دیکته دیابتی ها ۳۶ غلط دارد

آشنایی با باورهای رایج اما نادرستی که درباره دیابت وجود دارد

۱) علت اصلی ابتلا به دیابت، مصرف قند و شکر زیاد است!

مصرف زیاد شکر برای هیچ‌کس مناسب نیست و معمولا غذاهایی که حاوی شکر بالا هستند، مقادیر زیادی چربی نیز دارند و در نتیجه می‌توانند مشکلات جدی در مورد اضافه وزن و چاقی ایجاد نمایند که اضافه وزن و چاقی یکی از عوامل موثر در بروز دیابت است و به همین سادگی مصرف زیاد شکر باعث ایجاد دیابت نمی‌شود.

۲) روش‌ها و قوانین پیچیده‌ای برای انتخاب غذا در رژیم دیابتی وجود دارد.

اگر شما دیابتی هستید، نیاز دارید که برای وعده‌های غذایی‌تان برنامه‌ریزی کنید اما اصول کلی آن ساده است: پیروی از رژیم غذایی دیابتی به معنای انتخاب غذاهایی است که هم با فعالیت‌های شما و هم با داروهای شما هماهنگ باشد تا سطح قند خون شما در حد نرمال حفظ شود و معمولا همان غذاهایی که برای افراد غیردیابتی سالم محسوب می‌شود برای افراد دیابتی هم جزو غذاهای مجاز و سالم شناخته شده است.

۳) تمام کربوهیدرات‌ها (قندها) برای دیابتی‌ها مضر هستند.

در حقیقت کربوهیدرات‌ها یکی از پایه‌های اساسی رژیم سالم دیابتی یا هر رژیم غذایی سالم دیگری هستند. کربوهیدارت‌ها اثر زیادی روی سطح قند خون دارند و به همین دلیل به شما توصیه می‌شود که همیشه مقدار کربوهیدراتی را که می‌خورید، کنترل نمایید. از طرف دیگر غذاهای کربوهیدراتی حاوی ریزمغذی‌های ضروری نیز هستند، شامل ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبرها. به همین دلیل همیشه توصیه می‌شود مواد غذایی کربوهیدراتی را انتخاب کنید که حاوی مقدار زیادی از این ریزمغذی‌ها باشد، مانند نان‌های حاوی دانه‌های کامل و یا مواد غذایی پخته شده از آنها و میوه‌ها و سبزی‌های دارای فیبر بالا.

۴) همه دیابتی‌ها بالاخره بینایی خودشان را از دست خواهند داد.

درست است که دیابتی‌ها ریسک عوارض این بیماری (مانند نابینایی، مشکلات قلبی‌عروقی، ناراحتی‌ها کلیوی و...) را خواهند داشت ولی اگر سطح قند خون خود را در حد نرمال حفظ نمایند، احتمال بروز این عوارض بسیار کم شده و می‌توانند یک زندگی عادی بدون عوارض بیماری را تجربه نمایند.

۵) فرزندان دیابتی‌ها حتما دیابتی خواهند شد.

فرزندان و بستگان نزدیک افراد دیابتی به طور قابل توجهی در معرض خطر بروز این بیماری هستند و تمام این افراد باید به صورت دوره‌ای آزمایش شوند. این مساله می‌تواند از یک یا دو نسل منتقل شود یعنی از پدر بزرگ یا مادربزرگ به نوه‌ها نیز برسد ولی خطر ابتلا ۱۰۰ درصد نیست. از طرف دیگر تعداد افرادی که دیابتی هستند ولی هیچ‌گونه سابقه فامیلی دیابت را ندارند نیز بسیار زیاد است.

۶) تا زمانی که مجبور نیستم انسولین تزریق کنم، بیماری‌ام جدی نیست.

تعداد قابل ملاحظه‌ای از افراد به این باور اعتقاد دارند ولی حقیقت این است که دیابت غیروابسته به انسولین هم اگر تحت کنترل قرار نگیرد می‌تواند به شکل ویرانگری سطح گلوکز را بالا برد و آنها را دچار عوارض جدی این بیماری کند.

۷) همه دیابتی‌ها باید رژیم‌های سفت و سخت بگیرند.

رژیم‌های غذایی دیابتی نه تنها سخت نیستند بلکه یکی از سالم‌ترین رژیم‌ها نیز می‌باشند زیرا این رژیم‌ها به خوبی تعادل را در همه مواد غذایی حفظ می‌کنند و انعطاف زیادی دارند که هم برای افراد دیابتی و هم برای افراد غیردیابتی مناسب هستند.

۸) نیازی به اندازه‌گیری قند خون نیست چون اگر قند خونمان بالا یا پایین برود، آن را حس می‌کنیم.

