دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
حق قرآن بر ما ای مسلمان کتابت را دریاب
پدیدهای مانند قرآن کریم ندیدهام، که از یک سو، میان امت سخت بدان عنایت شود و از سوی دیگر، کاملاً اهمال و زیر پا نهاده شود. خداوند قرآن کریم را کتاب محکم، نظام فراگیر، قوام کار دین و دنیا قرار داده است:
«لَا یَأْتِیهِ الْبَاطِلُ مِن بَیْنِ یَدَیْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ تَنزِیلٌ مِّنْ حَکِیمٍ حَمِیدٍ» فصلت: ۴۲
« هیچگونه باطلی، از هیچ جهتی و نظری، متوجّه قرآن نمیگردد. (نه غلطی و تناقضی در الفاظ و مفاهیم آن است، و نه علوم راستین و اکتشافات درست پیشینیان و پسینیان مخالف با آن، و نه دست تحریف به دامان بلندش میرسد. چرا که) قرآن فرو فرستاده یزدان است که با حکمت و ستوده است (و افعالش از روی حکمت است، و شایسته حمد و ستایش بسیار است). »
معتقدم که مهمترین مسئولیت امت اسلام در قبال قرآن کریم سه مورد است:
۱) بسیار تلاوت کردن آن، تعبد با قرائت آن و تقرب به پیشگاه خداوند متعال به وسیلهی آن.
۲) قرار دادن آن در جایگاه منبع و احکام دین؛ باید همه چیز از قرآن برگرفته؛ و از آن استنباط شود. از چشمهی زلال آن سیراب و آموختنیها از آن فرا گرفته شوند.
۳) قرار دادن آن در جایگاه بنیان و پایهی احکام دنیا؛ باید در همه چیز از قرآن و مواد حکیمانهاش کمک گرفته و در زندگی به اجرا گذاشته شود.
اینها مهمترین مقاصد و اهداف کتابی است که خداوند آن را فرو فرستاده و پیامبرش را مأمور به ابلاغ آن کرده است. آن را پس از پیامبر واعظ، پند دهنده، داور عادل و میزان سنجش میان ما قرار داده است. سلف صالح (رض) آن مقاصد را دریافتند و در پی تحقق آنها برآمدند و در پی آن به وظیفهی خویش عمل کردند. گروهی قرآن را سه روزه ختم میکردند؛ گروهی هفت روزه و عدهای کمتر یا بیشتر. اگر یکی از آنان به علت گرفتاری نمیتوانست ورد قرآن خویش را بخواند، به قرآن نگاه میکرد و بعضی از آیات را میخواند و میگفت: تا از جمله کسانی نباشم که قرآن را رها کردهاند. قرآن بهار دلها و ورد عبادت شان بود و در طول شبانه روز آن را تلاوت میکردند. خداوند از خلیفهی سوم خشنود باد! که هنگام محاصرهی خانهاش، در حالی که شمشیر را بر گردناش نهاده بودند، از قرآن جدا نشد:
تمنی کتاب الله أول لیلة و آخره لاقی حمام المقادر
سر شب کتاب خدا را آرزو کرد و در آخر شب با کبوتر تقدیر دیدار کرد.
ضحوا بأشمط عنوان السجود به یقطع اللیل تسبیحاً و قرآناً
نمودگار فروتنی و سجود که شب را با تسبیح و قرآن سپری میکرد، با موهای سپید و سیاهاش قربانی کردند.
چون به سیره و سرگذشت آنان بنگریم، یکی را هم نمیبینید که کتاب خدا را فرو نهاده یا تلاوت آن را به مدت یک هفته به فراموشی سپرده باشد؛ چه برسد به یک ماه کامل یا سالیان سال. نمیخواهم بحث را به درازا بکشانم؛ به کتابهای شرح حال مراجعه کنم و از نور صفحات کتابهای تاریخ و سیره پرتوی برگیرم.
سلف صالح در استنباط احکام، قرآن را نخستین منبع میدانستند. به راستی اگر کتاب خدا منبع نخست نباشد، پس چه چیزی میتواند منبع نخست باشد؟ شما میبینید که پیامبر برگزیده (ص) هنگام فرستادن معاذ به یمن از وی پرسید: بر پایهی چه چیزی داوری میکنی؟ گفت: بر اساس کتاب خدا، سپس سنت مطهر رسول خدا.
میدانید که عمر (رض) به بسیاری از اصحاب بزرگوار هشدار میداد، مبادا با مسلمانان از حکایات، احادیث و وقایع سخن بگویند؛ در حالی که آنان هنوز دانش قرآن را حاصل نکردهاند. به آنان توصیه میکرد که حلال و حرام قرآن را به مردم بیاموزند.
