دوشنبه, ۱ مرداد, ۱۴۰۳ / 22 July, 2024
آثار جسمی و روحی استرس
![آثار جسمی و روحی استرس](/web/imgs/16/159/vx75o1.jpeg)
برای مقابله با حوادث استرس زا، باید راه حلهایی غیر از خشم و اضطراب را انتخاب كنیم
واژه استرس، امروزه بسیار بر سر زبانهاست، زیرا این مقوله، افراد زیادی را درگیر كرده است.
اما استرس (Stress) چیست؟
استرس واژهای است در اصل به معنی فشار و نیرو به بیان دیگر هر محركی كه در انسان ایجاد تنش كند و در او واكنشی برانگیزد عامل استرس زا شناخته میی شود. این عامل می تواند یك رویداد یا یك وضعیت باشد. تنش ایجاد شده و پاسخ به آن فرآیندی را به وجود می آورد كه به آن استرس می گویند.
امروزه پژوهشگران استرس را پاسخی می دانند كه بدن در برابر خواسته هایش نشان می دهد. این پاسخ یك پاسخ غیر اختصاسی است. به طور دقیق تر، باید گفت: هرگاه عاملی موجب شود كه بدن دچار تنش شده و ثبات و تعادلش را از دست بدهد، به طور خود به خود پاسخ و واكنشهایی از خود نشان می دهد تا تعادل از دست رفته را باز گرداند و به حالت پیشین برسد.
در رابطه با استرس ذكر سه نكته لازم است:
۱ در مقابله با استرس بدن انسان از الگوی عام و یكسان پیروی می كند و فرآیندهای عصبی شیمیایی معینی طی می شود . رویدادهای هیجانزای ناخوشایند، همان اندازه واكنش در بدن ایجاد می كنند كه یك رویداد خوشایند می تواند به وجود آورد. برای مثال خبر خوش و یك موفقیت بزرگ هم می تواند برای فرد بهت زدگی ایجاد كند.
۲ استرسهای شدید و یا پیاپی كه ممكن است آثاری فزاینده داشته باشد در همه حال منجر به از پا درآمدن فرد نمی شود زیرا پاسخ دیگری كه فرد می تواند به عامل یا شرایط استرس زای پابرجا دهد این است كه خود را با آن سازگار كند (سازگاری آموخته) . به بیان دیگر سازگاری میتواند به معنی قطع مقابله با عامل استرس زا باشد. نمونه آن خو گرفتن فرد به كارهای سخت و طاقت فرسای خود است.
۳ با وجود سازگاری با شرایط استرس زا و خو گرفتن به آن، ولی فرد نمی تواند از آثار آن مصون بماند. هر چند از پا در نمی آید اما دچار فرسودگی های جسمانی ، عاطفی ، و روانی میشود. برای مثال كارگری كه در معدن و با شرایط سختی زندگی و كار می كند، پس از مدتی دچار افسردگی و بی حوصلگی می شود.
البته یك نوع ارتباط میان عامل استرس زا و شدت و ماهیت استرس وجود دارد. یعنی پاسخ بدن در برابر عوامل گوناگون متفاوت بوده و به نوع عامل استرس بستگی دارد و آنچه كه مهمتر است ذكر این نكته ظریف است كه «برداشت فرد از رویداد و یا لرزیابی رویداد و راههای مقابله با آن در تعیین استرس بسیار مؤثر است.»
به طور خلاصه باید گفت با وقوع یك رویداد بالقوه استرس زا برای یك فرد ، با توجه به ویژگیهای شخصیتی ، شرایط زندگی امكانات یا منابع موجود فرد و تجربه های زندگی اش ، پاسخ به آن استرس متفاوت است.
مكانیزمهای زیست شناختی استرس
در یك موقعیت استرس زا چه اتفاقی می افتد؟ تنش سریع تر می شود و اكسیژن بیشتر به اندامهای بدن می رسد. ضربان قلب افزایش می یابد، ریتمهای مغزی نیز سریع تر می شود. عضلات به علت افزایش اكسیژن ، تحریك شده و دفاعهای مصون كننده بدنی فعالتر می شود.
