با كودكان لجباز چگونه رفتار كنیم

اگرچه والدین امروزی از نظر تحصیلات و اطلاعات در مقایسه با گذشته نمونه اند ولی هنوز پرسش های زیادی وجود دارد وقتی بچه ای همیشه از سرویس مدرسه جامی ماند, یا هر چه دلش می خواهد می پوشد و گوشش به حرف كسی بدهكار نیست, شما به عنوان مادر یا پدر چه باید بكنید راهكارهایی كه اینجا مطرح می شود در مورد بعضی از بچه ها جواب می دهد و در مورد بعضی ها هم نه

نمی خوام

نمی خوام

نمی خوام !

اگرچه والدین امروزی از نظر تحصیلات و اطلاعات در مقایسه با گذشته نمونه اند ولی هنوز پرسش های زیادی وجود دارد. وقتی بچه ای همیشه از سرویس مدرسه جامی ماند، یا هر چه دلش می خواهد می پوشد و گوشش به حرف كسی بدهكار نیست، شما به عنوان مادر یا پدر چه باید بكنید؟ راهكارهایی كه اینجا مطرح می شود در مورد بعضی از بچه ها جواب می دهد و در مورد بعضی ها هم نه. بعد از مطالعه مطلب از میان راهكارها یكی را انتخاب كنید و به مرحله عمل برسانید البته با صبر و حوصله، و انتظار نداشته باشید خیلی زود جواب بگیرید چه بسا روشهایی هستند كه در برابر آنها ابتدا كودك حالت تدافعی به خود می گیرد و بدتر می شود اما به مرور زمان به حالت عادی برمی گردد. مطمئن باشید فقط فرزند شما مشكل ندارد بلكه همه بچه ها با والدین در روشهای تربیتی مشكل دارند. با توجه به اینكه همه افراد یك جور نیستند و موقعیت ها نیز منحصر به فرد است پس برای حل مشكل یك راه حل قطعی و مستقل وجود نخواهد داشت. گاهی شما به عنوان مادر یا پدر راه حلی بهتر از كارشناسان پیدا می كنید. جلوی كودكی كه در خیابان گریه می كرد و مادرش دست او را می كشید و با خود می برد ایستادم و گفتم: «ببخشید، دخترتان چرا گریه می كند؟!»

«به خدا دیگر خسته شدم. هر چه را كه می بیند می گوید برایم بخر. من چطوری به او بفهمانم كه پول ندارم.» خانم دیگری كه خود را صبوری معرفی می كرد گفت: «من سعی می كنم با بچه هایم زیاد حرف بزنم و آنها هم خوب حرفهای مرا می فهمند و مشكل زیادی ندارم. البته هیچ بچه ای نیست كه مشكل نداشته باشد.» یادتان باشد مشكلات یك شبه حل نمی شود. اگر كودكی كاری را تا به حال انجام نمی داد اما حالا یك بار حتی از روی اكراه انجام می دهد او را خیلی تشویق كنید زیرا این نشانه یك پیشرفت واقعی است. به جای مأیوس شدن از دست نیافتن به انتظارات زیاد خود، از پیشرفت های كوچك و تدریجی كودكتان خوشحال باشید.

شما و همسرتان باید در مورد مشكلتان صحبت كنید و هر دو تصمیم به اصلاح اخلاق فرزندتان بگیرید. اگر حرفی می زنید هر دو با هم توافق داشته باشید، طبق تجربه، والدین خیلی زود خسته می شوند و بچه ها این را می دانند. اگر والدین مقاوم نباشند بچه ها به خواسته های آنها احترام نمی گذارند و خود را موظف به انجام وظایف محوله نمی دانند.

سعی كنید رفتار عمومی فرزندتان را با دید مثبت نگاه كنید. برخی رفتارهای او از دید شما آزاردهنده است. پس از همه رفتارهای او ناراضی نباشید. وقتی روی یك خصوصیت ناپسند او كار می كنید و در حال اصلاح آن هستید به او اطمینان دهید كه دوستش دارید. هرگز تحسین را در مورد كودكان، كم ارزش تلقی نكنید. كودك در هر مرحله سنی كه باشد تمایل شدیدی دارد كه والدینش او را بپسندند.

