اوساسونا, زیر چكمه های مادرید و كاتالان

نه ازدواج ایزابل و فرناندو كه سرآغاز اتحاد ایالات مختلف اسپانیا شد و نه توفیق ژنرال فرانكو در ساختن پایگاهی برای سلطنت طلبان در باسك، هیچ كدام به اندازه اتفاق ساده ۲۴ اكتبر ۱۹۲۰ مسیر ورزش و فرهنگ پامپلونا را متحول نكرد.

آن روز در حیاط پادگان نظامی انساچه سربازهای باسك ۲ تیم فوتبال تشكیل داده و به همین سادگی تیم اوساسونا به ابتدایی ترین شكل ممكن متولد شد. افرادی كه آن روز از همه جا بی خبر پا به توپ شده و تاریخ را نوشتند خواكین راسرو، ادئو آردو آیزپون، اوریزا، فیلیپ اسكاتر، نستور آلدابه، تكسمین مائوریو، ویكتور آدو آته، فلیكس آزگارا، براون گاسپر، گورائیزو فرانسیسكو آلتادیل نام داشتند.

زمان سپری شد. اوساسونا با كسب عنوان نایب قهرمانی رقابت های منطقه باسك، اولین افتخار تاریخ خود را كسب كرد. در روز ۲۱ آوریل ۱۹۲۱ سند بقای اوساسونا امضاء شد. با انجام انتخابات، خواكین راسرو به عنوان اولین رییس و مربی تیم انتخاب شد.

از جوانانی كه در یك پادگان، اولین اوساسونای تاریخ را ساخته بودند تنها ویزكارا، اسكاتر، آیزپون، آلتادیل و آرتگا باقی مانده و به اولین اعضای هیأت مدیره اوساسونا تبدیل شدند. پادگان دوست داشتنی آنها نیز زمین اختصاصی تیم شد. چمن انساچه تا روز ۲۱ می ۱۹۲۲ پذیرای رقیبان بود اما از آن زمان با گسترش تیم و افزوده شدن تعداد هواداران انتقال به یك استادیوم جدید ضروری تلقی می شد. در نهایت با توافق اعضاء هیأت مدیره سن خوان برگزیده شد.

در فصل ۱۹۲۳ - ۱۹۲۲ اوساسونا بری اولین بار در رقابت های لیگ سراسری شركت كرد و با ۵ پیروزی، یك تساوی و ۴ باخت عملكردی نه چندان درخشان اما خاطره انگیز را رقم زد. داستان فراز و فرودهای تیم آغاز شده بود.

● قهرمانی و سقوط

در فصل ۱۹۲۴-۱۹۲۳ اوساسونا با ارائه درخشان ترین بازی ها بالاتر از سن سباستین رقیب هم ایالتی قهرمان شد. گفته می شد در جشن این تیم حدود ۵۰ اتوبوس و هزاران هزار هوادار سراسر پامپلونا را با رنگ قرمز نقاشی كرده بودند. یك فصل بعد اوساسونا مغلوب تمام اسپانیا به خصوص نمایندگان كاتالونیا، باسك و اندلس شد اما بلافاصله برخاست.

اندكی بعد از آن افتضاح تاریخی، تیم با غلبه بر تراسا و سویا به فینال رقابت های سراسری راه یافت و آنجا با شكست مقابل بیلبائو به مقام نایب قهرمانی رضایت داد. در فصل ۱۹۲۵-۱۹۲۴ یك روز تاریخی به ثبت رسید.

اوساسونا با جذب یك مربی آلمانی به نام والتر گربارت شركت در تور اروپا و بازی با آرژانتینیوس جونیورز وجهه بین المللی یافت و به اندازه كافی برای پامپلونا (كه بعدها به شاهراه سربازان فرانكو برای فتح اسپانیا تبدیل شد) تبلیغ كرد. اعاده حیثیت در اسپانیا ضروری تر بود. آنها تمام تلاش خود را انجام دادند اما در پایان فصل ۱۹۲۶-۱۹۲۵ پس از رئال یونیون و رئال سوسیه داد (۲ رقیب نزدیك آن زمان) به مقام سوم دسته اول رسیدند.