این عقیده خطرناک است چون این روش فقط بعضی اوقات درست است و در اکثر موارد شما نمی‌توانید عکس‌العمل مناسب را انجام دهید. اندازه‌گیری و تشخیص هیپوگلیسمی با احساس یا هر روش دیگری خیلی سخت است و انجام آن بدون تست‌های معمول اندازه‌گیری گلوکز خون مانند پرواز کردن بدون چتر نجات است.

۹) ورزش هم فایده‌ای ندارد؛ چون این استرس، همه چیز را خراب می‌کند.

فعالیت بدنی، قند خون را می‌سوزاند، قند خون شما را پایین می‌آورد و نیاز شما را به انسولین یا سایر داروهای خوراکی کاهش می‌دهد. فقط در هنگام ورزش و یا فعالیت بدنی به این موارد توجه داشته باشید که قند خون‌تان پایین نباشد یا اینکه در پاهایتان مشکل نداشته باشید مانند التهاب‌ها و یا زخم‌ها (به خصوص اگر شما کاهش احساس را در پاهایتان دارید).

۱۰) همه افراد دیابتی نوع ۲ احتیاج مادام‌العمر به انسولین یا داروهای ضدقند دارند.

همیشه نه! حتی اگر شما الان از انسولین یا سایر داروهای ضد دیابت استفاده می‌کنید، ممکن است بتوانید مقدار داروها را با کاهش وزن، فعالیت بدنی و تغییرات در رژیم غذایی کاهش دهید و یا حتی حذف نمایید. (هیچ بیماری نباید بدون مشورت پزشک داروهای خود را قطع کند.)

۱۱) میوه‌ها هم قند دارند؛پس دیابتی‌ها میوه ‌هم نمی‌توانند بخورند.

درست است که میوه‌ها حاوی کربوهیدرات‌ها هستند و می‌توانند روی قند خون اثر بگذارند اما آنها حاوی مقادیر قابل توجهی مواد مغذی و فیبرها هستند که می‌توانند یکی از اجزای سالم رژیم غذایی باشند. البته میوه کامل انتخاب مناسب‌تری است و بهتر است که میوه‌های تغییر شکل یافته مانند سس میوه‌ها، میوه‌های خشک و یا آب‌میوه‌ها به مقدار کم استفاده شوند.

۱۲) من فقط باید به کربوهیدرات‌ها (قندها) توجه کنم نه به پروتئین‌ها یا چربی‌ها!

محدودیت کربوهیدرات می‌تواند سطح قند خون شما را در حد نرمال نگه دارد ولی این مساله نیز اهمیت دارد که کل کالری دریافتی شما مناسب باشد. خوردن مقدار زیادی پروتئین یا چربی می‌تواند باعث افزایش وزن شود که مرتبط با دیابت است. همچنین دیابت خطر بروز بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد بنابراین توجه به چربی‌های اشباع اهمیت دارد.

۱۳) اگر از انسولین یا سایر داروهای کاهنده قندخون استفاده کنم می‌توانم از همه مواد غذایی استفاده کنم.

دریافت داروها، جانشینی برای درست غذا خوردن، فعالیت بدنی و نگهداری وزن در حد سلامتی نیست. هر کاری را که می‌توانید برای کنترل دیابت به وسیله عادت‌های درست زندگی انجام دهید، حتی اگر شما داروهای کاهنده قند استفاده می‌کنید. در این حالت داروها بهتر کار می‌کنند و شما مقدار کمتری از آنها احتیاج دارید ودر نتیجه شما به مدت طولانی‌تری سالم می‌مانید.

۱۴) اگر نیاز به دریافت دارو ندارید، مبتلا به نوع خفیف دیابت هستید.

در حقیقت افرادی که دارو دریافت نمی‌کنند اگر قندخون را مرتب کنترل نکنند بیشتر تحت ریسک بیماری هستند زیرا قندخون ممکن است بالا برود. وقتی قندخون شما به حدی است که جزو دیابتی‌ها محسوب می‌شوید، پس حتما بیماری را جدی بگیرید.

۱۵) دیابت نوع ۱ خطرناک‌تر از دیابت نوع ۲ است.

این عقیده یک پیشینه تاریخی دارد. در گذشته که انسولین شناخته نشده بود بیماران دیابتی نوع یک در عرض چند ماه از بین می‌رفتند ولی افراد با دیابت نوع ۲ زنده می‌ماندند. در حالی که در حقیقت می‌توان گفت چون افراد نوع ۲ ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها از بیماری خود بی‌خبر بمانند می‌توانند دچار عوارض خطرناک‌تری شوند.

۱۶) هنگامی که بیماران دیابتی نوع ۲ شروع به درمان با انسولین می‌کنند، یعنی آنها در مرحله نهایی دیابت هستند.