سیستم هورمونی
آدرنالین مؤثرترین ماده ای است كه می تواند تغییرات زیست شناختی را برای مقابله با استرس شكل دهد. ابتدا با تحریك عصبی مغزی و تحریك هورمون استرس و آدرنالین (Adernalin) پاسخهای كوتاه مدت ظاهر می شود. ( مثلاً پاسخهایی كه در رابطه با مبارزه و گریز و خشم هستند) با بالا رفتن مواد هورمون و ترشح آنها در هنگام خشم، ترس ، اضطراب و بر روی سایر قسمتهای بدن اثراتی ظاهر می شود.
با تسهیل جریان اسیدهای چرب در فرد مبتلا به تصلب شرایین و رسوب چربی و سفت شدن شرایین ، سكته قلبی و مغزی رخ می دهد.
با ترشح هورمون استرس ، ترشح كورتیزول و بسیاری از هورمونهای وابسته به آن مثل آلوسترون و به طور فزاینده ای افزایش یافته و منجر به بیماری فشار خود، بیماری قند خون و ضایعات مفصلی خصوصاً از نوع روماتیسم میشود.
سیستم دفاعی بدن با ترشح هورمون استرس دچار اختلال می شود و در نتیجه انواع اختلالات پوستی ، آسم و تنگی نفس و بالاخره بسیاری از سرطانها و بیماریهای بدخیم را ایجاد می كند. از دیگر بیماریهای روان تنی Psyohe-somatic و یا بیماری وابسته به استرس می توان زخم معده ، پركاری و مسمومیت تیروئید ، تورم جدار روده و اختلالات معده ای و روده ای متنوعی مثل یبوست ، تهوع و . را نام برد.
چه باید كرد؟
آیا می توان در زندگی روزمره از حوادث استرس زا اجتناب كرد، بسیاری از مسائل استرس زا غیر قابل اجتناب هستند اما می توانیم با شناخت منطقی مسائل و استفاده از راه حلهایی به غیر از خشم و اضطراب در برخورد با آنان ، به بهبود بهداشت روانی خود، اطرافیان و بالاخره جامعه كمك كنیم.
نویسنده: دكتر ساحل همتی ، روانپزشك
![](/imgs/no-img-200.png)
تعمیرکار درب برقی وجک پارکینگ
دورههای مدیریتی دانشگاه تهران
فروش انواع ژنراتور دیزلی با ضمانت نامه معتبر
ویدیوهای آموزشی هفتم
مسعود پزشکیان ایران دولت چهاردهم دولت سیزدهم مجلس شورای اسلامی دولت پزشکیان رهبر انقلاب مجلس محمدجواد ظریف رئیس جمهور انتخابات
قتل تهران قوه قضاییه شهرداری تهران هواشناسی پلیس تب دنگی اربعین سازمان هواشناسی پشه آئدس وزارت بهداشت گرمای هوا
قیمت دلار قیمت خودرو خودرو واردات خودرو بازار خودرو ایران خودرو مالیات حقوق بازنشستگان قیمت طلا برق سایپا بانک مرکزی
سعید راد سینمای ایران دفاع مقدس فضای مجازی سینما بازیگر تلویزیون کربلا عاشورا محرم تئاتر موسیقی
دانشگاه دانش بنیان فناوری شرکت دانش بنیان حوزه علمیه دانشگاه تهران دانشگاه آزاد اسلامی اختلال جهانی
جو بایدن رژیم صهیونیستی دونالد ترامپ یمن آمریکا روسیه فلسطین غزه ترامپ جنگ غزه چین ایالات متحده آمریکا
پرسپولیس فوتبال استقلال نقل و انتقالات لیگ برتر باشگاه پرسپولیس لیگ برتر ایران المپیک 2024 پاریس نقل و انتقالات لیگ برتر باشگاه استقلال المپیک سپاهان
تلفن همراه گوگل سامسونگ فیلترینگ مایکروسافت ایلان ماسک ویندوز سرعت اینترنت تلگرام
سازمان غذا و دارو گرمازدگی تغذیه خواب رژیم غذایی فشار خون دیابت ویتامین افسردگی استرس چای بارداری