ایده روحانی و جهان خسته از جنگ

۱۵ سال پس از ابتکار خاتمی در ایده «گفت وگوی تمدن ها» که منجر به تصویب قطعنامه یی در سازمان ملل و نامگذاری سال ۲۰۰۱ به سال گفت وگوی تمدن ها شد, جهان شاهد حمایت کشورهای جهان از ایده انسانی دیگری از ایران در قالب قطعنامه یی تحت عنوان «جهان عاری از خشونت و افراط گری» در معرض رای نمایندگان جهان قرار گرفته است

۱۵ سال پس از ابتکار خاتمی در ایده «گفت‌وگوی تمدن‌ها» که منجر به تصویب قطعنامه‌یی در سازمان ملل و نامگذاری سال ۲۰۰۱ به سال گفت‌وگوی تمدن‌ها شد، جهان شاهد حمایت کشورهای جهان از ایده انسانی دیگری از ایران در قالب قطعنامه‌یی تحت عنوان «جهان عاری از خشونت و افراط‌گری» در معرض رای نمایندگان جهان قرار گرفته است.

قطعنامه پیشنهادی هیات نمایندگی کشورمان در سازمان ملل متحد که منبعث از سخنان پر اهمیت حسن روحانی در نخستین حضورش در مجمع عمومی بود با ۱۹۰ رای موافق به تصویب رسید. تنها مخالف این قطعنامه رژیم صهیونیستی بود. در این قطعنامه که با اجماع کم‌سابقه‌یی از تصویب کشورهای جهان گذشت، از تمامی کشورهای عضو، نهادهای سازمان ملل و سایر سازمان‌های بین‌المللی و غیر دولتی خواسته شده تا سیاست‌های جدیدی را با هدف مبارزه با خشونت و افراطی‌گری تدوین و راه‌های عملی مقابله با آن را از طریق آموزش و فعال کردن جوامع و نهادهای اجتماعی معرفی کنند. براساس بند چهاردهم قطعنامه پیشنهادی ایران، دبیرکل سازمان ملل مکلف شده است دو سال دیگر در هفتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل گزارش خود را درباره اقدامات عملی این نهاد بین‌المللی برای اجرای قطعنامه یادشده که خواهان جهانی بدون افراط‌گرایی و خشونت‌طلبی است، به اعضای مجمع گزارش دهد.

صادقانه باید اذعان کرد تصویری که امروز از ایران در جهان وجود دارد به هیچ‌وجه زیبنده ملتی پر افتخار، کشوری با قدمت و تاریخ چند هزار ساله و انقلاب باشکوهی که تاثیرات شگرف و انکارناپذیری بر جهان داشت، نیست. هرچند در این مختصر مجال پرداختن به علل و چرایی این موضوع نیست ولی نمی‌توان و نباید همه تقصیرها را به گردن دیگران انداخت و از خود سلب مسوولیت کرد. حمایت جهانی از ایده‌هایی همچون «گفت‌وگوی بین تمدن‌ها» خاتمی و «جهان علیه خشونت و افراط‌گری» روحانی نمایانگر این واقعیت است که اگر با زبانی که خواسته ادیان الهی و مکاتب انسانی است سخن گفته شود، جهان خسته از جنگ، افراط‌گری، خشونت و نابردباری از آن سخن و هر ایده‌یی که هدف آن ساختن جهانی بر مبنای ارزش‌های انسانی و عاری از خشونت و تبعیض است، حمایت می‌کند. حمایت جهان از این ایده‌ها، پیروزی ایده‌های انسانی مکتب و حکومتی است که خاتمی و روحانی تنها افتخار نمایندگی آن را دارند و در آن مکتب پرورش یافته و در آن حکومت به مناصبی رسیده‌اند. موضع متضاد امریکا و هم پیمان استراتژیک آن رژیم صهیونیستی و انزوای رژیم صهیونیستی و تنها ماندن نماینده آن رژیم در زمان رای‌گیری برای قطعنامه مذکور در شرایطی که نماینده امریکا علاوه بر رای مثبت، در حمایت از این قطعنامه سخن گفت، می‌تواند معیاری برای صحت اندازه‌گیری رویکرد‌ها و تحلیل‌هایی باشد که این دو را یکی می‌داند و حاضر به پذیرش این واقعیت نیست که این دو با وجود اشتراک و همپوشانی منافع در بسیاری از موضوعات جهان، حداقل در برخی از آنها می‌توانند اختلاف منافع و رویکرد داشته باشند. هنوز دهان کف کرده بنیامین نتانیاهو در مخالفت با توافق ایران با کشورهای موسوم به ۱+۵ را از یاد نبرده‌ایم.

