مدیریت مصرف در خانواده

نیمی از خانواده های ایرانی به دلیل نداشتن مدیریت اقتصادی در دخل و خرج خانوار، با مشکلات مالی روبه رو هستند. این در حالی است که تحقیقات آماری نشان می دهد مدیریت اقتصادی در خانوار …

نیمی از خانواده های ایرانی به دلیل نداشتن مدیریت اقتصادی در دخل و خرج خانوار، با مشکلات مالی روبه رو هستند. این در حالی است که تحقیقات آماری نشان می دهد مدیریت اقتصادی در خانوار بیش از ٥ درصد مشکلات مالی را کاهش می دهد. عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، با اشاره به این مطلب به گزارشگر ما گفت: در تعریف مدیریت اقتصادی خانواده، هر خانواده سازمان و بنگاه اقتصادی کوچکی تلقی شده است که نیاز به مدیریت بر منابع دارد که به بخش های مدیریت اقتصادی شرایط عادی، شرایط غیر عادی و بحرانی تقسیم بندی می شود.

همان طور که در خانواده، والدین باید مدیریت عاطفی، روانی و اجتماعی را برای ایجاد روابط دوستانه و رسیدن به تکامل اعضای خانواده بر عهده گیرند و اعمال کنند، در بحث هزینه کردن و ایجاد تعادل بین دخل و خرج نیز نیاز به مدیریت است؛ اهمیت مدیریت منابع اقتصادی در خانواده تا آنجاست که مدیریت صحیح در این بخش می تواند منجر به تحکیم بنیان خانواده و کاهش تنش ها و مشکلات خانوادگی شود. مدیریت مالی خانواده باید با چه کسی باشد؟ معمولا مشارکت پدر و مادر در این امر منجر به موفقیت خانواده در امور مالی و کاهش مشکلات اقتصادی می شود اما بسیاری از جامعه شناسان بر این اعتقادند که زنان به دلیل دقت نظر در اداره کردن امور مالی خانواده، از موفقیت بیشتری برخوردارند.

مدیریت اقتصادی خانواده در شرایط عادی باید بر اساس میزان درآمدهای هر یک از اعضای خانواده و هزینه ها تنظیم شود، و در این میان خانواده هایی موفق ترند که در این فرمول جایی را نیز برای پس انداز و به اصطلاح « روز مبادا» در نظر بگیرند، چرا که به اعتقاد کارشناسان برابری هزینه ها و درآمد نشان از این دارد که خانواده بر اساس شرایط حال تصمیم گیری کرده است؛ اما اگر در مدیریت اقتصادی جایی نیز برای پس انداز در نظر گرفته شود، نشان از آینده نگری خانواده دارد که معمولا این گونه خانواده ها کمتر دچار مشکلات مالی و اقتصادی می شوند و در مشکلات و پیشامدهای غیر منتظره مستاصل نمی شوند. در شرایط غیر عادی و بحرانی که هزینه های خانواده به دلایل مختلف از جمله بیماری، بیکاری و... بیش از درآمد می شود، مدیریت بحرانی می تواند پیامدها و مشکلات ناشی از این حادثه یا واقعه را کاهش دهد.

در این وضعیت خانواده هایی که آینده نگری را پیشه خود کرده اند، راحت تر از بحران می گذرند و آن دسته از خانواده هایی که پس اندازی نداشته اند با مشکلات بسیاری روبه رو می شوند. این خانواده ها اغلب به شدت دچار مشکلات مالی می شوند.بنابراین در علم اقتصاد خانواده، مدیریت باید همراه با آینده نگری و پرهیز از هزینه های اضافی باشد.وی همچنین گفت: در حال حاضر به دلیل گسترش پدیده تجمل گرایی، مخارج اضافه، نداشتن قناعت و صرفه جویی و تبعیت از الگوهای مصرف اسراف گونه، تنها نیمی از خانواده های ایرانی مدیریت اقتصادی را در خانواده خود اعمال می کنند و نیمی از آن ها نیز به دلیل نداشتن مدیریت بر دخل و خرجشان با مشکلات مالی روبه رو می شوند. درست است که تورم در جامعه بالاست و هر روز هزینه های کالای ضروری، مسکن و... افزایش می یابد، اما با رعایت مدیریت اقتصادی می توان تا حدودی از بار مشکلات کاست.

بنا به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، صرفه جویی، قناعت و پرهیز از تجمل گرایی و چشم و هم چشمی از ملزومات اجرای مدیریت مالی است. با این حال باید در نظر داشته باشیم خانواده هایی که دارای درآمد نیستند و خانواده هایی که به هر دلیلی سرپرست آن ها بیکار است شامل این امر نمی شوند؛ چرا که آن ها دخلی ندارند که بخواهند آن را مدیریت کنند. یکی از مباحثی که در حال حاضر مطرح می شود این است که افزایش قیمت ها و هزینه های سرسام آور زندگی، آرامش را از خانواده ها سلب کرده است و باوجودی که پدر و مادر دو یا سه شیفت کار می کنند، نمی توانند از پس هزینه ها برآیند.

به اعتقاد من این افراد دچار نقص در مدیریت خانواده هستند و فرهنگ قناعت و صرفه جویی در این خانواده ها بسیار کمرنگ است. با مدیریت اقتصادی و مالی بر درآمدهای خانوار همراه با صرفه جویی و پیشه کردن قناعت و فرهنگ سازی در زمینه «به آن چه داریم، راضی باشیم»، آرامش، شادابی و نشاط در خانواده حاکم می شود. چرا که دیده شده است بسیاری از خانواده های مرفه باوجود در اختیار داشتن امکانات مالی، افسرده، مضطرب و از هم گسیخته هستند. بنابراین با تلفیق مدیریت اقتصادی خانواده با آموزه های دینی مثل پرهیز از اسراف و پیشه کردن صرفه جویی و قناعت می توان به آرامش دست یافت. جامعه ما در حال حاضر با شتاب به سوی تجمل گرایی و مصرف زدگی که هزینه های خانوار را افزایش داده است، پیش می رود. آمارها نشان می دهد ٨۶۵۵۳۳; درصد هزینه های زاید و سربار خانوار ناشی از تجمل گرایی و چشم و هم چشمی است. بنابراین در اقتصاد خانواده باید براساس داشته ها و درآمدها برای هزینه ها برنامه ریزی کرد و نه براساس خواسته ها؛ این مسئله مهم ترین اصل در مدیریت اقتصادی خانواده است.