گویبورو به عنوان اولین بازیكن تاریخ تیم فرصت حضور در تیم ملی اسپانیا را یافت و در ۱۲ بازی ملی ۶ گل به ثمر رساند. او را اولین قهرمان واقعی اوساسونا می نامند. جالب آنكه گویبورو در روز انجام اولین بازی ملی مقابل مجارستان قرارداد خود را تمدید كرد و چون تابوی امضاء قرارداد طولانی مدت را شكست، به قلب هواداران راه یافت. در سال ۱۹۲۸ لیگ اسپانیا تشكیلات منظمی یافت و به ۳ دسته تقسیم شد.

پس از انجام رقابت های انتخابی، اوساسونا به دسته سوم تبعید شد. تیم در اولین بازی ۲ بر یك بر زاراگوسا غلبه كرد و این جدال به عنوان نخستین دیدار رسمی اوساسونا ثبت شد. مقام سوم دستاورد مردان پامپلونا بود اما بحران، دم در باشگاه بی تابی می كرد و عاقبت بدون اجازه وارد شد. بازیكنان كلیدی راه خروج را در پیش گرفتند با این وجود پرچم تیم زمین نیفتاد. با وجود بازیكنان جدید، اوساسونا لاك پشت وار به حركت خود ادامه داد. فصل ركود ادامه داشت و تنها افتخارات سال ۱۹۳۰ جایی كه خوزه ماگوئر و جانشین مارتین شد خبر از زنده بودن اوساسونا می داد. قرمزها فصل ۱۹۳۲-۱۹۳۱ را در دسته دوم سپری كردند اما جوانه های امید به سرعت رشد می كردند.

● شكست ناپذیری و یك جوان ۱۷ ساله

در فصل ۱۹۳۳-،۱۹۳۲ اوساسونا در خانه شكست ناپذیر باقی ماند. ورگارا، پدیده ۱۷ ساله تیم به تنهایی ۳۵ گل زد و عناوین تمام روزنامه ها را به خود اختصاص داد. پیروزی ۸ بر صفر مقابل لاكرونیا،

۶ بر صفر مقابل مورسیا و ۵ بر صفر مقابل آتلتیكومادرید، عزم باشگاه برای بازگشت به دسته اول را نشان می داد اتفاقی كه در نهایت به وقوع پیوست.

در جام حذفی اوساسونا پس از پیروزی بر آتلتیكومادرید آماده اولین رویارویی با رئال مادرید شد. بلیت بازی به قیمت ۵۰/۷ پزوتا فروخته شد. و حدود ۹ هزار نفر جدال مقابل تیم سلطنتی پایتخت را تماشا كردند. آنچه در بطن این بازی رخ داد آتش كینه میان گروهی كه باید بنا بر مصلحت های سیاسی با یكدیگر دوست می بودند را شعله ور ساخت.

اوساسونا تنها باشگاه باسكی بود كه در انتخاب نام خود از اصطلاحات محلی استفاده نكرد و عملاً با قرار دادن یك تاج روی آرم باشگاه، خود را تافته جدابافته فلسفه جدایی طلبی باسك دانست. این خوش خدمتی به دربار، در زمین فوتبال رنگ باخت. رئال مادرید چون می خواست برادران سابق! خود را شكست دهد مورد خشم قرار گرفت.

از آن پس اهالی پامپلونا رئال را تیمی برای نابود كردن دانستند همان طور كه در هر رویارویی با بارسلونا كاتالانیزم (فلسفه جدایی كاتالونیا از اسپانیا) را به سخره می گرفتند. به هر حال اولین جدال با قوی سپید به شكست ۳ بر صفر منجر شد. هفته بعد، ۳۵ هزار هوادار ركورد استقبال در بازی های خانگی را شكستند. حتی بلیت ۲۰ هزار پزویی نیز مانع بزرگی نبود. هر چند بازی با برتری ۵ بر یك آلاوز رقیب هم ایالتی خاتمه یافت.

● جنگ داخلی، مانیفست فرانكوو اوساسونای محبوب

فصل ۱۹۳۷-۱۹۳۶ هرگز به پایان نرسید. شلیك های سربازان فرانكو از باسك تا اندلس برد داشت. از اوساسونا خبری نبود. البته فقط در میادین ورزشی! جنگ، فوتبال را نیز به سمت خود كشانده بود.اگر بارسلونا و بیلبائو نماینده جمهوری خواهان بودند، در عوض اوساسونا به همراه اسپانیول و تا حدودی اویاسیون و آتلتیكو مادرید عوامل نفوذی ژنرال فرانكو (دیكتاتور اسپانیا) و سلطنت طلبان بودند.

