آیین‌های برداشت محصول

مردم روستاهای هریس،‌ کوید و سقای از توابع استان آذربایجان شرقی آیین‌های برداشت محصول را زنده نگه داشته‌اند.
آیین «مَصلی»‌ هنوز در روستای «هِریس»‌ از توابع شهرستان شبستر زنده …

مردم روستاهای هریس،‌ کوید و سقای از توابع استان آذربایجان شرقی آیین‌های برداشت محصول را زنده نگه داشته‌اند.

آیین «مَصلی»‌ هنوز در روستای «هِریس»‌ از توابع شهرستان شبستر زنده است. علی فلسفی، کارشناس مردم‌شناسی سازمان میراث فرهنگی،‌ صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی با اعلام این مطلب افزود:« این مراسم که از آیین‌های مرتبط با دامداری است همه ساله در خرداد ماه در زیارتگاه دو پیر این روستا برگزار می‌شود.»

در این آیین دامداران روستا گله‌های گوسفند خود را به نزدیکی این دو آرامگاه که در قسمت پایین این روستا قرار دارد می‌برند و شیر دام‌های خود را میان اهالی فقیر روستا قسمت می‌کنند.

پس از تقسیم شیر میان گله‌داران، قرعه‌کشی انجام می‌شود و گروه برنده به عنوان پیش قراول از داخل روستا عبور می‌کند تا به بالای روستا برود. در زمان عبور گله‌ها از کوچه‌های روستا اهالی اسفند دود می‌کنند و به چوپان‌ها پارچه، گردو یا تخم‌مرغ آب‌پز هدیه می‌دهند. رنگ کردن گوسفندهای سفید جلوه خاصی به عبور گله‌ها از میان روستا می‌دهد.

در پایان این آیین، گله‌ها پس از عبور داده شدن از میان روستا به قسمت بالادست روستا که کوهستانی است، برده می‌شوند و تا پایان تابستان در همان منطقه باقی می‌مانند. در طول تابستان چوپان‌ها به نوبت شیر دام‌ها را می‌دوشند و به روستا می‌برند.

فلسفی درباره این آیین گفت:‌« به نظر می‌رسد که این آیین، از آیین‌های کهن ایرانی باشد که نظایر آن در آیین‌های برداشت محصول برخی دیگر از مناطق آذربایجان شرقی وجود دارد.»

وی درباره آیین‌های برداشت محصول گفت:‌« در روستای "کوید"‌ از توابع شهرستان "هریس" (که با روستای هریس تشابه اسمی دارد) دامداران همه‌ساله ۲۰ تیر ماه شب را در کنار یکی از چشمه‌های روستا می‌گذرانند و هنگام صبح گله‌های خود را به زیارتگاه "پیرمحمد"‌ که بر بالای کوه بنا شده می‌برند و آنها را دور زیارتگاه می‌گردانند. روستاییان پس از این مراسم، برداشت محصول را آغاز می‌کنند.»

وی درباره مراسم آغاز برداشت محصول روستای «سقای»‌ از توابع شهرستان «ورزوان»‌ نیز گفت:‌ «در این مراسم که در یک روز پنج‌شنبه و در فاصله روزهای پانزدهم تا بیستم تیر ماه برگزار می‌شود،‌ اهالی روستا لباس نو می‌پوشند و در دامنه کوه "پیر سقا"‌ و در کنار "چشمه‌علی"‌ این روستا قربانی می‌کنند و اجاق‌هایی را در یک ردیف برپا می‌کنند و قسمتی از گوشت قربانی را می‌پزند و باقی آن را میان کسانی که در مراسم حضور نداشته‌اند تقسیم می‌کنند.»‌

با پایان این مراسم، مردم روستا برداشت محصول را آغاز می‌کنند.