انتظار پویایی, پارسایی و پایداری

به مناسبت سالروز میلاد مسعود امام زمان عج

سلام بر انتظار، سلام بر منتظران، سلام بر آنان که تبلور باران نورند؛ سلام بر آنان که اشتیاق را با انتظار در آمیخته و از آن عشقی پاک و مقدس ساخته‌اند؛ سلام بر منتظران همیشه بیدار شیعه که انتظار را وسیله شکافتن به حق و تاختن به ناحق می‌دانند؛ سلام بر سردار بزرگ پنهان در سراپرده غیب که به انتظار یاری بندگان فتاده در سیلاب حیرت است. آن موعود که منتظران چشم به راه به یاد او، چشم به افق‌های دور دوخته‌اند تا با آموزش شکوفایی گل‌های امید را به نظاره نشینند.

سلام بر تو‌ای کشتی نجات! سلام بر تو‌ ای حجت خدا در زمین! ‌ای صاحب اختیار! ‌ای مهدی امت،‌ای قائم منتظر.

آنچه در پی می‌آید قطره‌ای از دریای بیکران «معرفت» به قبله خوبان، مهر تابان، موعودآخر الزمان است، امید که مباحث کوتاه و فشرده مطروحه در سالروز میلاد با سعادتش، بذر محبت را بیش از پیش در قلوبمان بیفشاند و اطاعت از محبوب را در اعمالمان به بار نشاند و «زیارت» و «شفاعت» معصومین(ع) را ارمغانمان سازد.

● جشن نیمه شعبان و راز شکوهمندی آن:

جشن نیمه شعبان جشن آمادگی است، آمادگی برای شرکت در نهضتی بزرگ و انسانی، نهضتی که سازنده و حیات بخش است. آغاز آن با ظهور مهدی(عج) و فرجام آن شکست سیه روزی‌ها، جهل‌ها و شرک‌ها، فسادها و جنایت‌هاست. آمادگی برای حرکتی مستمر و توام با زمینه سازی‌ها، با مقاومت زیادتر و تلاش بیشتر، برای وصول به‌ایده حکومت اسلامی و وحدت و برابری امم.

آن کس که ولادت مهدی را این چنین جشن می‌گیرد، به حقیقت می‌خواهد اعلام آمادگی برای شرکت در این نهضت کند و آن کس که به نام مهدی و از شنیدن لقب قائم(عج) قیام می‌نماید می‌خواهد بگوید که من جان بر کف و آماده و مهیای قیام هستم و در این قیام آمادگی همه جانبه دارم.

جشن تولد امام زمان(عج) جشن زنده شدن آرزوها، احیای امیدها، رونق گرفتن تمناهای عالی انسانی و خلاصه جشن منتظران است. با تولد مهدی(عج)، شادی و امید در دل مشتاقان و آرزومندان تحقق وعده الهی، یعنی وعده قسط و عدل جهانی و پیروزی مستضعفان، زنده می‌شود. پاسداشت این جشن از سوی مردم، بدان جهت است که حیات و تولد مهدی(عج) سرنوشت ساز و عامل توجیه بقا و راز زندگی توام با حیثیت و شرافت ماست.

● بشر در پی حل تباهی‌ها:

بشر به خاطر تشنگی فراوان روحی جهت دستیابی به پایگاهی استوار و جاوید، هر روز به سویی سر می‌کشد، ولیکن چون به سرچشمه حیات دست نمی‌یابد، مرداب‌ها و گندآبها نه تنها تشنگی او را رفع نمی‌کنند، بلکه بر بیماری‌های روحی و جسمی او می‌افزایند. افسردگی و اضطراب و خستگی از اوضاع حاکم بر جهان، متفکران بشر را به جستجو درباره «نظریه‌ها» و یا «اندیشه‌های» نوین برای دگرگون سازی نظامات اجتماعی کشانیده است؛ اما به هنر «ایده» یا «اندیشه»‌ای که چنگ می‌زنند - گرچه برخی مشکلات حل می‌شود- اما دشواری‌های دیگری پدید می‌آید.

خردمندان این نکته را دریافته‌اند که جهان به طور جدی در منجلاب فساد و تباهی به سر می‌برد و تمام مکاتب اجتماعی کنونی در حل این تباهی‌ها به بن بست رسیده‌اند.

