نشانه های یک تغییر اساسی در فوتبال فرانسه

«بنز بزرگ»
به جای «زیزو» و پلاتینی

وقتی کریم بنزما کودکی بیش نبود و به گلزن هوشیار و شجاع و جوان فعلی تیم المپیک لیون بدل نشده بود؛ ستاره های اصلی فوتبال فرانسه، جملگی هافبک بودند؛ هافبک هایی که به لطف هوش سرشار خود به پیش می رفتند و گلسازی و گلزنی هم می کردند و برای خود سلاطینی بودند. میشل پلاتینی در گذشته دورتر و زین الدین زیدان در گذشته نزدیک بهترین نمونه ها در این خصوص بودند. معمولاً پیراهن شماره ۱۰ که ویژه این گونه هافبک ها است، بر تن آنها پوشیده می شد و واقعاً ستاره بودند. مردانی که خود را به گلزنی محدود نمی ساختند و ارباب و بازی سازان اصلی تیم های خود بودند. سایر اعضای خط میانی تیم ملی فرانسه نیز در آن ایام کسانی بودند که یا با بازی فنی و یا نمایش قدرتی شان باعث کامل شدن کار آن ستاره ها و ثمردادن تیم و گلزنی آن و رسیدنش به هدفش می شدند. ژیرس، تیگانا و فرناندز در تیم های ملی دهه ۱۹۸۰ فرانسه کامل کننده کار پلاتینی بودند و در اواخر دهه ۱۹۹۰ و اوایل دهه جاری این امانوئل پتی و پت ویه را بودند که کار زیزو را کامل می ساختند.

● بازیگران بی بدیل

هرچه بود ، تدبیر مؤثری بود، زیرا با همان سلاح ها خروس ها جام ملتهای اروپا ۱۹۸۴ و عناوین چهارمی و سومی جام های جهانی ۱۹۸۲ و ۸۶ را تصاحب کردند و آن افتخارات را نسل پلاتینی به ارمغان آورد و جام جهانی ۹۸ و یورو ۲۰۰۰ و نایب قهرمانی جام جهانی ۲۰۰۶ هم با نسل زیدان و دستیارانش فتح شد. مردانی که به لحاظ هوش و کلاس بی بدیل بودند و با این حساب خیلی هم فرق نمی کرد که مهاجمان آن تیم ها چه کسانی هستند و آیا از عهده گلزنی بر می آیند یا خیر: در «یورو ۸۴»پلاتینی ۹ گل زد تا آقای گل مطلق جام و دلیل اصلی قهرمانی آبی ها شود و در آن شرایط دیگر چه فرقی می کرد که آنان مهاجم و بازیکن در خط حمله هم دارند یا خیر! در جام جهانی ۱۹۹۸ هم در حالی که تعداد خطاهای استفان گیوارش در پیشانی خط حمله دائماً فزونی می گرفت، زیدان با گل های حساس اش فرانسه را در بازی فینال در برابر برزیل ۰-۳ برنده کرد.

آنری و ترزه گه که در تیم فاتح جام جهانی ۱۹۹۸ مهاجمانی خوب اما هنوز ناپخته بودند، از ابتدای این دهه اوج گرفتند و اکنون تعداد گل های آنان ستودنی است و آنری به واقع با ۴۴ گل زده به بهترین گلزن در تاریخ مسابقات ملی خروس ها تبدیل شده و در این راه پلاتینی رکورد دار سابق را پشت سر نهاده است، اما در ۳۱ سالگی دوران شکوه هر دو رو به اتمام می رود و آینده طولانی درخشانی فرا روی هیچکدام از آنها لا اقل و در سطح ملی نیست و باید جانشینانی را برای آنان جور کرد و یکی از بهترین ها در این ارتباط بنزما است. تفاوت در مؤلفه ها و باورهای فوتبال فرانسه از همین نقطه شروع می شود، زیرا اگر دیر زمانی هافبک های خلاق و مافوق کلاس (زیدان و پلاتینی) بهترین گلزن و خلاق ترین فرد هم در تیم ملی فرانسه به شمار می آمدند امروز بنزما پرچم را در دست گرفته و حرکت به سوی بدل شدن به ستاره جدید فوتبال آبی ها را شدت بخشیده است و اگر در گذشته همه چیز به هافبک های خلاق و گلزن مربوط و منحصر می شد، اینک یک مهاجم جوان همچون بنزما می تواند حرف اول را بزند و موجب پیشرفت محسوس فوتبال فرانسه شود و لیون را نیز تا سر حد امکان به پیش راند.