خیر‍! خیلی از افراد برای درمان دیابت نیاز به انسولین دارند و می‌توانند با رژیم غذایی مناسب و سبک زندگی فعال، زندگی طبیعی داشته باشند و تا سال‌ها به زندگی ادامه دهند.

۱۷) من اگر دچار دیابت شوم متوجه خواهم شد چون احساس بیماری خواهم کرد!

این هم یک عقیده غلط است چون درصد بسیاری از افرادی که الان دیابت دارند، از بیماری خود بی‌اطلاع هستند و دیابت کنترل نشده، می‌تواند عروق و سایر اعضای بدن را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

۱۸) من دیابتی هستم ولی دیابتم جدی نیست.

دیابت همیشه یک بیماری جدی است چه شما انسولین یا داروهای کاهنده قند خون دریافت کنید یا خیر.

۱۹) من نیازی ندارم که برنامه‌های درمانی دیابت را انجام دهم چون HBA۱C من زیر ۸ است.

یکی از راه‌های که ببینیم برنامه درمانی دیابت درست انجام می‌شود این است که مقدار قندخون و HBA۱C تا حد امکان به سطح نرمال نزدیک باشد و همیشه در همان سطح نگه داشته شود. در این حالت فرد دیابتی در کمترین میزان خطر بروز عوارض دیابت قرار می‌گیرد.

۲۰) من سابقه فامیلی ابتلا به دیابت را ندارم، پس به آن مبتلا نمی‌شوم.

خیلی از افراد، شانس ابتلا به دیابت را به صورت خانوادگی دارند ولی خیلی از افراد بدون سابقه فامیلی هم دچار دیابت می‌شوند.

۲۱) دیابت مسری است!

خیر! اگر چه هنوز کاملا مشخص نیست که چرا بعضی از افراد دچار دیابت می‌شوند ولی باید گفت که دیابت مانند سرماخوردگی مسری نیست و عوامل ژنتیکی و شیوه زندگی می‌تواند در بروز آن موثر باشد.

۲۲) افراد دیابتی بیشتر دچار سرماخوردگی و سایر بیماری‌ها می‌شوند.

خیر! در واقع شما بیشتر در معرض سرماخوردگی نیستید بلکه به دلیل اینکه سرماخوردگی و عفونت می‌تواند سطح گلوکز خون را بالا برده و کنترل قندخون را دچار اختلال کند و در مورد بیماران دیابتی نوع ۱ ریسک کتواسیدوز را نیز بالا می‌برد، توصیه شده که از داروهای پیشگیری کننده سرماخوردگی استفاده کنید.

۲۳) انسولین می‌تواند تصلب شرایین و پرفشاری خون ایجاد کند.

در واقع این چنین نیست و انسولین به دلیل اثری که روی کاهش قندخون دارد از آسیب به رگ‌ها پیشگیری کرده و از ایجاد آترواسکلروزیس و پرفشاری خون جلوگیری می‌کند.

۲۴) انسولین باعث افزایش وزن می‌شود و به دلیل اینکه چاقی برای شما مضر است، نباید انسولین دریافت کنید.

محققان می‌گویند مزایای کنترل قندخون به وسیله انسولین به دلیل جلوگیری از عوارض دیابت، بسیار مهم‌تر و با ارزش‌تر از افزایش وزن است.

۲۵) میوه‌ها جزو غذاهای سالم هستند، پس هر چه قدر بخواهید، می‌توانید از آنها استفاده کنید.

میوه‌ها غذاهای سالم و حاوی فیبر بالا و مواد معدنی و ویتامین‌ها هستند که باید در برنامه غذایی شما باشند ولی چون حاوی کربوهیدرات‌ها هستند باید بدانید که چه مقدار و چه نوعی از آنها را استفاده کنید.

۲۶) دیابتی بد است که آدم را مجبور به تزریق انسولین کند.

انسولین دشمن شما نیست بلکه قندخون بالا دشمن شما است. نیمی از افراد دیابتی نیاز به دریافت انسولین دارند نه برای اینکه دیابت نوع بد یا خطرناکی دارند بلکه به این دلیل که پانکراس آنها انسولین تولید نمی‌کند و آنها نمی‌توانند بدون دریافت انسولین قندخون را کنترل کنند.

۲۷) تست قندخون فقط برای افرادی است که قندشان خیلی بالاست.

تست قندخون برای کنترل قند در طول روز و دانستن این نکته است که بدن شما در چه وضعیتی است و هیچ ارتباطی به نوع دیابت شما ندارد و اصولا دیابت نوع بد وجود ندارد.

۲۸) غذاهای سالم قندخون را بالا نمی‌برند.