افسردگی‌ها و دردهای فکری و روحی و امراض درمان ناپذیر جسمی موجب شده که این وجدان خسته انسان حق جوی آماده پذیرش عقیده مهدویت شود. عقلای بشر در این عصر بر این باورند که ظهور شخصیتی اصلاح‌گر که تمامی گیتی را زیر سایه حکومت عادلانه واحد ببرد، بسان ضرورتی در هستی لازم و بایسته است.

● اعتقاد به مهدویت، ضرورت اجتماعی:

در کنار فساد اخلاقی و بی‌عفتی عمومی نسل‌های امروزی و رسمیت یافتن روابط خلاف انسانیت در کشورهای به ظاهر مترقی و آشفتگی‌های سیاسی در جهان، فرصتی گرانبها به دست آمده و گروهی که خود را از غرق شدن در منجلاب فساد حاکم در دنیا حفظ کرده‌اند، برای شنیدن سخن حق آماده شده‌اند. در این جو نوین، در سایه کمرنگ شدن تعصب و تحجر و برخورد ‌ایده‌ها و‌اندیشه‌ها، باید عقیده مهدویت را نه تنها به عنوان یک‌اندیشه مذهبی و دینی، بلکه به عنوان یک مسئله فکری و ضرورت اجتماعی مطرح کرد. زیرا مهدویت در ضمیر ناخودآگاه و عقل نهفته همه مردم جهان وجود دارد، به طوری که هرگز کسی را نمی‌توان یافت که برخوردار از قدرت فکر و‌اندیشه سالم باشد و در ضمیر و عقل و خرد خود پذیرای این مسئله نباشد. زیرا این وضع آکنده از فساد و سرشار از دشواری‌ها و بحران‌ها و جنایات و جنگ‌ها و تباهی‌ها، مصلح و نجات دهنده‌ای را می‌طلبد که توازن به هم خورده جهان را باز گرداند و بشریت را از این همه فلاکت و بدبختی برهاند.

● عقیده اصلاح جهان در پناه یک حکومت واحد جهانی:

عقیده اصلاح جهان در پناه یک حکومت واحد جهانی که یک انسان صالح و کاملی در راس آن باشد، سابقه‌ای دیرینه دارد. «افلاطون» فیلسوف یونانی جامعه ‌ایده آلی را طرح ریزی می‌کند که در آن نه از ظلم و ستم اثری است و نه از فقر و بدبختی. غایت نظام سیاسی افلاطون پیدایش «مدینه فاضله» است. افراد در آن جامعه به صورت اشتراکی زندگی می‌کنند. از نظر افلاطون جامعه مطلوب زمانی به وجود می‌آید که یا زمامداران فیلسوف شوند و یا فیلسوفان زمامدار.

«سرتوماس مور» دولتمرد و حقوقدان انگلیسی- ۱۵۳۵م در کتاب خود به نام «اتوپیا» که در سال ۱۵۱۶ میلادی منتشر شد سرزمینی با ۵۴ شهر را در جزیره‌ای هلال گونه ترسیم می‌کند که با حکومت شورایی اداره می‌شود. در این مدینه فاضله مالکیت زمین و اموال، عمومی و اشتراکی است، زر و زیور قیمت ندارد، سکه و اسکناس ضرب و چاپ نمی‌شود، همه فقط روزی ۶ ساعت کار می‌کنند، آموزش و پرورش برای همگان رایگان است. فرهنگ مذهبی همراه با آزادی، فضای جامعه را پوشانیده، گر چه جرایم به شدت کاهش یافته، ولی باز در صورت تجاوز به حریم قانون، بررسی عادلانه کیفری جرایم به طور جدی انجام می‌گیرد، اما با هدف تربیتی.

و در کشور «خورشیدی» که «توماس کامپانلا ۱۶۳۹ - م »متفکر ایتالیایی طرح‌ریزی کرده، مانند مدینه فاضله افلاطون این انتظار نهفته است که تضاد و دشمنی بر چیده شود، مقدار کار مساوی باشد، درآمد یکسان تقسیم شود. او این شهر آرمانی خود را بر فراز تپه‌ای در جزیره «سیلان» ساخته و در مجموع هفت د ژ تو در تو و یک معبد مرکزی دارد.

زندگی اهالی این شهر با کار همگانی و درآمد اشتراکی و بهره‌وری متساوی به رهبری حکیمی ربانی به خوشبختی و نیکی می‌گذرد. او در این شهر امکان تحقق عدالت و وحدت را در میان بشر طرح کرده است.

