مهدویت در كلام امام محمد باقر ع

به مناسبت سالروز ولادت امام پنجم شیعیان, امام محمد باقر ع فقراتی كوتاه از فرمایشات آن امام را در مورد مهدویت و امام زمان عج در این یادداشت مرور می كنیم

بیشترین روایات و اخباری که در زمینه معارف دینی و اسلامی به ما رسیده است، از جانب امام باقر و امام صادق (ع) بوده است زیرا در دوره آن امامان بزرگ فرصتی مناسب فراهم گشت تا آنان بتوانند ظرائف و نکات دقیق دینی را برای هدایت بشریت ارائه نمایند از جمله اموری که در سخنان و گفتار امام باقر به طور کامل مورد تبیین قرار گرفته است، مساله مهدویت می باشد که به جلوه هایی از آن اشاره می نماییم:

● تسلط کامل حضرت مهدی (عج) بر عالم :

بی شک نمی توان حکومت مهدوی را محدود در یک گوشه خاص جهان نمود و حضرت مهدی را به یک نژاد خاص مربوط کرد بلکه آن حضرت متعلق به تمام عالم می باشد و دولت و حکومت وی بر تمام جهان می باشد چنان چه قران کریم سیطره ی آن حضرت را بر تمامی زمین می داند و می فرماید ((ان الارض یرثها عبادی الصالحون)(۱ِ). یعنی زمین را بندگان شایسته به ارث خواهند برد که امام باقر در ذیل این آیه می فرمایند: (( این افراد (صالحون)همان یاران مهدی(ع) در آخر الزمان خواهند بود ))(۲ِ).

و در جای دیگر فرمودند : (( گویا یاران حضرت مهدی را می بینم که بر خاور و باختر گیتی مسلط شده اند و هیچ چیز در عالم نیست مگر آن که از آنان فرمان می برد ))(۳ِ).

● ایجاد اقتصادی سالم و مفید در جامعه بشری

عدم برنامه ریزی صحیح، ویژه خواری، تبعیض و ....از اموراتی هستند که زندگی رفاهی و معیشتی دنیا را فلج می كند و راه یک زندگی متعادل و سعادت مندانه را برای تک تک افراد از میان برمی دارد. به طور حتم اگر منابع و ثروت های خدادادی با یک برنامه ریزی صحیح و همچنین مدیریتی متعهد و کار امد در کلیه جوامع تقسیم گردد شاهد اقتصادی با برکت و با بازدهی کلان خواهیم بود و این رویه در حکومت حضرت مهدی به طور کامل محقق خواهد شد . در آن دولت کریمه،هر نیازمندی به امال و حوائج خود خواهد رسید و آن حضرت چنان بذل و بخشش به افراد جامعه می نماید که حتی پیامبران گذشته چنین کاری را نکرده اند و کار به جایی می رسد که دیگر کسی یافت نمی شود که بتوان به او کمک کرد و همه مردم به تمکن مادی و اقتصادی سرشاری دست خواهند یافت.

امام باقر در این باره چنین فرمودند:(( حضرت مهدی در سال دوبار به مردم مال می بخشد و در ماه دو بار امور معیشت به ان ها می دهند . تا نیاز مندی به زکات باقی نماند . صاحبان زکات زکات خود را نزذد فقراء می آورند ولی آن ها نمی پذیرند . پس آن ها زکات خویش را در کیسه هایی قرار می دهند و در اطراف خانه ها بگردند تا محتاجی پیدا کنند ولی مردم بیرون می آیند و می گویند : ما احتیاج به پول شما نداریم .سپس آن حضرت چنان دستبه بخشش اموال می زند ‘ به طوری که تا ان روز کسی این چنین بخشش اموال نکرده باشد ))(۴ِ).