در باسك سوسیه داد نیز عقیده ای مخالف با آنچه جمهوری خواهان اسپانیا تبلیغ می كنند، دارد اما اوساسونا یك نمونه نادر است. آنها فقط در زمین فوتبال با رئال مادرید می جنگند وگرنه هنوز در باسك پایگاه اصلی جاسوس های پایتخت محسوب می شوند.

به هر حال این جنگ هم به پایان رسید. اوساسونا در جریان درگیری های سیاسی هیچ كدام از بازیكنان خود را از دست نداد. در سال ۱۹۳۹ تیم منطقه پامپلونا راهی رقابت های دسته اول شد اما خیلی زود سقوط كرد. فدراسیون فوتبال اسپانیا در یك اقدام عجیب شخصاً ویسنته خوآرگویی را به سمت ریاست باشگاه منصوب كرد.

این تصمیم كاملاً سیاسی و به سود اهداف دیكتاتوری اسپانیا ارزیابی می شد. رزگارا پدیده بزرگ تیم، راهی بارسا شد. اوساسونا بابت فروش وی ۸۰ هزار پزوتا به دست آورد و تیم در فصل ۱۹۴۰-۱۹۳۹ با ریاست اوریزالكی مقام پنجم لیگ را كسب كرد.

● تب و تاب دهه ۵۰

بازیكنانی چون یوردی گوئلا، اسكو ایزابل و استبان آرننا، اوساسونا را به مقام هفتم فصل ۱۹۵۰-۱۹۴۹ رساندند. یك فصل بعد تراژدی بزرگی رقم خورد. اوساسونا در بازی پایانی فصل به ۳ گل نیاز داشت. ۲ گل روسی، ۱۲ هزار هوادار را امیدوار كرد اما در ادامه او یك پنالتی از دست داد و از گل سوم هم خبری نبود. اوساسونا در یك قدمی صعود ناكام ماند. سرانجام در فصل ۱۹۵۳ - ۱۹۵۲ اوساسونا برای دومین بار در طول حیات خود به لیگ دسته اول پای گذاشت.

قرمزها با جو دسته اول آشنا نبوده و به همین دلیل خیلی زود سقوط كردند. آرنانز، رییس جدید باشگاه در فصل ۱۹۵۷ - ۱۹۵۶ افتخار بزرگی را تجربه كرد: سومین حضور در لیگ دسته اول. آنها ۴ سال پیاپی در بالاترین سطح دوام آوردند و در این میان نتایج باشكوهی رقم زدند. از آن جمله می توان به فصل ۱۹۵۸-۱۹۵۷ اشاره كرد. قرمزهای پامپلونا ۳ بر صفر سوسیه داد، ۳ بر ۲ اسپانیول، یك بر صفر رئال مادرید، ۳ بر ۲ سویا و یك بر صفر بارسا را از پای درآورده و به مقام پنجم لیگ دست یافتند. شادی دیری نپایید. اوساسونا در فصل ۱۹۶۰ - ۱۹۵۹ سه مربی عوض كرد اما نتوانست از سقوط جلوگیری كند.

تب و تاب ادامه داشت و با سقوط در پایان فصل ۱۹۶۳ - ۱۹۶۲ پرونده باشگاه به مدت ۲ دهه بسته شد. در این مدت از نقاط عطف اوساسونا می توان به بازی مقابل لیورپول، ستاره سرخ بلگراد و رئال مادرید اشاره كرد. در فصل ۱۹۸۰ - ۱۹۷۹ اندكی پس از مرگ ژنرال فرانكو، باسكی های محبوب او به دسته اول بازگشتند.

این بار آنها ۴ فصل دوام آوردند. حضور برزیچ از یوگسلاوی، ساخت استادیوم جدید باشگاه با نام ال سادار و له شدن چمن ورزشگاه زیر پای اعجوبه ای چون مارادونا اوج تحولات باشگاه در دهه ۸۰ بود. در پایان فصل ۱۹۸۶-۱۹۸۵ اوساسونا رتبه ششم لیگ را به دست آورده و راهی جام یوفا شد. به این ترتیب اولین حضور در رقابت های اروپایی فراروی تیم قرار گرفت.

