موقعیت بر باد رفته

تحلیلی بر نتایج کنفرانس شکست خورده آناپولیس

سرانجام کنفرانس خزان زده آناپولیس بدون دستیابی به کوچکترین دستاوردی پایان یافت.رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا در ابتدای ارائه طرح کنفرانس اعلام کرده بود که این نشست به تشکیل کشور مستقل فلسطینی خواهد انجامید اما هم اکنون ادامه مذاکرات اولمرت و ابومازن را مهم ترین دستاورد کنفرانس مریلند بر شمرده است.به راستی این دوگانگی و تناقض چگونه قابل توجیه است؟

آناپولیس بر خلاف آنچه بوش پسر و نومحافظه کاران آمریکا سعی در القای آن داشتند،نقطه تعیین کننده ای در معادلات خاورمیانه نبود.بر اساس نظر کارشناسان و تحلیلگران مسائل سیاسی منطقه و جهان آناپولیس نقطه عقبگرد واشنگتن و تل آویو به شمار می رود.کاندولیزارایس،وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا و همراهان وی در نظام بین الملل سعی داشتند با برگزاری کنفرانس آناپولیس موقعیت از دست رفته رژیم صهیونیستی پس از شکست در مقابل حزب الله لبنان را احیا نمایند،اما در این خصوص ناکام ماندند.اساسا ترسیم فلسطین بدون حماس در معادلات امروز خاورمیانه ممکن نیست.این حقیقتی مسلم بود که محمود عباس و ایهود اولمرت چشمان خود را بر روی آن بسته و همگام با واشنگتن شکست کنفرانس مریلند را رقم زدند.

یکی از اصلی ترین پیامهای کنفرانس آناپولیس، ناکارآمدی کمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه موسوم به کوارتت بود.تونی بلر،نخست وزیر انگلستان تلاش زیادی در جهت کارآمد نشان دادن نشست آناپولیس از خود بروز داد.اما بی نتیجه ماندن این نشست شکست سختی را برای بانیان آناپولیس رقم زد.کمیته ای که در چهار راس آن اتحادیه اروپا،روسیه،ایالات متحده آمریکا و سازمان ملل متحد قرار داشته باشند نمی تواند تامین کننده منافع ملت فلسطین باشد.ناکارآمدی کمیته کوارتت بارها بر ملت فلسطین و جهان اسلام به اثبات رسیده است.از این رو یکی از اصلی ترین خروجیهای کنفرانس آناپولیس مرگ سیاسی کمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه بود.اظهارات تونی بلر پس از برگزاری نشست آناپولیس در جای خود قابل تامل است.تونی بلر با اذعان به بی نتیجه بودن نشست آناپولیس ، اذعان کرده است که تشکیل دو کشور فلسطین و اسرائیل درشرایط فعلی ناممکن است.

نخست وزیر سابق انگلستان در این خصوص اعلام نموده است: باید کمی با هم صریح باشیم، و بی پروا اعلام کنیم از نشست صلح آناپولیس متاسفانه هیچ ثمره ای به دست نیاوردیم.

از سوی دیگر،-شرکت کشورهای عربی در کنفرانس آناپولیس نتیجه ای جز بی اعتباری آنها در نظام بین الملل به دنبال نداشت.عمرو موسی ،دبیر کل اتحادیه عرب صراحتا اعلام نموده که مشکل اصلی منطقه تداوم اشغالگری فلسطین است و کنفرانس آناپولیس نمی تواند این معضل را حل کند.اعراب شرکت کننده در کنفرانس آناپولیس یک نکته مهم را فراموش کرده بودند.اینکه عدم حضور حماس در کنفرانس خزان زده مریلند کلیت این نشست را بی اعتبار ساخته بود.بر اساس واقعیت جاری در معادلات فلسطین حماس هم اکنون اصلی ترین بازیگر این کشور محسوب می شود و و جریانهای سازشکار و وابسته به تشکیلات خودگردان جایگاهی در بین مردم فلسطین ندارند.حال چگونه ممکن است بدون حضور ورضایت بازیگراصلی فلسطین در خصوص این کشور تصمیم گیری شود؟

کنفرانس آناپولیس نیز همانند معاهدات اسلو،کمپ دیوید ،غزه-اریحا و مریلند به پایان رسید.پایانی که مترادف با پایان حیات جریان سازشکار در فلسطین و خاورمیانه خواهد بود.این جریان سازشکار نه تنها از شکستهای تاریخی یاسرعرفات در پیمانهای صلح اسلو و کمپ دیوید ۱و۲ عبرت نگرفته است،بلکه در حال تکرار شدیدتر همان خطاهای استراتژیک و سیاسی است. در دوره سوم تاریخ فلسطین جوانان این کشور در کانون مبارزه‌ای مقدس وفراگیر با تل‌آویو قرار گرفته‌اند.”انتفاضه” در ذات خود پویاست و تحت هیچ شرایطی درمقابل صهیونیسم بین‌الملل تسلیم نمی‌شود. استراتژی‌های تل‌آویو از جمله “ ازنیل تا فرات” ، “نقشه راه” و... جملگی در مصاف با انتفاضه فلسطینیان رنگ باخته‌اند.

