توقف چرخ گردون

در این مقاله فیلم سینمایی « روزی که زمین از حرکت ایستاد » مورد بررسی قرار گرفته است

فیلم سینمایی « روزی که زمین از حرکت ایستاد» ساخته ی « اسکات در یکسون» ، اگر چه به ظاهر در ژانر علمی تخیلی ، درام و مهیج قرار می گیرد ، اما باید این فیلم را در دسته فیلم هایی که با محتوای آخر الزمانی ساخته شده اند ، قرار داد و از آنجا که فیلم های زیادی با موضوع آخر الزمان در هالیوود و غرب ساخته شده است ، بهتر آن است که ژانری نو به نام ژانر « آخرالزمان» را برای سینما قائل شویم .

داستان این فیلم در مورد فرود جسم کروی شکل به زمین است که از داخل آن موجودی فضایی به همراه رباطی غول پیکر خارج می شود . این موجود فضایی به این هدف به زمین آمده تا فرمان نابودی زمین را اجرا کند . او در طول این فیلم بیان می کند که گزارش های ماموران ما حاکی از آن است که انسان ها لیاقت زندگی در کهکشان را ندارند و با فعالیت های خود زمین و به دنبال آن کهکشان را به سوی نابودی سوق می دهند ،از اینرو موجودات ساکن در دیگر نقاط کهکشان بر آن شده اند ، تا انسانها را نابود کنند ، تا از نابودی جهان جلوگیری کنند .

جالب آنکه علاوه بر این جسم کروی شکل ، تعداد دیگری شبیه به آن در سراسر دنیا فرود آمده اند و موجودات زنده و حیوانات را به سوی خود فرامی خوانند و در درون خود جای می دهند !

اگر چه روند نابودی در زمین شروع می شود اما،در آخرآن موجود فضایی به این نتیجه می رسد که می توان به انسان ها فرصتی دوباره داد و او جلوی فرایند نابودی انسان ها را می گیرد .

فیلم مهیج «روزی که زمین از حرکت ایستاد » که با هزینه ی ۸۰ میلیون دلاری ساخته شده علاوه بر صورت ظاهری خود ، مفاهیم خاص و قابل تامل نیز دارد که به بررسی اجمالی آنها می پردازم :

• در ابتدای ورود جسم کروی شکل به زمین ارتش مجهزی از نیروهای پیاده و تانک ها آن را محاصره می کنند و موشک هایی نیز آن را هدف می گیرند . اما رباط غول پیکر ، خود نمایی می کند و با اشاره ای ، تمامی تجهیزات الکترونیکی نظامی را از کار می اندازند .

این قسمت از فیلم ، ریشه در نظریه آخرالزمانی دارد ؛ این نظریه مدت اندکی است که توسط دانشمندان بیان شده : دانشمندان می گویند به جهت قدرت روز افزون خورشید ، در برحه ای از زمان پرتو افشانی آن زیاد می شود ، و این باعث از کار افتادن سیستم ها ی الکترونیکی می شود . و در این فیلم این نظریه علمی یعنی ناکار آمدی تجهیزات الکترونیکی در آخرالزمان ، به نوعی دیگر گنجانده شده است .

ما نمونه ی این بحث را در فیلم مستند «نوستراداموس ۲۰۱۲ » می بینیم . در این فیلم به وضوح در مورد توفان های خورشیدی سخن به میان می آید . از سوی دیگر در فیلم «۲۰۱۲» ساخته «رولند امریش» نیز ، در مورد توفان های خورشیدی ، و تاثیر آن بر سطح زمین و لایه های زمین و به وجود آمدن زلزله های مخوف ، تصویری عینی به بیننده داده می شود .

• در فیلم «روزی که زمین از حرکت ایستاد » اجسام کروی شکل زیادی به زمین آمده اند ، و همان طور که قبلا گفتم حیوانات و موجودات مختلف را درون خود جای می دهند . این اجسام کروی ، قصد دارند تمام موجودات زنده به غیر از انسان ها را حفظ کنند ، تا در فردای بعد از تصفیه زمین و نابودی انسان ها این موجودات را برای ادامه ی بقا ، به زمین رها کنند . حتی در فیلم ، وزیر دفاع آمریکا نیز می گوید : « که این اجسام کروی مثل کشتی نوح هستند ، وقتی موجودات جمع شوند باید منتظر طوفان بود ! »

مشابه این تصویر سازی را ما در فیلم «Knowing» می بینیم . در این فیلم نیز ، موجودات فضایی انسان های برگزیده ای را جمع می کنند و آنها را با اجسام ناشناخته ای که به زمین آمده اند ،به فضا می فرستند ، تا این افراد برگزیده از وقایع زمان نابودی زمین در امان باشند .

در فیلم «۲۰۱۲» ساخته « رولند امریش» هم شاهد ماجرایی مشابه هستیم ؛ در این فیلم کشور های قدرتمند جهان ، کشتی های غول پیکری را ساخته اند و انسان های برگزیده ای را در آنها جمع می کنند و از سوی دیگر از هرگونه ای از حیوانات هم درون کشتی قرار داده می شود ، این کشتی ها به واقع تشابهی آشکار از کشتی نوح هستند !