هم چنین میدانید که امامان نخستین تابعان و تبع تابعان، مثل سعید بن مسیب اجازه نمیدادند فتاوای آنان به صورت نوشته مدون گردد تا مبادا مردم از کتاب خدا برگردند و به این نوشتهها روی آورند. سعید بن مسیب نوشتهای از فتواهایش را که در دست کسی بود، برگرفت و آن را پاره کرد گفت: سخن مرا میگیری و کلام خدا را رها میکنی؟ سپس میروی و میگویی: سعید چنین گفت، یا سعید چنان گفت! خود را به کتاب خدا و سنت رسول خدا ملزم کنید.
آیا نمیبینید که ایشان و دیگر سلف صالح کتاب خدا را اصل قرار میدادند و دین و احکام را از آن استنباط میکردند؟
آنان در امور دنیا جز مطابق قرآن عمل نمیکردند و تسلیم بی چون و چرای آن بودند. حقوق را از آن میآموختند؛ حدود را بر پایهی آن برپا میکردند؛ احکام را طبق آن به اجرا در میآوردند و اوامر را برپایهی آن صادر میکردند. هرگز به الغا، تعطیل، تعلیل و تأویل قرآن راضی نمیشدند. آن روز که اسلام با طراوت بود، میوهی دین چیده میشد و مردم از آن بهره میبردند آن روزگار مسلمانان حکمت وجود قرآن را در میان خویش میدانستند و چنان که صاحب و پیام آور، قرآن را به آنان آموزش داده بود عمل میکردند:
(کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیْکَ مُبَارَکٌ لِّیَدَّبَّرُوا آیَاتِهِ وَلِیَتَذَکَّرَ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ ) ص: ۲۹
« (ای محمّد! این قرآن) کتاب پرخیر و برکتی است و آن را برای تو فرو فرستادهایم تا درباره آیههایش بیندیشند، و خردمندان پند گیرند. »
سپس آن دولت و صولت جایگاه قرآن در اندیشه و خرد مردم کم رنگ شد و در زبان و عقل مردم گنگی و کج فهمی شایع شد، تا جایی که این کتاب در سمت و سویی و مردم در جهت دیگر قرار گرفتند و فاصلهی آن دو به اندازهی فاصلهی مشرق و مغرب شد:
سارت مشرقاً و سرت مغرباً شتان میان مشرق و مغرب
او به شرق و من به غرب. چقدر فاصله است میان شرق و غرب.
تعبد به تلاوت قرآن در طول شبانه روز: تعداد اندکی از ما به آن عنایت میورزند و بدان عمل میکنند اما بقیهی پرهیزگاران، هر کس روشی را برای خود پدید آورد و پیرانشان برای آنان اوراد، احزاب، وظایف و دعاهایی را مقرر کردند که به ترک کتاب خدا منجر شد. آن اوراد جای کتاب خدا را گرفت و در عبادت بارها به تکرار آنها پرداختند. بدیهی است ما اوراد صحیح را رد نمیکنیم و حرام نمیدانیم و مانع اوراد و دعاهایی که مخالف شریعت نباشد، نمیشویم. اما میگوییم کتاب خدا مقدم است. اول برای خودتان بخشی از کتاب خدا را به عنوان ورد برگزینید که دلهایتان را پیوند دهد و ارواحتان را با فیض و نور آن استحکام بخشد. سپس هر چه میخواهید خدا را با زبآنهای مختلف ذکر کنید. البته به شرطی که مخالف احکام دین نباشد؛ اما این که قرآن را فرو گذارید و عبادت تان در دعاهایی که خود ساختهاید یا دیگران برساختهاند خلاصه کنید، این خود کنار گذاشتن کتاب خدا و بی توجهی به حقوق آن است.
استنباط احکام از قرآن: در این روزگار مردم نسبت به کتاب خدا آگاهی ندارند. میان آنان و کتاب خدا پردهای ضخیم و سدی استوار کشیده شده است که آنان را واداشته که به نکاتی خلاصه و بعضی تذکرات از قرآن دل خوش کنند؛ همت شان از آن بالاتر نرود و به مقاصد اصلی نرسد.