درسال ۲۰۰۰ میلادی شاهد بودیم که سلسله مذاکرات کمپ دیوید ۲ با حضور “یاسرعرفات” و “ایهود باراک”وبیل کلینتون نتیجه‌ای برای ملت فلسطین در پی نداشت. یاسرعرفات درآخرین روزهای حیات خود به هواداران خودتوصیه کرد که درمقابل تل‌آویو تسلیم نشوند اما امروزه محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در مقابل اراده ملت خود ایستاده است و در راستای تامین خواسته‌های موساد و سیا از هیچ‌گونه اقدام وقیحانه‌ای فرو گذار نمی‌کند. این در حالی است که ابومازن خود نیز نسبت به حقیقت قدرت حماس معتقد است. اخیرا محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان، جنبش مقاومت اسلامی (حماس) را “بخشی از ملت فلسطین” اعلام و اعتراف نموده است که نمی توان این جنبش را نادیده گرفت.عباس به گونه ای در خصوص حماس سخن می گوید که گویا این جنبش حیای پویای خود را مدیون تشکیلات خودگردان فلسطین و تائید افرادی مانند ابومازن است.نباید فراموش کرد که حماس به عنوان یکی از اصلی ترین قدرتهای خاورمیانه حیات سیاسی خود را مدیون حمایت پرشور ملت فلسطین است.در پی پیروزی حماس در انتخابات ۲۵ ژانویه ۲۰۰۶ میلادی و تشکیل دولت فلسطین به رهبری این جنبش، کشورهای غربی و در صدر آن آمریکا و اتحادیه اروپا،اسرائیل به محاصره اقتصادی ملت فلسطین پرداختند و با قطع تمام کمک‌های خود به دولت فلسطین، حماس را برای به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی تحت فشار قرار دادند. افرادی مانند آنگلا مرکل،تونی بلرو نیکلا‌ سارکوزی از هیچ گونه اقدامی در جهت تضعیف حماس فروگذار نکردند.این در حالی است که حماس همچنان به حضور قدرتمند خود در فلسطین ادامه می دهد.

نکته دیگر اینکه عباس و اولمرت در کنفرانس آناپولیس توافق کردند تا به یک صلح جامع و فراگیر تا پایان سال ۲۰۰۸ میلادی (حدود یک سال دیگر) دست یابند.

این در حالی است که مطابق شواهد و مستندات موجود دستیابی به صلحی که آمریکا و رژیم صهیونیستی در انتظار آن هستند هیچ گاه امکان پذیر نخواهد بود،زیرا ظرفیتهای موجود در منطقه اجازه چنین مسئله ای را به تل آویو و واشنگتن نخواهد داد.

عباس پس از کنفرانس آناپولیس، خبر از تشکیل کمیته‌هایی داده بود که کار خود را از ۱۲ ماه جاری میلادی آغاز می‌کنند و هدف از تشکیل آنها بررسی نهایی مسائلی است مثل سرنوشت قدس، ترسیم مرزها، مسئله شهرک‌ها و بازگشت آوارگان در دو مرحله که مرحله اول در پاریس و مرحله دوم در مسکو خواهد بود. این در حالی است که بارها در جریان مذاکرات خفت بار رئیس تشکیلات خودگردان و مقامات صهیونیستی تل آویو تاکید کرده است که نسبت به این مسائل کوچکترین اهمیتی قائل نیست.اولمرت در کنفرانس آناپولیس به دنبال افزایش قدرت مانور خود در برابر مقاومت اسلامی فلسطین بود.در این راستا وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی فاش کرده است که اسرائیل در “ آناپولیس “ درصدد گرفتن امتیاز از فلسطینی‌ها بود.

“ تسیپی لیونی “ در مجلس اسرائیل “ کنیست “ اذعان نموده است که که اصرار تل آویو به حضور کشورهای عربی در کنفرانس “ آناپولیس “ با هدف حمایت آنان از رئیس حکومت خودگردان فلسطین برای دادن امتیاز به اسرائیل بود.

لیونی اظهار نموده است که تل آویو در آناپولیس از دادن هر گونه تعهدی به طرف فلسطینی خودداری و جدول زمانی برای گفتگوها را رد کرده است.

در چنین شرایطی حضور ناکارآمد اعراب در آناپولیس جای بسی تاسف دارد.اعراب نشان داده اند که هنوز در برخورد با اصلی ترین دغدغه های خاورمیانه عاجز و سردرگم هستند .این در حالی است که تاریخ منطقه نشان داده است که همراهی با مصادیق استعمار و استعمار فرانو و تکیه بر محورهای پان عربیستی نتیجه ای جز شکست برای اعراب ندارد.این در حالی است که گروههای عربی که حول محور اسلام گرایی گرد هم آمده اند توانسته اند تعیین کننده اصلی معادلات منطقه باشند.حماس و حزب الله لبنان نمونه هایی بارز در این راستا محسوب می شوند.

در نهایت اینکه کنفرانس آناپولیس با شکست ایالات متحده آمریکا و رژیم اشغالگر قدس پایان یافت.تل آویو و واشنگتن در یافته اند که آینده خاورمیانه از کنترل آنها خارج بوده و در خلال برگزاری کنفرانسهای صوری نمی توان از تحقق پیروزی اسلام گرایان در این منطقه ممانعت به عمل آورد.

سعید سبحانی