‌، راهروی اصلی‌ (بازار)، حسینیه‌، مسجد (آتشکده‌)، زورخانه‌، حمام‌ (عمومی‌) و سابات‌جهودهاست.‌ بیشتر خانه‌های‌ عامه‌ متصل‌ به‌ هم‌ ساخته‌ شده‌ و غالب‌ آنها به‌ همدیگر راه‌ دارند. در بعضی‌ خانه‌هاآثار حمام‌ اختصاصی‌ به‌ چشم‌ می‌خورد. تعدادی‌ از ساختمان‌ها به صورت‌ دو طبقه‌ ساخته شده‌ که‌به‌ احتمال‌ زیادبر اثر افزایش‌ جمعیت‌ بوده‌ است.‌ بعد از ورودی‌، یک‌ راه‌ اصلی‌ تا دروازه‌ دوم‌ کشیده‌ شده‌ که‌ قسمتی‌ از این‌ راه‌بازارشهر است.‌آثار کارگاه‌، نانوایی‌، روغن‌گیری‌ و قفسه‌های‌ خشتی‌ بازار، نشانی‌ از رونق‌ گذشته‌ آن‌ است.‌ به‌موازات‌ راه‌ اصلی‌، دو راه‌ دیگر نیز به‌ دروازه‌ دوم‌ اتصال‌ دارد. حسینیه‌ شامل‌ یک‌ محوطه‌ بزرگ‌، ایوان‌ دو طبقه‌قرینه‌ و چند اتاق‌ است‌ و سه‌ منبر خشتی‌ دارد. زورخانه‌ از چهارایوان‌، یک‌ گنبد و یک‌ گود تشکیل‌ شده‌ است.‌ارگ‌ بم‌ دو مسجد به نام‌ مسجد جامع‌ و مسجد حضرت‌ محمد (ص‌) دارد. حمامی‌ نیز در محل‌ عامه‌ وجود داشته‌که‌ در حال‌ حاضر منهدم‌ شده‌ است.‌ بعد از دروازه‌ دوم‌، اصطبل‌، حصار و اتاق‌هایی‌ مخصوص‌ نگهبانان‌ وجوددارد.بعد از دروازه‌ سوم‌، سربازخانه‌، خانه فرمانده‌ قشون‌ و آسیاب‌ بادی‌ قرار دارد. در مرکز قلعه‌، عمارت‌ چهارفصل‌ سه‌ طبقه‌ به‌جامانده‌ که‌ محل‌ استقرار حکومت‌ قلعه‌ بوده‌ است.‌ در کنار این‌ بنا، حمام‌ اختصاصی‌ حاکم‌ وچاه‌ آب‌ وجود دارد. بنای‌ قلعه‌ را به‌ بهمن‌ اسفندیار نسبت‌ می‌دهند. سابقه‌ ارگ‌ بم‌ به‌ قبل‌ از اسلام‌ مربوط‌ است‌ وبارها بازسازی‌ شده‌ است.‌



همچنین مشاهده کنید