خوش رویی و حسن خلق در آینه عصمت

سرآمد تمام وظایف برای افراد با ایمان این است كه خود را با صفات حمیده و اخلاق پسندیده متخلق سازند و خویشتن را به زیور راستگویی بیارایند

▪ قال ابی عبدا... علیه‌السلام :

(خوشروئی و حسن خلق در آینه عصمت)

▪ قال علی علیه السلام :

«راس الایمان حسن الخلق و التحی بالصدق»

راس ایمان نیكویی خلق و زیور یافتن به راستی

سرآمد تمام وظایف برای افراد با ایمان این است كه خود را با صفات حمیده و اخلاق پسندیده متخلق سازند و خویشتن را به زیور راستگویی بیارایند.

▪ عن ابیعبد ا... علیه اسلام قال :

ان ا... تبارك و تعالی لیعطی العبد من التواب علی حسن الخلق كما یعطی المجاهد فی سبیل ا... یعد و علیه و یروح

خداوند به بنده خود در مقابل حسن خلق پاداشی می‌دهد همانند اجر مجاهد راه حق كه روز و شب در فعالیت و كوشش باشد.

▪ عن جریر بن عبدا... قال : قال رسول ا... صلی‌ا... علیه و اله :

انك امر قد احسن ا... خلقك فاحسن خلقك

خداوند تو را نیكو خلق كرده و شكل و ظاهرت را زیبا آفریده است تو نیز با حسن خلق، صورت باطنی خویش را پسندیده و نیكوساز

▪ قال علی علیه السلام :

«حسن الخلق للنفس و حسن الخلق للبدن» :

خُلق، نیكو برای جان است خَلق نیكو برای بدن

▪ عن ابا عبدا... علیه السلام قال :

ان الخلق منیحه یمنحها عزوجل خلقه فمنه سجیه و منه نیه فقلت فایتهما افضل؟ فقال صاحب السجیه هو مجبول لا یستطیع غیره و صاحب‌النیه یصبر علی الطاعه تصبرا فهو افضلهما.

خلق خوب عطیه‌ای است كه خداوند به بندگان خود اعطا فرموده است.

پاره‌ای از صفات خوب برای بعضی جنبه فطری دارد و به طور طبیعی واجد آن هستند و برای برخی اكتسابی است و باید با اراده و قصد آن را تحصیل كنند.

راوی سوال كرد كدام یك از این دو برتر و افضل است؟ حضرت در جواب فرمود : كسی كه خلق خوب با سرتش آمیته شده ناچار بر طبق آن عمل می‌كند و طبعش به غیر آن گرایش ندارد ولی صاحب خلق اكتسابی برای نیل به فضائل اخلاقی، باید مشكلات را تحمل كند و به سختی‌های اطاعت الهی تن در دهد تا بتواند شكل باطنی خود را بسازد و به خوی پسندیده متخلق گردد، البته این افضل و برتر است.

▪ فقال الصادق علیه‌السلام : فقال رسول‌ا... صلی ا... علیه و آله :

من سعاده الرجل حسن الخلق و من شقا و ته سوء الخلق

یكی از شاخه‌های سعادت آدمی در زندگی، حسن خلق است و از جمله عوامل شقاوت و بدبختی آنان، سوء خلق

▪ عن العابدین علیه‌اسلام قال : قال رسول‌ا... صلی‌ا... علیه و آله

بعثت لمكارم الاخلاق و محاسنها.

امام سجاد از رسول خدا حدیث كرده كه فرموده است : من از طرف باریتعالی برای مكارم اخلاق و محاسن اخلاق مبعوث شده‌ام.

▪ عن ابی عبدا... علیه‌السلام عن النبی صلی‌ا... علیه و اله قال :

ان الخلق الحسن یذیب الذنوب كما تنیب الشمس الجمد و ان الخق السییء لیفدا العمل كما یفرالخل العسل.

▪ امام صادق علیه‌السلام از رسول اكرم صلی‌ا... علیه و آله حدیث كرده است كه فرمود :

اخلاق خوب گناهان را ذوب می‌كند همانطور كه اشعه آفتاب برف و یخ را، و اخلاق بد،‌عمل خوب را فاسد می‌سازد همانطور كه سركه عسل را.

▪ عن علی علیه‌السلام قال :

ذللو اخلاقكم بالمحاسن و قودوها الی المكارم

اخلاق خود را در آغاز با صفات حمیده رام كنید و سپس آن را بسوی مكارم اخلاقی و سجایای انسانی بكشانید.