آنحضرت در جایی دیگر در مورد بهبود وضع معیشتی اجتماع و مردم چنین می فرمایند: (( همه اموال جهان در نزد مهدی (عج) گرد می آید آنچه در دل زمین است و آنچه بر روی زمین است آن گاه مهدی (عج) به مردم می گوید : بیایید و این اموال را بگیرید این ها همان چیزهایی است که برای به دست آوردن آن ها قطع رحم کردید و خویشان خود را رنجانیدید ‘ خون ها ی به ناحق ریختید و مرتکب گناهانی شدید))(۵ِ).

● رشد عقلی و تکامل معرفتی بشریت :

یکی از آرمان های عظیم انبیاء الهی گسترش علم ومعرفت در میان مردم بوده است، عقلانیتی که در پرتو آن بتوان به سعادت و پیشرفت کاملی دست یافت . چنان چه حضرت امیر المومنین می فرمایند : (( خداوند به سوی مردم پیامبران را فرستاد تا فطرت آنان را بیدار نمایند و نعمت های فراموش شده را به آن ها تذکر دهد وبا آنان اتمام حجت نماید و نیروهای پنهانی و عقول آنان را باور نماید.۶ِ))

از برنامه های اصلی حضرت مهدی نهادینه کردن فرهنگ تعلیم و تربیت دینی و اسلامی و عقل محوری در میان مردم می باشد و ظرفیت علمی و معرفتی آنان را به حد کمال خواهند رسانید. این مطلب را در حدیثی از امام باقر چنین می خوانیم :(( قائم ما به هنگام قیام نیروهای عقلانی مردم را تمرکز می دهد و منت الهی خویش را بر سر مردم خواهد گذاشت و خردها و دریافت ها ی عقلی را به کمال می رساند و دانش آنان را گسترش می دهد ..))(۷ِ).

در حکومت عدل جهانی دیگر ضعف و خلاء فکری و معرفتی وجود ندارد و ریز و درشت اجتماع از منابع سرشار علمی و عقیدتی سیراب می شوند و حتی زنان خانه دار نیز از آن بی بهره نمی مانند. امام باقر در این باره فرمودند : (( در زمان حکومت مهدی (عج) به همه مردم حکمت و علم می آموزند تا جائی که زنان در خانه ها با کتاب خدا و سنت پیامبر قضاو ت می کنند . قران کریم حضرت مهدی را به آب فرب و گوارایی تشبیه می کند و می فرماید : (( قل ارایتم ان اصبح ماءکم غورا فمن یاتیکم بماء معین )) ۸ِ

یعنی اگر اب حیات شما در زمین فرو رود چه کسی آن اب روان را برای شما خواهد آورد . که امام باقر در حدیثی زیبا این آب گوارا را به وجود مقدس حضرت مهدی و گسترش علم ومعرفت وکمال در میان بندگان خدا تاویل می نمایند و هم چنین می فرمایند :(( این آیه در باره امام قائم نازل شده است یعنی کیست که امام شما را آشکار کند که شما را از اسمان و زمین آگاه سازد و از حلال و حرام و آمین خدا مطلع کند..))(۹ِ) امید است که خداوند متعال همه ما را از دوستان و یاران آن حضرت در غیبت و ظهورشان مقرر فرماید ‘ انشا الله.

پی نوشت ها :

۱ِ- قران کریم – انبیاء-۱۰۵ِ

۲ِ- تفسیر مجمع البیان – ذیل آیه ۱۰۵ِ انبیاء

۳ِ-موعود امام مهدی – کتاب سوم –ص ۴۵۲ِ

۴ِ- بحارالانوار – ج ۵۲ِ –ص۳۹ِ

۵ِ-غیبت نعمائی -۲۳۷ِ

۶ِ- نهج البلاغه-۳۳ِ

۷ِ- بحارالانوار- ج۵۲ِ-ص۲۳۶ِ

۸ِ- قران کریم –ملک -۳۰ِ

۹ِ- کمال الدین –ج۱ِ-۳۲۵ِ