۱۱ مشکل پـوستی در دوران سالمندی

از چین و چروک ساده تا ملانوم بدخیم

شاید آشکارترین اندام بدن که با افزایش سن دستخوش تغییرات پیری می‌شود پوست باشد. برخی از این تغییرات طبیعی و اجتناب‌ناپذیر و بدون زیان است و برخی دیگر آزاردهنده بوده و امکان پیشگیری یا درمان آنها وجود دارد....

اغلب مشکلات پوستی از سالمندی به دلیل تماس طولانی با نورخورشید ایجاد می‌شود. تماس‌های حفاظت‌نشده آفتاب در کودکی، جوانی و میانسالی تظاهرات خود را در پیری نشان می‌دهد. برخی از این مشکلات شامل موارد زیر هستند:

● لکه‌های سنی یا آفتابی

بر عکس تصور عوام این لکه‌ها هیچ ارتباطی به بیماری کبدی ندارند و ناشی از افزایش سن و نورخورشید است و معمولا روی صورت و پشت دست و پا ایجاد می‌شود، هیچ خطری ندارند و درمانی نمی‌خواهند و معمولا تنها از نظر زیبایی اهمیت دارند.

● سرطان سلول‌های پوششی (SCC)

غالبا در لبه‌های گوش، صورت، لب و پشت دست ایجاد می‌شود. این سرطان‌ها می‌تواند بزرگ‌تر و به اندام داخلی بدن نیز منتشر شود.

● خشکی پوست

با افزایش سن پوست خشک‌تر می‌شود و این خشکی در آب‌و‌هوای سرد و بادخیز تشدید و باعث پوسته‌پوسته‌شدن و خارش می‌شود. در موارد خفیف می‌توان خشکی پوست را با استفاده از یک کرم مرطوب‌کننده بلافاصله پس از استحمام برطرف کرد. به علاوه بهتر است دفعات استحمام را کاهش داد و از صابون‌های قلیایی استفاده نکرد. استفاده از لیف و آب داغ نیز می‌تواند خشکی پوست را تشدید کند.

● اتساع مویرگ‌ها یا تلانژکتازی

این ضایعات معمولا در ناحیه صورت و ناشی از آثار مخرب نورخورشید است که توسط لیزر قابل درمان است.

● ملانوم بدخیم

یک سرطان پوستی بسیار مهم اما نادر است. مردان بالای ۵۰ سال در معرض خطر بیشتری هستند. این سرطان پوستی معمولا به‌صورت یک برآمدگی خال مانند قهوه‌ای تیره یا سیاه با لبه نامنظم و رنگ غیر یکنواخت خود را نشان می‌دهد. ملانوم می‌تواند به سایر بافت‌های بدن دست‌اندازی کند و باعث مرگ شود.

● چین و چروک پوست

با افزایش سن، پوست خاصیت ارتجاعی خود را کم‌کم از دست می‌دهد و رشته‌های کلاژن و الاستین آنها ضعیف می‌شود. همزمان با این تغییرات، نیروی جاذبه زمین هم دست به کار شده و پوست را دچار افتادگی می‌کند. پیری پوست از دو منشأ ایجاد می‌شود؛ یک منشأ درونی که بستگی به ژنتیک فرد دارد و در افراد مختلف سرعت پیر شدن متفاوت است و دیگری جنبه بیرونی است که عوامل مختلفی از جمله نورآفتاب، سیگارکشیدن، فقر تغذیه‌ای و برخی حرکت‌های نامناسب عضلانی صورت که به‌طور عادتی تکرار می‌شوند در آن نقش دارد. برای پیشگیری از چین‌و‌چروک ناشی از نورآفتاب، استفاده از یک کرم ضدآفتاب با درجه محافظت حداقل ۱۵، استفاده از کلاه لبه‌دار و لباس پوشیده می‌تواند پوست را از تماس با نورخورشید محافظت کند. از گرفتن حمام آفتاب پرهیز کنید و بین ساعت‌های ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر در معرض تابش نورخورشید نباشید. سیگار نیز تاثیر بسیار مهمی در پیری پوست دارد. افراد سیگاری ۸ تا ۲۰ سال پیرتر از سن واقعی خود به نظر می‌رسند و به علاوه باعث تغییر رنگ زرد کمرنگ پوست می‌شود. توجه به پرهیز همیشگی از دود سیگار را به آنها که به جوانی پوست خود اهمیت می‌دهند، توصیه می‌کنیم.

● زونا

ناشی از التهاب یک رشته عصب به دلیل ویروس آبله‌مرغان است. علایم شامل درد در محل درگیری عصب، سردرد یا خستگی و بی‌حالی است که در افراد مسن شایع‌تر و نیز دردناک‌تر است.

● اگزمای شوره‌ای (درماتیت سبورئیک)

علایم شامل قرمزی و وجود پوسته‌های چرب در ناحیه سر، ابروها و کناره‌های بینی و پشت گوش‌هاست.

● سرطان سلولی قاعده‌ای (BCC)

شایع‌ترین نوع سرطان پوست است که معمولا به‌صورت یک برآمدگی کوچک و براق روی سروگردن پدیدار می‌شود. اگر درمان نشود ممکن است خونریزی کند و روی آن دلمه سطحی به وجود بیاید. رشد این سرطان آهسته است و به ندرت به سایر قسمت‌ها منتشر می‌شود.

● کبودی یا خونمردگی

به دلیل کاهش چربی زیرجلدی و نیز کاهش حمایت بافت همبندی از عروق خون، پوست افراد مسن، مستعد آسیب و کبودی ناشی از ضربه‌های معمولی می‌شود. گاهی دلیل آن مصرف داروهای رقیق‌کننده خون یا بیماری‌های داخلی است.

● کراتوز آفتابی

این مشکل به‌صورت لکه‌های پوسته‌دار قرمز- قهوه‌ای در مناطق در معرض نور مثل سروصورت و گوش است که در صورت غفلت در درمان می‌تواند منجر به بروز سرطان پوستی شود بنابراین درمان این ضایعات توسط متخصص پوست الزامی است.

دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده

متخصص پوست