امان از وسواس

اگر حتی یکی از اعضای خانواده هم دچار وسواس باشد یا بقیه تحت تاثیر او در فشار هستند یا این که او تحت انتقادهای بقیه آزار می‌بیند.
در واقع وسواس از اختلالات اضطرابی است که شکل‌های …

اگر حتی یکی از اعضای خانواده هم دچار وسواس باشد یا بقیه تحت تاثیر او در فشار هستند یا این که او تحت انتقادهای بقیه آزار می‌بیند.

در واقع وسواس از اختلالات اضطرابی است که شکل‌های مختلفی هم دارد. این بیماری پیچیده و آزاردهنده‌ است و شخص را مجبور می‌کند تا رفتاری برخلاف میل و اراده انجام دهد و با آن که می‌داند افکار و رفتارش بیهوده است ولی خود را در رهایی از آن ناتوان می‌بیند. وسواس گاهی از دوران کودکی شروع می‌شود، ولی نمونه‌های آن را در تمام گروه‌های سنی می‌توان مشاهده کرد.

انواع وسواس شامل وسواس فکری و وسواس عملی است. در وسواس فکری افکار و تصاویر ذهنی که خارج از کنترل هستند و فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند، موجب ناراحتی او می‌شوند. وسواس عملی نیز شامل اعمالی اجباری هستند که بیمار بارها و برطبق نظم خاصی برای از بین بردن افکار وسواسی خود انجام می‌دهد. این کارها جنبه منطقی ندارند و کاملا بیهوده به نظر می‌رسند.

علائم مشخص و عمومی وسواس شامل ترس، اجبار و لزوم، احساس ناتوانی، دقت و نظم افراطی، پرخاشگری، وارسی کردن، تکرار و رفتار خرافاتی است. برای مثال فرد وسواسی همواره می‌ترسد که دچار حادثه ناگوار شود. مثلا می‌گوید اگر از خیابان عبور کنم، تصادف خواهم کرد. همچنین فرد در خود احساس الزام به انجام عملی دارد و ناچار است اعمال و رفتاری را به صورت اجباری انجام دهد؛ به طوری که با وجود آگاهی از بیماری‌اش خود را مجبور به انجام رفتارهای تکراری می‌داند.

بیمار در مواجهه با مشکلات، احساس ناتوانی و درماندگی می‌کند و قادر به کنترل آن نیست. افراد وسواسی در تکرار رفتارهای وسواس‌گونه دقیقاً از نظم و ترتیب خاصی پیروی می‌کنند که موجب آزار اعضای خانواده می‌شود. این بیماران گاهی برای انجام رفتارهای وسواسی دست به کارهایی می‌زنند که با پرخاشگری و عصبانیت و حتی خودآزاری همراه است.بعلاوه شخص وسواسی وقتی کاری می‌کند از انجام آن اطمینان ندارد. فرد عملی را بارها انجام می‌دهد، مثلا دست خود را بارها و بارها می‌شوید تا شاید آرام بگیرد.

جالب است بدانید که ابتلا به وسواس تا حدود ۵۰ درصد زمینه ژنتیکی دارد و حدود ۲ تا ۳ درصد مردم جهان به این بیماری مبتلا هستند. به گفته پزشکان،وسواس را در اقوام درجه یک و دو می‌توان یافت. علاوه بر این، نسبت جنسیتی در مبتلا شدن به وسواس در زن و مرد تقریبا برابر است.

علت وسواس

شکل‌گیری وسواس ریشه در عوامل مختلفی دارد، می‌تواند مربوط به حوزه بیولوژیک یا زیست‌شناختی باشد که معمولا توسط ژن‌ها از والدین منتقل می‌شود.

مسائل روان‌شناختی و اتفاقات روانی مانند مشکلات خانوادگی و همچنین حوزه مسائل اجتماعی که شامل اتفاقات اجتماعی تاثیرگذار بر فرد است نیز می‌توانند از عوامل ابتلا به این بیماری محسوب شوند.

دکتر امید رضایی، متخصص اعصاب و روان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با بیان این که وسواس یکی از بیماری‌های اعصاب و روان است که تا مدت‌ها توسط خود فرد و خانواده وی تحمل شده و در نهایت برای درمان به پزشک مراجعه می‌شود، می‌گوید: حدود نیمی از افراد مبتلا ابتدا به پزشکانی غیر از روانپزشک مراجعه کرده و سپس به مراکز روانپزشکی ارجاع داده می‌شوند.

دکتر رضایی، شستشوی مکرر، چک کردن و تردید داشتن را از علائم وسواس می‌داند و به ایسنا می‌گوید: در وسواس ذهنی، یک فکر مزاحم در ذهن فرد مبتلا شکل گرفته و به دنبال آن فرد به طور مکرر به انجام اعمالی در این زمینه اقدام کرده تا آنجا که آن فکر مزاحم به یک رفتار تکراری و ناراحت‌کننده تبدیل می‌شود. به عنوان مثال فرد در ذهن خود می‌پندارد که اتفاق ناگواری در پیش است؛ پس از گذشت مدتی به این نتیجه می‌رسد که انجام رفتاری منجر به کاهش این ناراحتی و رفع خطر می‌شود؛ در این مرحله وسواس رفتاری به دنبال وسواس ذهنی شکل می‌گیرد که گاهی ممکن است فرد با رغبت به انجام آن اقدام کند؛ این در حالی است که بسیاری از مواقع به انجام آن تمایل ندارد، اما اختلال وسواس وی را ملزم به انجام آن عمل می‌کند.

او با بیان این که وسواس ممکن است ریشه در اتفاقات خانوادگی داشته باشد، اظهار می‌کند: خانواده هم می‌تواند باعث ایجاد وسواس شده و هم می‌تواند از آن تاثیر گرفته، متشنج شده و به اختلال عملکرد دچار شود. بنابراین برای درمان وسواس و رفع آسیب‌های ناشی از آن باید علت ایجادکننده آن از بین برود.