بنا ندارم تغافل کرده و منکر هژمونی حاکم بر جهان شوم و بر اهل فن و کسانی که با ساز و کار بین‌المللی آشنا هستند حاکمیت غرب بر بسیاری از نهادها و سازمان‌های بین‌المللی محرز است. این جریان همواره مانعی در پیشبرد و تصویب قطعنامه‌هایی است که در تضاد با منافع آنها بوده و وارد حریم‌هایی شود که در سیاست بین‌الملل منطقه قرمز یا ممنوعه آنان تلقی می‌شود. اتفاقا در چنین فضایی است که این ایده‌ها «جلوه‌گری» کرده و قدرت‌های هژمونیک را با قدرت منطق خود کیش و مات کرده، آنان را وادار به حمایت از خود می‌کند و افراطی‌ترین رژیم جهان را در مقابل دیدگان حیرت‌زده جهان به انزوا می‌کشد.

این روش تجلی منطق «قول لین» و «جادلهم بالتی هی احسن» کتاب عالمگیر آسمانی پیامبر رحمت است. تصویب قطعنامه‌هایی همچون گفت‌وگوی بین تمدن‌های سید محمد خاتمی و جهان عاری از خشونت و افراط حسن روحانی نمایانگر این واقعیت است که می‌توان با ارائه ایده‌ها و ابتکارهایی هم وارد حریم ممنوعه این جریان شد و هم جهان را در حمایت از این ایده‌ها پشت سر خود آورد. هفته گذشته جهان به تکریم مردی پرداخت که مشعشع‌ترین کارنامه را در مبارزه با همین جریان هژمونیک داشت و توانست یکی از بزرگ‌ترین متحدان آنان را در قاره آفریقا به زیر کشیده و پس از ۳۵۰ سال حاکمیت مهاجران سفیدپوست اروپایی، صاحبان سرزمینش را به قدرت برساند.

ماندلا پس از پیروزی با زبانی با استعمارگران سابق، اقلیت سفیدپوست که فجیع‌ترین ظلم‌ها را بر او و مردمش کرده بودند و حتی با زندانبانش سخن گفت که روش و سیره انبیای الهی بود. حضور روسای جمهور امریکا، انگلیس و... . افتخاری برای ماندلا نبود آنان آمده بودند تا در سایه این مرد بزرگ برای خود وجهه‌یی کسب کنند. روش و سیره ماندلا در هر جایی و هر زمانی جواب می‌دهد. راهی که خاتمی ۱۵ سال قبل شروع کرده بود، طی هشت سال گذشته از مسیر انسانی خود منحرف شد. باید شاکر خداوند منان و خادم ملتی شد که با حماسه ۲۴ خرداد کسی را در مسند ریاست بر کشور نشاندند که جلوه‌یی رحمانی از دین این ملت و چهره‌یی انسانی از کشور را در نخستین سال حضورش در بزرگ‌ترین گردهم‌آ‌یی جهان به نمایش گذاشت. حمایت قاطع نمایندگان جهان از این ایده نشان می‌دهد می‌توان راه ماندلا را در همه جای جهان طی کرد. راهی را که روحانی در عرصه بین‌المللی آغاز کرده و حلقه مفقوده ۸ سال گذشته را به زنجیره ایده انسانی «گفت‌وگوی بین تمدن‌ها»ی خاتمی پیوند داده است، لازم است با اقداماتی «ماندلاگونه» در عرصه داخلی تکمیل شود تا جهان شاهد باشد ما همچون ماندلا می‌توانیم کینه‌ها را از دل زدوده و نهال عشق و محبت را به جای آن بنشانیم.

جاوید قربان اوغلی