کوچولوها در چنگال خرچنگ

هیچ کس نیست که از دیدن صورت رنگ پریده, چشمان گود رفته, بدن های نحیف و سرهای بی موی کودکان کوچک و معصوم سرطانی متاثر نشود, اما شاید بسیاری از کسانی که بشدت تحت تاثیر درد و رنج یک کوچولوی مبتلا به سرطان قرار می گیرند, نمی دانند که سرطان های شایع در کودکان در صورت تشخیص زودهنگام, انتخاب روند درمانی صحیح و موثر و اقدامات پرستاری خوب تا ۹۰ درصد امکان بهبود یافتن خواهد داشت

هیچ‌کس نیست که از دیدن صورت رنگ پریده، چشمان گود رفته، بدن‌های نحیف و سرهای بی‌موی کودکان کوچک و معصوم سرطانی متاثر نشود، اما شاید بسیاری از کسانی که بشدت تحت تاثیر درد و رنج یک کوچولوی مبتلا به سرطان قرار می‌گیرند، نمی‌دانند که سرطان‌های شایع در کودکان در صورت تشخیص زودهنگام، انتخاب روند درمانی صحیح و موثر و اقدامات پرستاری خوب تا ۹۰ درصد امکان بهبود یافتن خواهد داشت.

امروز، روز جهانی سرطان کودک است و از این نظر ضرورت دارد نسبت به علائم و نحوه درمان این بیماری در کودکان اطلاع‌رسانی شود.

بر این اساس لازم است بدانید با تشخیص سریع، سرطان در کودکان قابل درمان است، اما چگونه می‌توانید متوجه شوید که فرزندتان به سرطان مبتلا شده است؟ دکتر عظیم مهرور، فوق‌تخصص خون و آنکولوژی اطفال و رئیس بیمارستان محک در پاسخ به این پرسش در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: مسلما سرطان هیچ علامت بالینی خاصی ندارد، ولی والدین باید از روند طولانی‌شدن و بدتر‌شدن علائم غافل نشوند. یعنی اگر علائم سرماخوردگی در کودکی طی چند هفته بهبود پیدا نکرد یا نشانه‌هایی چون رنگ پریدگی، بی‌حالی، خونمردگی در بدن، بزرگ‌شدن شکم و تورم غدد لنفاوی گردن در کودک مشاهده شد، باید مورد بررسی‌های جدی‌تری از سوی متخصص کودکان قرار بگیرد.

اما این آگاهی نباید افکار والدین را بیش از حد مغشوش کند، به گونه‌ای که حتی یک تب ساده کودک خود را به عنوان یکی از نشانه‌های سرطان تلقی کنند، بلکه فقط هدف آن است والدین متوجه بروز هر علامت غیرطبیعی که تا چندی پیش در فرزندشان وجود نداشته است، باشند و آن را مورد‌بررسی قرار دهند.

● سرطان کودکان درمان می‌شود

مسلما سرطان خون شایع‌ترین و البته نگران‌کننده‌ترین سرطان شایع در کودکان است که اغلب هم زمینه ژنتیک دارد، اما به گفته دکتر مهرور این نوع سرطان با تشخیص بموقع، درمان و کنترل می‌شود. البته هر چه سرطان خون زودتر تشخیص داده شود، عوارض آن حین درمان و پس از آن کمتر خواهد بود.

رئیس بیمارستان محک با اشاره به دیگر سرطان‌های شایع کودکان می‌گوید: این نوع سرطان‌ها ارگان‌هایی مانند عضلات، استخوان، چشم، مغز، کلیه و دستگاه گوارش را درگیر می‌کند. این سرطان‌ها تنها یک عضو را درگیر می‌کند. این سرطان‌ها بدون علامت است، اما ممکن است خود را با نشانه‌هایی چون سردرد، تهوع و استفراغ، اختلال بینایی و نداشتن تعادل بروز دهد. البته چشم انداز درمانی برای سرطان‌های شایع کودکان نیز بسیار روشن است و تنها زمان تشخیص، انتخاب روش درمانی صحیح و ارائه مراقبت‌های بیمارستانی مطلوب از حیث رعایت نکات بهداشتی و بهداشت فردی برای کودکان، به درمان کامل کودک منجر می‌شود. آنچه متخصصان برای تشخیص زودهنگام سرطان در کودکان بر آن تاکید می‌کنند این است که اگر هر علامت غیرمعمول در کودکی طبیعی تا مدتی ادامه یابد و هیچ کدام از والدین و پزشکان قادر به بیان دلیلی برای آن نباشند، انجام آزمایش کامل خونی و سایر تست‌ها به منظور ارزیابی سرطان در کودک ضروری می‌شود. بی‌شک تشخیص سرطان در مراحل اولیه در درمان‌پذیری کامل بیماری موثر خواهد بود.

● نشانه‌های خطر را بشناسید

متخصصان انکولوژی اطفال بربرخی علامت‌هایی که ممکن است نشانگر سرطان در کودکان باشند، اتفاق نظر دارند. این نشانه‌ها عبارت است از:

‌ـ ‌حالت تهوع که بیشتر از یک هفته به طول انجامد و هنگام برخاستن کودک از خواب در صبح بدتر شود. تهوعی که باعث اختلال خواب کودک و بیدار‌شدن او از خواب شبانه شود و همچنین تهوعی که همراه با سردرد باشد باید بدقت ارزیابی شود. حتی سردردهای معمول در کودکان ممکن است به عنوان یک زنگ هشدار تلقی شود.

‌ـ ‌درد در استخوان یا عضله نیز که به دنبال آن یک آسیب مشخص ایجاد نشده و پس از گذشت چند هفته بهبود پیدا نمی‌کند و حالت مزمن پیدا می‌کند نیز باید مورد بررسی جدی قرار بگیرد.

‌ـ‌ سرفه مزمن یا مشکلات تنفسی که به درمان‌های معمول عفونت‌ها یا آسم پاسخ نمی‌دهد نیز باید مورد بررسی تخصصی قرار بگیرد.

‌ـ‌ مشاهده توده‌ای در شکم، گردن و بازوها نیز باید بسیار جدی گرفته شود.

البته برخی متخصصان به نشانه‌های دیگری چون کاهش فعالیت، اختلال خواب و بینایی، از دست‌دادن اشتها، خونریزی آسان و کاهش وزن نیز به عنوان علائم قابل بررسی از سوی والدین برای اطمینان از سلامت کودکان تاکید می‌کنند.

● غربالگری به کمک والدین

پیشگیری و غربالگری در طب اطفال با بزرگسالان بسیار متفاوت است. یعنی سرطان در کودکان با اصلاح شیوه زندگی یعنی تغذیه و ورزش و نیز کنترل مصرف دخانیات قابل پیشگیری نیست. بلکه در اطفال تشخیص زودرس به کمک والدین و آغاز سریع اقدامات درمانی از سوی متخصصان کلید اصلی درمان موفقیت‌آمیز سرطان در کودک تلقی می‌شود. بی‌شک مسیر درمانی از درمان‌های جراحی، رادیوتراپی و شیمی‌درمانی می‌گذرد، اما مقصد نهایی در بسیاری از موارد به سلامت همیشگی کودک منتهی می‌شود.

پونه شیرازی‌