● ابتکار عمل

به واقع نبود هافبک هایی خلاق در سطح زیزو و پلاتینی در نسل کنونی فوتبال فرانسه وعمده شدن فوروارد هایی مانند بنزما و حاتم بن عرفا (یار جوان بنزما در لیون) نشان تغییر نسل و عوض شدن نگرش های تاکتیکی در فوتبال فرانسه و موکول و منتقل شدن اجباری مسئولیت های بزرگ از خط میانی به خط حمله است. بنزما ۲۱ سال بیشتر ندارد، ولی همین حالا یکی از اعضای تیم ملی بزرگسالان فرانسه است و گل استادانه و فوق العاده ای که هفته پیش در بازی رفت لیون- منچستر یونایتد در جام قهرمانان باشگاه های اروپا به ثمر رساند، هرچند بعداً با گل دیر هنگام کارلوس ته روز مهاجم آرژانتینی یونایتد پاسخ گفته شد و تساوی ۱-۱ بر قرار گشت، نشانه ای از توانایی های ویژه او بود. بنزما در یکی دو سال اخیر ثابت کرده است که پس از مدت ها استیلای «هافبک های ارباب» و مردان میانی برجسته بر فوتبال فرانسه، مهاجمان اینک ابتکار عمل را در دست گرفته اند و بنزما شاخص ترین نماد این نسل و بارز ترین نشانه این تغییر است. بنزما که الجزایری تبار (و به همین سبب یادآور زیزو) است، مانند آنری دست پرورده اولیه مدرسه فوتبال و تیم های جوانان باشگاه لیون به شمار می آید و به خاطر قدرت و کارایی توأم با نظم و استحکام در زمان برخورد با موانع، «بنز بزرگ» نامگذاری شده است تا به گونه ای با اتومبیل بنز قیاس گردد. به اعتقاد خیلی ها کارایی بیشتر او را باید در گوش ها و در دوسمت جست وجو کرد، اما وی به مرکز خط حمله وپیشانی این خط نیز گرایش زیادی دارد و در یک چشم به هم زدن نوک حمله می شود و گل های زیاد و حساسی که زده، ظاهراً تأییدی بر این گرایش و رویکرد بوده است.

● لیون نزول کرده، اما...

بنزما که از سه فصل پیش در لیگ فرانسه پدیدار شد، طی این مدت قدم به قدم ارتقا یافته و بهتر از قبل شده و امسال نیز با ۱۷ گل زده در صدر جدول گلزنان این لیگ نشسته است و اگر لیون می رود تا برای هفتمین بار پیاپی قهرمان لیگ فرانسه شود، یک دلیل آن گلها و میدان گیری های اوست. درخشش او و بن عرفا باعث شده است لیون جدایی سیلون ویلتورد را که اواخر تابستان از ژرلان رفت و مصدومیت های مکرر «فرد» مهاجم برزیلی را از یاد ببرد و آن را عمده نشمرد و ۴ گل او در جام قهرمانان باشگاه های اروپا نیز لیون را با احترام و اعتبار به مرحله یک هشتم نهایی این مسابقات رسانده است. هیچکس انتظار ندارد که بنزما و همبازیانش هفته بعد باعث حذف منچستر در جام قهرمانان اروپا و آن هم در اولدترافورد شوند، اما این تیم برای قبول شکستی آسان و حذف باطیب خاطر نیز به شمال انگلیس سفر نخواهدکرد. به اعتقاد بسیاری از صاحبنظران، لیون از زمانی که الن پرن به جانشینی مربیان قبلی لیون هدایت این تیم را در دست گرفته، آشکارا نزول کرده و «تیم مطلق» زمان های حضور ژاک سانتینی، پل لگوئن و ژرار هولیه نیست، اما شکوفایی بنزما در زمان خوبی به سراغ لیون آمده تا ضایعات دوران مربیگری پرن کمتر شود و این تیم ولو با فاصله ای کمتر نسبت به رقبا برای تجدید قهرمانی های همیشگی اش در لوشامپیونا امیدوار باشد.

● گلزنی در همان اولین بازی ملی

ریموند دومنک مربی تیم ملی فرانسه در ماه مارس ۲۰۰۷ امکان انجام اولین بازی را در این تیم به بنزما داد و او نیز بلافاصله و در همان مسابقه گلزنی کرد تا خروس ها ، اتریش را ۰-۱ ببرند. او حالا از امیدهای عمده دومنک برای شگفتی سازی و پیروزی آفرینی در دور پایانی جام ملتهای اروپا ۲۰۰۸ هم هست که مسابقات آن کمتر از ۴ ماه بعد در خاک دو کشور اتریش و سوئیس برگزار می شود و فرانسه در مرحله نخست آن با هلند، ایتالیا و رومانی و در دسته ای که حتی عبارت کوتاه «گروه مرگ» نیز برای توصیف آن ناکافی است، قرار گرفته است.

ژان میشل اولاس رئیس باشگاه لیون فارغ از چنان نگاه ومحاسباتی مصمم است که اگر به خاطر تمایل فزاینده باشگاه های بزرگ به جذب بنزما و بن عرفا (یک فرانسوی تونسی تبار) وادار به فروش این دو شود به کمتر از ۶۰ میلیون یورو برای آنها رضایت ندهد. اولاس که استاد و متخصص دریافتن نیروهای مستعد جوان، رساندن آنها به تبلور بیشتر و سپس فروختن آنها با ارقامی بسیار کلان به باشگاه های متقاضی آنان است و از همین طریق طی سال های اخیر امثال کلودیو کاساپا، محمد دیارا، مایکل اسی ین، اریک ابیدال و فلوران مالودا را مطرح کرده و سپس فروخته است، می گوید: «بنزما و بن عرفا تا زمانی که ما جام قهرمانی باشگاه های اروپا را نبرده باشیم، نزد ما خواهند ماند و فقط پس از آن تاریخ به باشگاه های دیگر واگذار خواهند شد.» و در شرایطی که منچستر یونایتد، رئال مادرید و بارسلونا به وضوح خواستار بنزما شده اند و حاضرند هر میزان پولی را بابت وی بپردازند، این مهاجم فنی شبیه به بنز(!) با خونسردی جالب توجهی می گوید: «من تا ۲۰۱۲ با لیون قرارداد دارم و لزوماً قصد ندارم که زودتر از این از اینجا بروم. برعکس مایلم بمانم و با تیم به جام ها و افتخارات بیشتری دست یابم.»

منبع:Ticker