اندیشه اداره جهان در سایه یک حکومت واحد و صالح سابقه زیادی دارد و اکثر‌اندیشمندان بدان اقرار کرده‌اند و حتی کسانی که در برابر مکتب انبیاء سر تسلیم فرود نیاورده‌اند، به ضرورت تشکیل چنین جامعه‌ای اعتراف کرده‌اند، چراکه این اعتقاد ریشه در سرشت آدمی دارد و هیچ صاحب خردی نمی‌پذیرد که جهان پیوسته تا انجام حیاتش در رستم و بیداد غوطه‌ور باشد.

● بررسی موضوع انتظار:

از جمله مسائلی که بیش یا کم مورد تعبیرهای ناروا و حتی سوء برداشت‌ها قرار گرفته، مسئله انتظار است که در این بخش به طور مختصر مورد بررسی قرار می‌گیرد و نکات کلیدی آن در چند مبحث زیر بیان می‌گردد؛

▪ مبحث اول- معنی و مفهوم انتظار: انتظار- از نظر لغت- به معنی چشم به راه بودن، چشمداشت و به عبارت دیگر نوعی امید به آینده داشتن است. خواه امید به آینده‌ای زیبا و یا زشت و منفور. کسی که عمل نابهنجاری را انجام داده باید منتظر عقوبت و کیفر آن باشد و کسی که عمل خیری را انجام داده منتظر دریافت پاداش و نتیجه احسان خود است.

انتظار - از دید مذهب- امیدی است به آینده‌ای نوید بخش و سعادت آفرین که در آن ستم و تبعیض، تعدی و اجحاف وجود ندارد. بد کاری و بدخواهی محکوم است، ظلم و نابرابری از جامعه رخت بر می‌بندد و بشریت طریق فضیلت را در پیش می‌گیرد.

انتظار نوعی تخلیه برای تحلیه است. نوعی آمادگی برای پاک شدن، دور ماندن از زشتی‌ها، ستمبارگی‌ها، وصول به تزکیه نفس، تجدیدقوای خود برای شرکت در نهضتی عظیم و انسانی و یافتن صفا و نورانیت است.

▪ مبحث دوم- پیشینه تاریخی انتظار: انتظار و عقیده به آینده ( Futurismفتوریسم) مسئله‌ای جدید از پدیده‌های قرن ما و هزاره ما نیست. امری نیست که با ظهور اسلام و تشیع رخ نموده باشد. سابقه‌ای دارد بس دراز و شاید نزدیک به پیدایش دومین نسل انسان در کره زمین باشد. ما این سابقه را در نزد اقوام گوناگون- با بلیان قدیم، هندی‌ها، اقوام‌سلت، مردم چین و اقوام ایرانی، فرهنگ‌ها، مکاتب ومذاهب- زبور، زنده شاکمونی، باکتیل، انجیل، جاماسب نامه، تورات و قرآن به عیان می‌بینیم.

▪ مبحث سوم- فطری و عام بودن انتظار: مسئله انتظار همانند اعتقاد به آفریدگار است که در دل‌ها ریشه دارد. دل، خدا را می‌خواند و چشم در انتظار مهدی(عج) است. این موضوع را فطری می‌دانیم از آن بابت که مسئله مشترک بین همه انسان‌ها، مذاهب، مکاتب و‌اندیشه‌های متنوع است. با استدلال بیان شده جای هیچ‌گونه شک و شبهه باقی نمی‌ماند که موضوع انتظار امری عمومی و همگانی است. همه مردم از شرقی و غربی، از سفید و سیاه بدان اذعان داشته و وابسته‌اند.

▪ مبحث چهارم- انتظار در تشیع: انتظار شیعه همچون دیگر انتظارها، امید به فتح و پیروزی نهایی و امید به ظفر اهل حق است. امید آن است که تعالیم قرآن به رهبری امام حق و عدل در سراسر جهان گسترش پیدا کند و آینده از آن حق، زمین میراث توده‌های مستضعف و غلبه بر استثمارگران باشد.

احادیث و روایات اسلامی در این زمینه آن چنان دارای صراحت و قطعیت است که در صدور آن شکی نمی‌توان روا داشت. دیدگاه وحی، قرآن و عترت در هم آمیخته و مسئله را به گونه‌ای صریح و روشن کرده است. بیش از یکصد آیه از قرآن کریم به مصلح کل حضرت بقیه‌الله - ارواحنا فداه- تفسیر و تاویل شده است. علامه بزرگوار، ملا محمد باقر مجلسی در دائره المعارف بزرگ شیعه، «بحار الانوار۷۰ » آیه را به استناد احادیث اهل بیت عصمت و طهارت(ع)، درباره ظهور یکتا بازمانده از حجت‌های حضرت احدیت نقل کرده است. همچنین برخی از بزرگان،کتاب‌هایی را در این زمینه به رشته تحریر درآورده‌اند که از آن جمله کتاب «المحجه فیما نزل فی القائم(عج)» تالیف محدث بزرگ سید‌هاشم بحرانی است که شامل ۱۲۰ آیه است که به استناد احادیث معصومان(ع) به ظهور مهدی(عج) تفسیر شده است.