عملی کردن احکام دنیوی قرآن: مردم چیز دیگری را جایگزین آن کردهاند. اکنون قوانین ساختهی بیگانگان از جمله: فرانسویان و رومیان، بنیان قوانین مسلمانان شده است؛ بدین سان به احکام کتاب خدا توجهی نمیشود و در میان مسلمانان به فراموشی سپرده شده است. در صورتی که اگر گوش شنوا میداشتند، خداوند همهی خوبیها را برایشان مقرر کرده. اکنون مسلمانان به این بسنده کردهاند که از قرآن تنها برای شفای بیماریهایشان تعویذ بنویسند. قرآن را زینت محافل خود کنند و در غم و شادی از آن همانند جنسی دکوری و لوکس استفاده برند. ای کاش، فقط همین گونه حق قرآن را ادا میکردند اما در همان مجالسی که قرآن خوانده میشود نیز مردم سرگرم بازیها، سرگرمیها و بیهوده گوییها هستند. در صورتی که خداوند متعال فرموده:
(وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُواْ لَهُ وَأَنصِتُواْ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ ) اعراف: ۲۰۴
« هنگامی که قرآن خوانده میشود، گوش فرا دهید و خاموش باشید تا مشمول رحمت خدا شوید. »
قرآن روزگاری زیور نمازها بود، اما امروز زیور مجالس تعزیه است. روزگاری میزان عدالت بود اما امروز سرگرمی بیهوده گویان مراسم گوناگون است. روزگاری نگین خطبهها و پندها بود اما امروز برای زیور و تعویذ به کار میرود. آیا حق ندارم بگویم: چیزی را مانند قرآن ندیدم که در حقیقت ضایع شده است اما به نظر میرسد که از آن پاسداری و محافظت میگردد؟!
تضاد شگرفی است که ما در مقابل قرآن داریم. بی شک قرآن را گرامی میداریم و از آن توشه برمیگیریم و با آن به پیشگاه خدا تقرب میجوییم. در اینها شکی نیست اما ای قوم! روش تعظیم را اشتباه کردهاید و راه توشه گرفتن را اشتباه رفتهاید و از جاده تقرب به پیشگاه خدا دور افتادهاید.
مراکزی که شمار زیادی به احترام قرآن از سربازی در آنها معاف میشدند، امروز خالی است. آیا این پایمال شدن کتاب خدا نیست که کسی در آن قرآن حفظ نمیکند و برای استفاده از معافیت به این مراکز نمیرود؟
آیا این پایمال شدن قرآن نیست که دانشجو قرآن را حفظ میکند تا به الازهر شریف داخل شود که شرط ورود به آن، حفظ قرآن است و هنگام فارغ التحصیل شدن، قرآن را فراموش کرده است زیرا در پایان کار حفظ قرآن شرط نیست؟ هنگامی که از دانشگاه بیرون میآید، میبیند که در امامت نماز، قرائت را کوتاه میخواند و اگر واعظ است به همان گفتههای رایج در منطقهاش بسنده میکند و اگر وکیل یا قاضی است، تنها برای تصحیح آیات مورد نیاز به قرآن مراجعه میکند.
ما بیگمان قرآن را پایمال کردهایم. گویا میان ما کتابی باستانی است که نباید در زندگی ما نقشی داشته باشد و نباید احکام آن اجرا شود. در حقیقت این مصیبت و بلایی است که ما بدان دچار شدهایم.
خوانندهی گرامی! چون این حقیقت را دانستید، پس بدانید که اخوان المسلمین با جدیت در پی آنند که پیش از هر چیز به کتاب خدا باز گردند. با تلاوت اش عبادت کنند؛ از آن در فهم گفتار پیشوایان دینی بهره برند؛ از مردم اجرای احکام قرآن را مطالبه کنند و مردم را فرا خوانند تا با آن در تحقق این مقصود همراه شوند. هدف و مقصدی که والاترین و ارزشمندترین مقصد مسلمان در زندگی است. در آغاز و فرجام، فرمان از آن خداست.
نویسنده: امام شهید حسن البناء
مترجم: مصطفی اربابی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
غزه ایران آمریکا شورای نگهبان مجلس شورای اسلامی انتخابات دولت حسین امیرعبداللهیان حجاب جنگ دولت سیزدهم حسن روحانی
سلامت هواشناسی اصفهان شهرداری تهران تهران قتل فضای مجازی سیلاب سامانه بارشی سازمان هواشناسی آموزش و پرورش باران
بانک مرکزی خودرو بنزین بازار خودرو قیمت دلار قیمت طلا قیمت خودرو دلار یارانه مسکن ایران خودرو حقوق بازنشستگان
تلویزیون نمایشگاه کتاب سینمای ایران صدا و سیما دفاع مقدس مسعود اسکویی موسیقی سریال مهران غفوریان
معماری
اسرائیل رژیم صهیونیستی حماس فلسطین جنگ غزه روسیه اوکراین امیرعبداللهیان طوفان الاقصی ایالات متحده آمریکا نوار غزه جنگ اوکراین
فوتبال پرسپولیس استقلال لیگ برتر جواد نکونام رئال مادرید سپاهان بارسلونا بازی لیگ برتر انگلیس باشگاه استقلال باشگاه پرسپولیس
باتری اپل گوگل اینستاگرام آیفون مایکروسافت ناسا عکاسی سامسونگ
کاهش وزن دیابت توت فرنگی سیگار فشار خون کبد چرب