تربیت در نظر بعضی از والدین فقط تنبیه است ولی واژه تربیت درواقع به معنای تعلیم و پرورش، شامل مجموعه ای از روشهای مثبت و منفی است. تربیت صحیح آن است كه وقتی فرزند شما نیم نگاهی به شما می اندازد تا مطمئن شود عملی كه انجام داده درست است یا غلط، به او توجه كنید یا وقتی در حال تلفن زدن كودكتان می خواهد مكالمه شما را قطع كند و با شما صحبت كند. تربیت صحیح آن است كه به او توجه نكنید. اما اگر دیدید كه تصمیم گرفت منتظر تمام شدن مكالمه شما شود، بهتر است به او توجه كنید و نگاهی مهربان به او بیندازید.

وقتی كودكی روی موضوع خاصی پافشاری دارد به او بگویید كه قصد لجبازی دارد و شما به آن اهمیت نمی دهید. از آن دسته والدینی نباشیم كه وقتی از كودكمان عمل خوبی سر زد آن را به سادگی و بدیهی تلقی كنیم و هیچ واكنشی نشان ندهیم ولی برعكس هر وقت عمل بدی از او سر زد تمام اشتباهاتش را به رخ او بكشیم. انتقاد همراه با تشویق نتایج بهتری به بار می آورد. كودك می خواهد كه شما به او توجه كنید. اگر دیدگاه شما منفی باشد او از راه های منفی به هدفش می رسد اما اگر شما روی نكات مثبت تمركز كنید در مقابل، رفتارهای خوب بیشتری دریافت خواهید كرد زیرا در این حالت كودك با رفتارهای مثبت سعی در جلب توجه شما خواهد داشت.

رفتار كودك را تحسین كنید نه شخصیت او را. همچنان كه وقتی از او انتقاد می كنید شخصیت او را زیر سؤال نبرید. به جای این كه به او بگوییم خیلی بچه بدی هستی می توان گفت: «من از طرز حرف زدن تو خوشم نمی آید.»

مؤثرترین راه برای آموزش رفتار خوب ، شكل دادن رفتار با تحسین است. این روش تربیتی باید به طور مداوم استفاده شود تا رضایت شما را از رفتارهای جدید فرزندتان نشان دهد.

خیلی خوب است یادداشتی از كارهای روزانه كودك تهیه كنید و در انتهای روز این یادداشت را به او نشان دهید. این كار روش خوبی برای صحبت كردن در مورد وقایع هر روز است و با این كار هر دوی شما احساس خوبی خواهید داشت. هر چند وقت یك بار مخصوصاً در روزهایی كه یادداشت پر از كارهای خوب می شود او را تشویق كنید یا هر چه كه دوست دارد برایش تهیه كنید و عنوان كنید كه این جایزه كارهای خوب است. اگر دیدید تعریف های شما را نادیده می گیرد ولی بعداً در رفتار خود آن را تكرار می كند دریابید كه ستایش مؤثر بوده است.

همیشه از یك شیوه برای انتقاد استفاده نكنید مثلاً یك بار یادداشتی را در كیفش بگذارید و از یك رفتار بدش شكایت كنید.

یكی دیگر از راه های مؤثر در برطرف كردن رفتارهای آزاردهنده نادیده گرفتن آنهاست. در این روش احساس می كنید كه درواقع كاری برای بهبود وضعیت انجام نمی دهید اما بعداً درمی یابید كه با نادیده گرفتن، رفتار ناشایست ترك می شود. برخی از والدین، این روش را دوست دارند و می توانند به طور مؤثری از آن استفاده كنند اما برای برخی به علت پایین بودن ظرفیتشان، این روش فقط فشار روانی و تنش را زیاد می كند. اگر شما هم چنین احساسی داشتید از این راه صرفنظر كنید. اگر تصمیم گرفتید كه در مورد یك رفتار از روش نادیده گرفتن سنجیده استفاده كنید به هیچ وجه به آن واكنش نشان ندهید. چه زبانی و چه غیرزبانی. وقتی كودك همان رفتار را انجام می دهد با حركات صورت به او اشاره نكرده، حتی نگاهش نكنید. وانمود كنید كه متوجه او نیستید. می توانید اتاق را ترك كنید یا رویتان را به سمت دیگری برگردانید تا وقتی كه او به عملش ادامه می دهد شما نیز این روش را ادامه دهید.

این خود نوعی توجه است. به او لبخند نزنید. زیرا این عمل او را جسورتر می كند.فقط آن قدر به كارتان مشغول شوید كه به نظر آید به هیچ چیز در اطرافتان توجه ندارید.

گاهی می توانید در حضور كودك دیگر، از رفتار مثبت آن كودك ستایش كنید. این كار ممكن است به تقلید كودك شما از كودك خوش اخلاق بینجامد. سعی كنید عصبانی نشوید! زیرا عصبانیت به احساس بدی می انجامد .

محمدرضا هادیلو

---