▪ مبحث پنجم- ابعاد عملی انتظار: از آنجا که انتظار، حافظ ابعاد عملی مکتب است، به چند بعد از ابعاد عملی آن تنها اشاره می‌شود: دینداری، پارسایی، تقید مکتبی؛ امر به معروف ونهی از منکر؛ اخلاق اسلامی و آمادگی نظامی.

▪ مبحث ششم- ماهیت انتظار: در ضمن مباحثه ارائه شده بیش یا کم معلوم شده است که انتظار چه می‌خواهد و ماهیت آن چیست. در عین حال برای اینکه جوانب مسئله بهتر روشن شود زمینه‌های زیر را می‌توان به عنوان ماهیت امر مورد بررسی قرار داد: امید به آینده‌ای روشن؛ امید به نجات از ذلت؛ فریادی از درون؛ اعتراض به نظامات موجود؛ افشاگری‌ها و محاکمه سیاستمداران و مسئولان نالایق امروز و زمامداران فاسد جامعه بشری.

▪ مبحث هفتم - خواست‌های بشر از انتظار: خواست‌های بشر از انتظارات این است: اقتدار معنوی بر بشریت حاکم گردد؛ سیستم کنترل جهانی پدید آید؛ امنیت و آسایش تامین گردد؛ سیاست تبانی‌های مخوف که جهت نابودی مستضعفان است ریشه کن شود؛ تبعیضات و تعصبات جاهلانه و جاه طلبی‌ها محو و نابود شوند؛ هواهای نفسانی و طغیان و عصیان‌ و قانون شکنی‌ها تحت کنترل در آید و محکوم گردند؛ خیانت‌ و نابسامانی‌ و بیدادگری‌ از جامعه رخت بربندد؛ توسعه طلبی‌ و استعمار و استثمار و استبداد و انحراف‌ و کثری‌ و سیه‌روزی‌ ریشه کن گردد و...

● تصویر واقعی جهان در عصر بعد از ظهور:

ذهن بشر امروز کوتاهتر از آن است که بتواند تصویر واقعی جهان در عصر بعد از ظهور را حتی در‌اندیشه خویش به دقت ترسیم کند، زیرا آنچه در دوران پس از ظهور آشکار می‌شود و در بسیاری از موارد در تمامی تاریخ بشر بی‌سابقه بوده است و اگر هم در برهه‌هایی از تاریخ، توسط انبیای اعظام و یا اوصیای آنها نمونه‌هایی از آن ایجاد شده باشد، هم گذرا بوده است و هم محدود زیرا در بسیاری از موارد حتی سفرای الهی نتوانسته‌اند آن طرح‌های نیکوی خود را در عالم خارج تحقق بخشند و تلاش‌های آنان با اهریمن صفتی برخی هواخواهان ناتمام مانده است و خود نیز در آن راه جان باخته‌اند.

اینک به برخی از شکوفایی‌های تصویر واقعی جهان در عصر بعد از ظهور در زیر اشاراتی خواهیم داشت:

۱) حقیقت علوم آشکار و کاملتر خواهد شد.

۲) سطح دانش‌های باطنی بالا می‌رود.

۳) ارتباطات در دوران حکومت حضرت مهدی(عج) به شکوفایی خود می‌رسد.

۴) شاخص سلامت و بهداشت همگانی به بالاترین حد تکامل خواهد رسید.

۵) نگرانی‌ها و دغدغه‌های بشر در بحث امنیت فردی، اجتماعی و جهانی نه تنها مرتفع بلکه بیش از حد تامین شده و بشر به ثبات و آرامش می‌رسد.

۶) در سایه حکومت حضرت مهدی(عج) گشایش‌های اقتصادی حاصل، نظام فقر مداری نابود و رفاه اقتصادی تحقق می‌یابد.

۷) در عصر طلایی حضرت مهدی(عج) عدالت اجتماعی و آبادانی محقق شده و به اوج خود می‌رسد.

۸) یکتاپرستی گسترش می‌یابد.

اسدالله افشار