رضا براهنی داستان رضا براهنی

رضا براهنی دکتر رضا براهنی نویســنده, شاعر و منتقد ادبی است که در سال ۱۳۱۴ خورشیدی, در تبریز به دنیا آمد در ادامه به زندگی و فعالیت های ایشان پرداخته شده است

رضا براهنی در سال ۱۳۱۴ خورشیدی، در تبریز به دنیا آمد خانواده اش زندگی فقیرانه ای داشتند و وی در ضمن آموزش های دبستانی و دبیرستانی به ناگزیر کار می کرد. در ۲۲ سالگی از دانشگاه تبریز لیسانس زبان و ادبیات انگلیسی گرفت سپس به ترکیه رفت و پس از دریافت درجه دکتری در رشته خود به ایران بازگشت و در دانشگاه به تدریس مشغول شد.

وی هم چنین تا زمان حضور در ایران او چند دوره کارگاه نقد، شعر و قصه نویسی برگزار کرد که از مشهورترین شاگردان او در آن کارگاه ها می توان به شیوا ارسطویی، هوشیار انصاری فر، شمس آقاجانی، روزبه حسینی، عباس حبیبی بدرآبادی، مهسا محبعلی، سید علیرضا میرعلینقی، فرخنده حاجی زاده، ناهید توسلی، رزا جمالی، احمد نادعلی، پیمان سلطانی و … اشاره کرد که باعث شکل گیری یک جریان در دهه هفتاد شمسی شدند.

در سال ۱۳۵۱ خورشیدی به آمریکا رفت و شروع به تدریس کرد . یک سال بعد که به ایران آمد دستگیر و زندانی شد. در سال ۱۳۵۳ خورشیدی، بار دیگر به آمریکا رفت در سال ۱۳۵۶ جایزه بهترین روزنامه نگار حقوق انسانی را گرفت.

رضا براهنی از شاعران معاصری است که در روند شکل گیری اشعارش گونه های متفاوتی از شکل و محتوای شعری را عرضه داشته است . اشعار او در مجموعه های منتشر شده ، عمدتا مصنوع و دشوار و دارای ابهام است . زبان شعر او ناهموار و عاری از روانی است و نشان از این دارد که براهنی عمدتا به دنبال فرم شعر است تا سرایش آن. با این همه استعداد شاعری او غیر قابل انکار است . در میان اشعار او خصوا در بین عاشقانه هایش شعر های قابل توجه با نکات و تصاویر زیبا یافت می شود.

براهنی شاعری است مطلع نسبت به شعر فارسی و منتقدی است تیزبین و هوشیار ، براهنی در سال 74 مجموعه ای به نام خطاب به پروانه ها و چرا من دیگر شاعر نیمایی نیستم را انتشار داد که آن را مهمترین مجموعه شعری خود می داند و در آن نمونه هایی از اشعار خود را عرضه داشته است که در شرح آنها چنین می گوید :

حرکت از شعر تک وزنی است به سوی اوزان مرکب و ترکیبی و شعر چند صدایی با نتی که ذهن خواننده شعر باید برای شعر بیاید به صورتی که شعر موضوع اصلی خود یعنی زبان و زبانیت خود را به رخ بکشد.

براهنی شاعری است که شعر را خوب می فهمد و می شناسد اما از ابتدای کار شاعری راه مشخصی را طی نکرده است و ابهام گویی و پیچیده کردن مفاهیم و تصاویر و توجه بیش از حد به ابداع ساختار شعر او را در مسیری قرار داده که سیر تکاملی مشخصی ندارد .

دکتر براهنی چندین دوره، کارگاه داستان نویسی و شعر برگزار کرده است.از جمله نویسنده های به نامی که در کارگاه های قصه نویسی براهنی شرکت کرده اند می توان از شیوا ارسطویی و مهسا محب علی یاد کرد.برالهنی مقالاتی در باب قصه نویسی نیز دارد که به همین نام نیز چاپ شده است که در آن به این موضوع که ادبیات ابزاری است برای تداوم زبان اشاره کرده است.به عبارتی زبان همواره دغدغه براهنی بوده است.او در این اثرش به صادق چوبک و آثار وی پرداخته است.نویسنده ای که در آن دوران به نوعی طرد شده بود.وی گفته است که سنگ صبور صادق چوبک از جمله بهترین آثار فارسی است. براهنی در دهه چهل نقد هایش را در مجله فردوسی به چاپ می رساند. به نقل از روزنامه اعتماد، مدتی زمزمه هایی از نوبلیست شدن دکتر براهنی به گوش می رسید، که به زعم عده ای حتی اگر شایعه بوده باشد، هرگز امر دور از ذهنی نبوده است. رضا براهنی با رمان روزگار دوزخی آقای ایاز، به عنوان نویسنده ای جهانی شناخته شد. از این اثر ترجمه ای به زبان فرانسه وارد بازار شد که جزو پرفروش های همان کشور بود. هم چنین نمایشی نیز در همان کشور بر اساس این اثر به روی صحنه رفت. این کتاب اثری بود که منتقد سرشناسی چون ژولیا کریستوا درباره اش مطالبی نوشته است. به زعم عده ای این اثر و قصه نویسی این نویسنده را شاید بتوان دو اثر در هم تنیده نیز دانست. روزگار دوزخی آقای ایاز به محض انتشار توسط ساواک توقیف شد. از دیگر آثار این نویسنده می توان به رازهای سرزمین من، آواز کشتگان و آزاده خانم ونویسنده اش اشاره کرد که آخرین مورد را می توان یکی از دقیق ترین نمونه های پست مدرن در ادبیات فارسی دانست. همانطور که گفته شد براهنی شاعر نیز بوده است. او با اثر خطاب به پروانه ها و چرا من دیگر شاعر نیمایی نیستم تحولی عظیم را در شعر در دهه هفتاد به وجود آورد. او در باب نقد نیز اثری دارد به نام طلا در مس که در واقع در آن به نقد مدرن می پردازد. رضا براهنی در سال ۱۳۵۶ جایزه بهترین روزنامه نگار حقوق انسانی را از آن خود کرد.