در فیلم «قیامت ۲۰۱۲» نیز انسان هایی برگزیده ، در معبدی جمع شده اند و از بلاهای آخرالزمان در امان هستند .

این تفکر که : « عده ای باید بمانند تا جهان نو را رقم بزند » ، در تمام این فیلم ها مشترک است و دلیل این مسئله ریشه در تفکرات دینی دارد . که معتقد است آخرالزمان می شود و بعد از تصفیه زمین به جهت طغیان ها و بلاهای طبیعی و ... عده ای باقی می مانند و بر روی زمین زندگی می کنند .

اما اگر چه این مفهوم مغز همه ادیان در مورد آخرالزمان است اما در نوع بیان و باور به آن تفاوت های زیادی وجود دارد .

مثلا دین اسلام بر آن است که بعد از آشفتگی ها و جنگ های آخرالزمان فاتح نهایی صالحان خواهند بود و زمین آرام و آباد می شود ، صالحان به رهبری و پیشوایی امام بر حق مهدی موعود برای مدتی طعم حکومت عدل را خواهند چشید و بعد از مدتی قیامت بر پا خواهد شد .

در حالی که در تفکرات ادیان دیگر که البته دست خوش تحریفِ سود جویان قرار گرفته ، جهان نو و آرام که بعد از آخرالزمان ایجاد می شود را به نوعی یک جهان ابدی بیان می کند .

و از سوی دیگر سود جویان و زرسالاران جهان خود را وارثان اصلی جهان بعد دوران طغیان می دانند و همچنین برآنند که مکافات عمل و خوبی و بدی نتایج اعمال آدمی را در همین دنیا نشان دهند که نمونه ی بارز آن فیلم «۲۰۱۲ » است .

• نکته ای دیگر که باید به دقت به‌ آن توجه کرد این است که غرب می داند که نزدیک شدن آخرالزمان برای بشریت ترس به همراه دارد ، و غرب از این مسئله ، بالاترین بهره را میبرد ؛ چرا که انسان در هنگام ترس و استیصال به دنبال پناهگاهی می گردد و آمریکا خود را به عنوان پناهگاهی نهایی به جهانیان معرفی می کند .

آمریکا در فیلم «۲۰۱۲»، رهبری پروژه نجات بشریت را بر عهده دارد و یا در فیلم «روزی که زمین از حرکت ایستاد » کشوری که در َآن سر نوشت بشریت رقم می خورد ، آمریکاست !

از سوی دیگر آمریکا از این ترس مضاعف مردم استفاده می کند و خانواده گرایی را برای رهایی از تنهایی هایی عصر آخرالزمان به عنوان یک راه حل موثر بیان می کند ، تا شاید از این طریق بتواند تغییرات عظیمی در نوع تفکر مردم کشور خود نسبت به مقوله خانواده ایجاد کند .

ما در فیلم ۲۰۱۲ می بینیم که: بازیگر نقش اصلی داستان که قبلا از همسر خود طلاق گرفته بود درنهایت به خانواده و فرزندان خود می رسد و طلوع خورشید را در زمان احیای مجدد زمین با آنها به نظاره می نشیند .

و یا در فیلم knowingبازیگر نقش اصلی فیلم ( نیکلاس کیج ) به سوی پدر و مادر و خواهر خود می رود و در آغوش آنها منتظر پایان حیات زمین می شود .

و یا در فیلم مورد نظر ما ( روزی که زمین از حرکت ایستاد ) احساسات عاطفی فرد فضایی نسیت به زنی زمینی و از سوی دیگر مشاهده عواطف انسان ها به یکدیگر ، باعث می شود که او دریابد که زمین هنوز خالی از احساس و عواطف نشده و انسان ها هنوز حق حیات دارند .

• لازم است به نکته ای جالب اشاره کنم : بازیگری که نقش موجود فضایی را در این فیلم بازی می کند ، «کیانا ریوز» می باشد .

«کیانا ریوز » بازیگری است که با بازی در فیلم های سه گانه «ماتریکس» و همچنین فیلم «کنستانتین» به شدت مشهور شد .

اما نکته ای که باید بگویم این است که : در فیلم های سه گانه ماتریکس و همچنین کنستانتین ، او در نقش یک منجی ظاهر شده است و این بازیگری که نقش منجیگرایانه به او نسبت داده شده است برای بازی در فیلم «روزی که زمین از حرکت ایستاد » نیز انتخاب می شود تا در اینجا هم نقشی منجیگرایانه داشته باشد ، و به نوعی بار عاطفی و هم ذات پنداری که ببیننده با این بازیگر در کار های قبلی اش داشته نیز به این فیلم منتقل شود !

در آخر باید گفت سیر حرکت سینمای هالیوود و غرب به سمت ساخت فیلم هایی با مضامین آخرالزمانی به آن جهت رو به شتاب گذاشته است که : جامعه انسانی نیازی شدیدی به تحولی بنیادی را در جهان احساس می کند و سیاستگذاران حوضه سینما دستور دارند ، تا در حد امکان این نیاز را تغذیه کنند .

سید علیرضا واعظ موسوی

کارشناس سینمای استراتژیک