۱۳ اکتبر ۱۹۸۸ ـ خاور میانه و یک برنده نوبل ادبیات! ـ دو تلاش علیه انحصاری بودن جوائز نوبل

۱۳ اکتبر ۱۹۸۸ نجیب محفوظ Naguib Mahfouz داستان نگار مصری برنده جایزه ادبی نوبل آن سال اعلام شد. وی نخستین نویسنده از منطقه خاور میانه بود که در طول قرن ۲۰ برنده این جایزه شده بود. خاورمیانه …

۱۳ اکتبر ۱۹۸۸ نجیب محفوظ Naguib Mahfouz داستان نگار مصری برنده جایزه ادبی نوبل آن سال اعلام شد. وی نخستین نویسنده از منطقه خاور میانه بود که در طول قرن ۲۰ برنده این جایزه شده بود. خاورمیانه در قرون وسطا مهد ادبیات بود.

این بی توجهی کمیسیون نروژی تعیین برندگان جوائر به خاور میانه تاییدی دیگر بر رخنه سیاست و گروهای فشار بین المللی در این مسابقه هاست که نقض غرض بانی سوئدی آنهاست. توزیع این جوایز هنوز بر پایه ضوابطی قراردارد که جهان «کم آلوده» اواخر قرن ۱۹ در آن قرار داشت که یا از این همه هیاهو در باره آن باید کاسته شود و یا این که معیاری در نظر گرفته شود که عدالت و بی طرفی در انتخاب تامین گردد. در نیمه دهه ۱۹۶۰ به سازمان کشورهای غیرمتعهد پیشنهاد شده بود که تلاش کند در این ممالک یک و یا چند "آلفرد نوبل" اموال خودرا وقف چنین جوائزی کنند تا کار از انحصار متولیان جوائز نوبل که به چنگال سیاست افتاده اند خارج شود که پس از چندی صدای چنین تلاشی خاموش شد!. در اکتبر ۱۹۷۳ پس از این که «له دوک تو Le Duc Tho» ویتنامی جائزه صلح نوبل را که مشترکا به او و هنری کیسینجر داده شده بود رد کرد تلاش های دیگری برای از انحصار خارج ساختن چنین جوائزی مشاهده شد که این تلاش ها هم به نتیجه نرسید!. «له دوک تو» گفته بود: در این جهان هزاران تن هستند که بیشتر از او به صلح خدمت کرده اند و انتخاب او صرفا سیاسی و یا به خاطر تعدد گزارش های رسانه ای با ذکر نام وی بوده است و هنوز هم صلحی در ویتنام برقرار نشده است. به علاوه، چرا جایزه صلح باید «پول» باشد!. پیش از «له»، ژان پل سارتر فیلسوف فرانسوی به همان دلایل جائزه نوبل را نپذیرفته بود.

«له» که در ۱۹۹۰ و ۷۹ سالگی درگذشت در دهه ۱۹۳۰ از موسسان حزب کمونیست متحده شبه جزیره هندوچین بود و به همین سبب جمعا ۱۱ سال از عمر خودرا در زندان فرانسویان از دست داد. وی بعدا به جنبش "ویت مین" برای جنگ با استعمار فرانسه پیوست و سپس مبارزه برضد آمریکا در جنوب ویتنام را آغاز کرد ولی از ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۳ درمذاکرات آشگار و سرّی با کیسینجر مشاور وقت کاخ سفید واشنگتن که در پاریس انجام می شد شرکت کرد که سرانجام (در سال ۱۹۷۵) به حل مسئله ویتنام انجامید.

محفوظ که در سال ۱۹۸۸ برنده جایزه ادبی نوبل شد بسال ۱۹۱۱ در قاهره به دنیا آمده و از ۲۸ سالگی کار نوشتن داستان را آغاز کرده و تا زمان برنده شدن جایزه ۳۲ داستان بلند و ۱۳ مجموعه داستان کوتاه منتشر کرده بود.

×

‹›