▪ قلت لا بی عبدا... علیه اسلام : ما حد حسن الخلق؟

ـ قال تلین جانبك و تطیب كلامك و تلقی اخاك ببشر حسن (جناحك)

راوی حدیث می‌گوید : به امام صادق علیه‌السلام عرض كردم : حد حسن خلق چیست؟ فرمود : با مردم به نرمی برخورد كنی، پاك و مودب سخن بگوئی و در مواجهه با برادرانت گشاده‌روی باش

▪ عن العالم علیه‌السلام قال :

لا عیش اغنی من حسن الخلق

هیچ زندگی و حیاتی غنی‌تر و پربركت‌تر از حسن خلق نیست

▪ قال الصادق علیه السلام :

البر و حسن الخلق یعمران الدیار و یزیدان فی‌الاعمار

نیكوكاری حسن خلق شهرها را آباد می‌كند و عمرها را افزایش می‌دهد

▪ عن الصادق علیه‌السلام قال :

قال لقمان یا بنی حسن مع جمیع الناس خلقك ان عدمك ما تصل به قرابتك و تتفضل به علی اخوانك فلایعد منك حسن الخلق و بسط البشر فانه من احسن خلقه احبه الاخیار و جانبه الفجار.

حضرت صادق علیه‌السلام فرموده است : لقمان حكیم به فرزند خود سفارش می‌كرد كه با همه مردم به حسن خلق برخورد كن. اگر فاقد ثروت باشی و نتوانی به بستگانت كمك مالی نمایی یا برادران دینیت را از عطایای خود بهره‌مندسازی، مراقب‌باش كه حسن خلق و گشاده‌روئی را از دست ندهی چه افراد خوش اخلاق را خوبان دوست می‌دارند و بدان نیز خود را به وی نزدیك می‌كنند.

▪ قال علی علیه‌ السلام :

رب عزیز انله و خلقه و رب ذلیل اعزه خلقه

چه بسا عزیزی كه اخلاق بد، مایه ذلت و خواری او شده و چه بسا خوار و ذلیلی كه اخلاق خوب، او را به عز و بزرگی رسانده است.

و جزاء سیئه سیئه مثلها

بدكار، به اندازه جرمی كه مرتكب شده است (نه بیشتر) استحقاق كیفر دارد

فمن عفا و اصلح فاجره علی ا....

اگر كسی بدكار را مورد عفو قرار دهد، از گناهش در گذرد، و اصلاح نماید پاداش او با خداوند است.

یابن جندب میل من قطعك واعط من حرمك و احسن الی من اساء الیك و سلم علی من سبك و انصف من خاصمك واعف عمن ظلمك

▪ امام صادق علیه‌السلام به عبدا... بن جندب فرمود :

بپیوند با كسی كه از تو بریده،‌عطا كن به كسی كه تو را محروم نموده، نیكی كن درباره آن كسی كه با تو خصومت نموده و ببخش كسی را كه به تو ستم كرده است.

اللهم صل علی محمد و آله و سردنی لان اعارض من غشنی بالنصح و اجزی من هجو فی بالبر و ایب من حر منی بالبذل و اكافیء من قطعنی بالصله و اخالف من اغتابنی الی حسن الذكر و ان اشكر الحسنه و اغضی عن السیئه

▪ امام سجاد علیه‌السلام :

ضمن دعاهای خود از پیشگاه باریتعالی درخواست می‌كند مرا در فضیلت و حسن اخلاق،‌ ثابت قدم بدار و توفیقی عطا كن تا در مقابل آن كس كه نسبت به من دو رنگ و ناخالص است پاكدل و با خلوص باشم، درباره آن كس كه مرا ترك گفته نیكی نمایم،‌به آنكه مرا محروم نموده با بذل و عطا عملش را پاداش دهم كسی كه از من قطع رابطه كرده به وی بپیوندم، آن كس كه از من غیبت نموده است او را به خوبی یاد كنم، و موفق باشم كه نیكی را ذكر شكر گویم و از بدی چشم پوشی نمایم.

▪ عن النبی صلی ا... علیه و اله قال :

حسن الخلق نصف الدین

پیغمبر گرامی اسلام فرموده است : اخلاق خوب نصف دین است.

▪ عن ابی عبدا... علیه السلام قال :

ان حسن الخلق من الدین.

اخلاق خوب از جمله شئون دینی و قسمتی از تعالیم الهی در آئین اسلام است.

▪ عن امیرالمؤمنین علیه‌السلام :

ان ا... عزوجل جعل محاسن الاخلاق وصله بینه و بین عباده

خداوند حسن خلق را رابط بین خود و بندگانش قرار داده است.

▪ عن الصادق علیه‌السلام قال :

الخلق الحسن جمال فی‌الدنیا و نزوه فی‌الاخره و به كمال الدین و القربه الی ا... تعالی

حسن خلق، در دنیا مایه زیبایی و جمال اجتماعی و در آخرت وسیله دوری از عذاب الهی است.

با حسن خلق، دین كامل می‌گردد و آدمی به خداوند نزدیك می‌شود.

▪ هم رسول‌اله صلی ا... علیه و اله قال :

ما یوضح فی میزان امرء یوم القیمه افضل من حسن الخلق.

روز قیامت چیزی برتر و وزین‌تر از حسن خلق، در میزان عمل انسان قرار نمی‌گیرد.