هر چند برتری در دور اول مقابل گلاسكو رنجرز در ادامه با شكست تلخ از یك تیم گمنام بلغاری همراه شد اما مردان باسك با هر معیاری به دستاورد بزرگ خود می بالیدند و آنكه از همه شادتر بود باتری راپوداس نام داشت. او اولین گل اروپایی تاریخ باشگاه را وارد دروازه رنجرز كرد.

رتبه چهاردهم لیگ ضربه بزرگی به آرزوهای تیم وارد آورد. در فصل ۱۹۸۷-۱۹۸۶ اوساسونا با كسب رتبه هجدهم راهی بازی پلی آف شد. مربی تیم به طرز مشكوكی در آستانه بازی استعفاء كرد اما مردان پامپلونا به هر ترتیب ممكن بازی را برده و در دسته اول باقی ماندند. مقام پنجم فصل ۱۹۸۸-،۱۹۸۷ نهمین فصل بعد و سرانجام پله هشتم آخرین فصل دهه ۸۰ هواداران را شوك زده كرد. ۲ فصل بعد باشگاه بر رتبه چهارم تكیه زد. بالاترین رتبه در تاریخ باشگاه اوساسونا. جام یوفا در انتظار مردان طلایی باسك بود حال آنكه مانند اولین حضور عملكرد مثبتی ارایه نشد.

● دسامبر ۱۹۹۰ ـ رئال مادرید صفر - اوساسونا ۴

خوآن اوریان هت تریك كرد و تیم باسكی در برنابئو با نتیجه تاریخی ۴ بر صفر پیروز شد. از آن پس خوآن در دل هواداران جایگاه ویژه ای یافت. حتی چنین برد خیره كننده ای جایگاه اوساسونا در میان بزرگان را تثبیت نكرد چه اینكه آنها در فصل ۱۹۹۴ - ۱۹۹۳ برای اولین و تاكنون آخرین بار به دسته دوم سقوط كردند. حضور ۷ مربی از جمله رافائل بنیتز (سرمربی فعلی لیورپول) دردی را دوا نكرد.

در سال ۲۰۰۰ باشگاه، جواز حضور در دسته اول را به دست آورد. ۲ سال بعد آگیره مكزیكی، بازیكن دهه ،۸۰ به عنوان مربی و پاچی ایزكو به عنوان رییس باشگاه معرفی شدند. تیم آگیره فوق العاده تماشایی بازی می كرد و عاقبت در پایان فصل ۲۰۰۴-۲۰۰۳ جواز شركت در جام یوفا را به دست آورد.

پیروزی ۳ بر صفر مقابل رئال مادرید و یك بر صفر مقابل والنسیا (در خانه حریفان) چنین پاداشی را به دنبال داشت. پیامد این اتفاقات مثبت افزایش سرمایه باشگاه و ساخت یك شهرك ورزشی مجهز بود.

● و اما اكنون...

بدون شك ۲ فصل اخیر از تاریخی ترین دوران حیات اوساسونا محسوب می شود. در فصل ۲۰۰۵ - ۲۰۰۴ اوساسونا به فینال جام پادشاهی راه یافت و هر چند ۲ بر یك مغلوب بتیس شد اما شادی خاصی به اهالی پامپلونا هدیه داد.

فصل گذشته نیز اوساسونا پس از بارسلونا، رئال مادرید و والنسیا بر رتبه چهارم تكیه زده و برای اولین بار در طول تاریخ طولانی خود به لیگ قهرمانان راه یافت. آنها در مرحله مقدماتی با قبول شكست از هامبورگ راهی به دور گروهی نیافتند با این حال رؤیاهای این تیم باسكی تمامی ندارد. اوساسونا در عین باسكی بودن خود را اسپانیایی می داند و این موضوع نمایانگر دوگانگی تنیده شده در ذات باشگاه است كه گاهی در اوج ناامیدی و خانه خرابی، معجزه می كند.اما این معجزه هنوز رخ نداده و آنها فصل ۲۰۰۷-۲۰۰۶ را با ناكامی سپری می كنند و در مكان سیزدهم لالیگا جاخوش كرده اند؛ هرچند به نظر می رسد حضور در جمع ۴ تیم مرحله نیمه نهایی جام یوفا و احتمال قهرمانی در این جام می تواند ناكامی فصل جاری آنها را جبران كند.