فهرست موضوعی آثار ارسطو

«ارسطو زبان فلسفه را پی نهاد. هر فیلسوفی پس از او، چه ارسطویی باشد چه ضد ارسطویی، یا در محدوده مقولات او مانده، یا از محدوده مقولات او آغاز كرده است.»
كارل یاسپرس
مسعود زنجانی: …

«ارسطو زبان فلسفه را پی نهاد. هر فیلسوفی پس از او، چه ارسطویی باشد چه ضد ارسطویی، یا در محدوده مقولات او مانده، یا از محدوده مقولات او آغاز كرده است.»

كارل یاسپرس

مسعود زنجانی: آثار ارسطو، از حیث وسعت موضوع و جامعیت اطراف طوری است كه با چند استثنا یك دایره المعارف تقریباً واقعی و بالنسبه كامل عصر او را ارائه می كند. در اینجا فهرست آثار (تعلیمی) ارسطو را براساس مجموعه معیار بكر (Bekker) می آوریم:

یك- آثار منطقی: مجموعه ای كه احتمالاً از سده چهارم میلادی (دوره بیزانسی) با عنوان «اُرغنون» شناخته شده اند كه در زبان یونانی به معنای «آلت و ابزار» است. این مجموعه شامل شش رساله است:

۱- مقولات (قاطیغوریاس): درباره مقولات عشر.

۲- عبارت (بِری هِرمنیاس): درباره قضایا.

۳- تحلیلات (آنالوطیقای) اول: درباره قیاس.

۴- تحلیلات (آنالوطیقای) دوم: درباره برهان.

۵- جدل (طوبیقا): درباره جدل.

۶- مغالطات (سوفسطیقا): درباره مغالطه و سفسطه.

دو- آثار فلسفه طبیعی (طبیعیات):

۷- فیزیك (طبیعت/ سماع طبیعی).

۸- درباره آسمان.

۹- درباره كون و فساد.

۱۰- كائنات جو (هواشناسی/ آثار علوی).

سه - آثار روانشناختی:

۱۱- درباره نفس

۱۲- خرده طبیعیات (طبیعیات كوچك): مجموعه چند رساله كوتاه با عناوین «درباره حواس»، «درباره حافظه و یادآوری»، «درباره خواب و بیداری، درباره رویا»، «درباره پیشگویی از طریق رویا»، «درباره درازی و كوتاهی عمر»، «درباره جوانی و پیری» و «درباره تنفس».

چهار- آثار زیست شناختی (تاریخ طبیعی):

۱۳- درباره تاریخ جانوران.

۱۴- درباره اعضای جانوران.

۱۵- درباره پیدایش یا تكون جانوران.

۱۶- درباره راه رفتن جانوران.

۱۷- درباره جنبش یا حركت جانوران.

پنج- آثار اخلاقی:

۱۸- اخلاق اودموسی

۱۹- اخلاق نیكوماخوسی

۲۰- اخلاق كبیر: این رساله كه از نظر ناقدان مشكوك است، بر خلاف عنوان آن حجم بسیار اندكی دارد.

شش- آثار سیاسی:

۲۱ـ سیاست.

شش- آثار فلسفی:

۲۲- فن خطابه (ریطوریقا): این رساله همانند «فن شعر» برخلاف نام خود بیشتر محتوای فلسفی دارد.

۲۳- فن شعر (بوطیقا): ناتمام است.

۲۴- درباره فضایل و رذایل: مشكوك است.

۲۵- متافیزیك (مابعدالطبیعه): شامل ۱۳ كتاب اصلی است كه با الفبای یونانی مرتب شده اند. یك كتاب فرعی نیز با نام «آلفای كوچك» پس از كتاب اول قرار گرفته است. بیشتر ناقدان آلفای كوچك را تالیف ارسطو نمی دانند، اگرچه محتوای آن ارسطویی است.