تعادل میان کربوهیدرات و مقدار انسولین موجود در خون، میزان قندخون شما را تعیین می‌کنند. در نتیجه اگر شما نان کامل، هویج یا جو را استفاده کنید (در مقادیر زیاد) و انسولین به مقدار کافی در دسترس نباشد، قندخون بالا می‌‌رود. پس بدن ما نمی‌تواند درک کند که کربوهیدرات موجود از کیک دریافت شده یا از میوه.

۲۹) برای دیابتی‌ها پروتئین‌ها از کربوهیدرات‌ها بهترند.

چون کربوهیدرات‌ها قندخون را سریع بالا می‌برند، شما ممکن است آنها را با پروتئین‌ها جایگزین نمایید. موادغذایی حاوی پروتئین معمولا چربی بالایی هم دارند و می‌توانند خطر بروز بیماری‌های قلبی‌عروقی را بالا ببرند، پس‌ اندازه مصرف پروتئین هم باید مراعات شود.

۳۰) شما می‌توانید هر چیزی را که می‌خورید، با تغییر و تطبیق داروهایتان بپوشانید.

گر شما داروهای کاهنده قندخون خوراکی یا انسولین دریافت می‌کنید به این معنی نیست که شما می‌توانید هر غذایی را استفاده کنید و بعد مقدار داروها‌یتان را افزایش دهید.

۳۱) شما کلا باید از غذاهای مورد علاقه‌تان دست بکشید.

دلیلی وجود ندارد که شما از غذاهای مورد علاقه‌تان دست بکشید، به جای آن سعی کنید روش تهیه غذاهای مورد علاقه‌تان را تغییر دهید، غذاهایی را که همراه با غذاهای مورد علاقه‌تان استفاده می‌کنید تغییر دهید یا سایز و مقدار غذاهای موردنظر را کاهش دهید یا می‌توانید غذاهای مورد علاقه‌تان را به عنوان پاداش برای پیروی از یک برنامه‌غذایی مناسب استفاده کنید.

۳۲) اگر دیابتی هستید باید دور دسرها را خط بکشید.

حقیقتا این طور نیست! شما می‌توانید روش‌های مختلفی را به کار ببرید تا بتوانید دسرها را در رژیم غذایی‌تان بگنجانید. به عنوان مثال از شیرین‌کننده‌های مصنوعی در تهیه دسرها استفاده کنید. مقدار سروینگ دسر را کاهش دهید. دسرها را به صورت مناسبتی و در نتیجه پیروی از یک رژیم‌غذایی خوب استفاده کنید. دسرهای مغذی تهیه کنید. از میوه‌های تازه، غلات کامل و روغن‌های گیاهی در تهیه آنها استفاده کنید. محدوده دسرها را گسترش داده و به جای کیک و بستنی از میوه، ماست و غلات کامل به عنوان دسر استفاده نمایید.

۳۳) شیرین‌کننده‌های مصنوعی هم برای بیماران دیابتی خطرناک‌اند.

شیرین‌کننده‌های مصنوعی، در حجم مساوی خیلی شیرین‌تر از شکر هستند. در مقادیر کم استفاده می‌شوند تا همان مقدار شیرینی شکر را به غذاها بدهند و در نتیجه کالری کمتری به بدن می‌رسد، پس در مقادیر کم خطرناک نیستند.

۳۴) غذاهای رژیمی یا غذاهای دیابتی، بهترین انتخاب برای افراد دیابتی است.

در حقیقت تفاوتی میان غذاهای افراد دیابتی و غیردیابتی وجود ندارد و برخی از غذاها فقط به این دلیل که برچسب رژیمی دارد، انتخاب خوبی برای بیماران دیابتی نیست. این نوع غذاها فقط گران‌تر از غذاهای عادی است. همیشه عادت کنید که برچسب‌های غذایی را بخوانید تا از میزان کالری و کربوهیدرات آن مطلع شده و از مناسب بودن آن برای خودتان مطمئن شوید.

۳۵) دریافت انسولین درمان قطعی دیابت است.

در حقیقت دریافت انسولین باعث کاهش قندخون و زنده ماندن فرد می‌شود ولی نقشی در درمان دیابت ندارد. دیابت فقط کنترل می‌شود و تاکنون درمان قطعی برای آن شناسایی نشده است.

۳۶) با کنترل شدید رژیم غذایی و فعالیت‌های بدنی و تزریق انسولین در هر روز می‌توانیم مطمئن باشیم که قندخون در حد کنترل است.

همیشه این‌‌طور نیست! چون قندخون تحت تاثیر عوامل دیگری مانند استرس، تغییرات هورمونی، دوره‌های رشد و بیماری‌ها می‌تواند به راحتی از کنترل خارج شود، به خصوص نوجوانان به دلیل رشد و تغییرات هورمونی ممکن است دچار افت و خیز قندخون شوند، پس اگر می‌بینیم که قندخون کنترل نیست، به این معنی نیست که بیمار کاری را اشتباه انجام داده است.