▪ قال رسول‌اله صلی‌ا... علیه و آله :

یا ایها الناس انی اعلم انكم لا تسعون الناس با موالكم و لكن بالطلاقه و حسن الخلق.

می‌دانم ثروت شما آنقدر نیست كه مردم را از عطایای خویش بهره‌مند سازید و قلوب آنان را به خود متوجه نمائید ولی با گشاده‌روئی و حسن خلق می‌توانید آنها را خشنود كنید و عواطفشان را به خویشتن معطوف دارید.

▪ قال ابی عبدا... علیه السلام :

حسن خلق، روزی آدمی را افزایش می‌دهد.

▪ قال رسول‌ا... صلی ا... علیه و اله :

جبرئیل از طرف باریتعالی بر من نازل شد و گفت ای محمد بر تود باد به حسن خلق، كه اخلاق بد،‌خیر دنیا و آخرت را از میان می‌برد.

▪ قال علی بن الحسین علیه السلام :

حضرت سجاد علیه‌السلام فرمود : سخن خوب آمیخته به اخلاق و ادب، مال را زیاد می‌كند، رزق را افزایش می‌دهد، اجل را به تأخیر می‌اندازد، آدمی را نزد قومش محبوب می‌نماید و سرانجام صاحبش را از بهشت جاودان و رحمت نامحدود باریتعالی برخوردار می‌سازد.

▪ قال ‌النبی صلی‌ا... علیه و آله :

هیچكس داخل بهشت نمی‌شود مگر آنكه واجد حسن خلق باشد.

بهترین بندگان در پیش خدا كسی است كه خلقش نیكوتر است

▪ قال الصادق علیه‌السلام :

خداوند دین اسلام را به شما داده، شما هم آن را خوب نگهداری كنید به این ترتیب كه بخشنده و خوش اخلاق باشید.

▪ قال الصادق علیه‌السلام :

كسی كه دارای اخلاق نیكو باشد ثواب او مانند كسی است كه همواره روزه بگیرد و عبادت كند.

قال الصادق علیه السلام قال رسول ا... صلی ا... علیه و آله :

بیشترین چیزی كه امت مرا به بهشت می‌برد ترس از خدا، و اخلاق نیكو است.

▪ قال علی علیه‌ السلام :

عالیترین مایه مجد و شرف آدمی، حسن خلق است.

▪ قال علی علیه‌السلام :

چه بسا عزیزی كه خلق ناپسند به ذلت و خواریش افكنده و چه بسا ذلیلی كه حسن خلق محبوب و عزیزش ساخته است.

▪ قال الصادق علیه‌السلام :

خداوند در مقابل حسن خلق و خوش اخلاقی ثواب جنگجویی در راه خدا می‌دهد.

▪ قال الصادق علیه‌السلام :

آدم بد اخلاق خود را رنج می‌دهد.

▪ قال الصادق علیه‌السلام :

هر كس خوش رفتارتر باشد از دیگران عاقل‌تر است.

▪ قال رسول ا... صلی ا... علیه و آله :

فرزندان عبدالمطلب شما نمی‌توانید با پول تمام مردم را راضی كنید ولی با آنها با صورت باز و اخلاق نیكو برخورد كنید [تا در نزد آنها محبوب باشید، چه اینكه مال هرچه باشد محدود است ولی سرمایه حسن خلق و خوشروئی تمام شدنی نیست.]

▪ قال ابی جعفر علیه السلام :

امام باقر علیه السلام فرموده است : بشاشت و گشاده‌روئی در برخوردهای اجتماعی مایه جلب محبت مردم و قرب به خداوند است.

هر كه را صورت نیك و سیرت نیك و جفت پارسا و سخاوتی دادند بهره او از خیر دنیا و آخرت داده‌اند.

نیكخوئی نیكبختی مرد است و بدخوئی بدبختی است.

وقتی خدا صورت وسیرت بنده‌ای را نیكو كند شرم دارد كه گوشت وی را خوراك آتش كند.

▪ قال رسول ا... صلی علیه و اله :

بیشترین چیزی كه عامل دخول به جنت می‌باشد تقوا و خوش خلقی می‌باشد.

▪ قال رسول‌اله صلی ا... علیه و اله : لجعفر بن ابی طالب (جعفر طیار) :

شما شبیه منی از حیث اندام ظاهری و قوای باطنی.

▪ قوله تعالی :

تو دارای اخلاقی نیكو و بزرگ هستی.

▪ قوله تعالی :

اگر تو مردی تند و خشن بودی تمام اینها از اطراف تو پراكنده می‌شدند.

▪ قال رسول ا... (ص) :

رسول خدا (ص) فرمود : خوشروئی را لازم شمرید با خوشخوئی ناگزیر در بهشت باشید و شما را از بدخوئی برحذر می‌دارد كه بدخوی ناچار در جهنم باشد.

---