آسوده بخواب

بی تردید خواب خوب, چه از لحاظ کیفیت و چه از نظر کمیت برای سالم زیستن با اهمیت است متأسفانه آمار دقیقی از اختلالات خواب در کشورمان موجود نیست ولی از نظر شیوعِ این اختلالات, ذکر همین نکته کافی است که در ایالات متحده بیش از یکصد میلیون نفر در سنین مختلف به طور معمول از خواب شبانه مطلوب محروم اند

بی‌تردید خواب خوب، چه از لحاظ کیفیت و چه از نظر کمیت برای سالم زیستن با اهمیت است . متأسفانه آمار دقیقی از اختلالات خواب در کشورمان موجود نیست ولی از نظر شیوعِ این اختلالات، ذکر همین نکته کافی است که در ایالات متحده بیش از یکصد میلیون نفر در سنین مختلف به طور معمول از خواب شبانه مطلوب محروم اند. ‌

خواب خوب بر سلامت ذهنی و جسمی انسان بسیار مؤثر است.‌

فردی که به صورت طولانی مدت از کمبود خواب رنج می‌برد، ممکن است به بعضی از مشکلات روانی دچار شده و به مراقبت‌های بیشتری نیاز پیدا کند. خواب نه تنها بر سلامت جسمی و روحی انسان تأثیر می گذارد بلکه متقابلاً از شرایط جسمی و روحی انسان و عوامل محیطی تأثیر می‌پذیرد.‌

بعضی از عوامل انسانی و محیطی که بر خواب تأثیر می گذارند. ‌

● عبارتند از:‌

۱) کهنسالی ‌

۲) عوامل روانی ‌

۳) عادات و شیوه زندگی ‌

۴) تغییرات متوالی و نامنظم ساعات خواب ‌

۵) عوامل محیطی ‌

۶) عوامل جسمانی ‌

۷) داروها ‌

● اختلالات شایع خواب‌

▪ خر خُر ‌

خرخر معمولاً هنگامی شنیده می‌شود که بافت نرم حلق به هنگام تنفس حین خواب، دچار ارتعاش شود. ‌

خرخر نه تنها باعث مزاحمت برای فرد دیگری که در همان اتاق خوابیده، می‌شود، بلکه ناآگاهانه سبب بیدار شدن مکرر خود فرد می‌شود که می‌توان گاهی به صدها بار در طول یک شب برسد. نتیجه آن، خواب آلودگی روزانه و اشکال در تمرکز فکر است. زمانی که خرخر با <آپنه خواب> (توقف تنفس حین خواب) توام باشد، خطر آن جدی تر از زمانی است که به تنهایی وجود داشته باشد. اگر شما علاوه بر خرخر از خستگی روزانه، خواب آلودگی روزانه، فشار خون بالا و بیماری قلبی - عروقی رنج می‌برید. حتماً باید به پزشک مراجعه کنید و در صورت وجود آپنه خواب تحت درمان مناسب قرار گیرید، زیرا عدم تشخیص و درمان به موقع و مناسب ، این بیماری می‌تواند سلامت و حتی زندگی شما را به مخاطره اندازد. ‌

خوشبختانه امروزه برای درمان خرخر، روش‌های جراحی و غیر‌جراحی متعددی وجود دارد که با توجه به صلاحدید پزشکتان می‌توانید از این روشهای درمانی بهره ببرید.‌

▪ توقف لحظه‌ای تنفس در خواب‌

‌<آپنه خواب> حالت خطرناکی است که به صورت توقف تنفس حین خواب روی می دهد . ‌

دو نوع آپنه خواب وجود دارد: آپنه انسدادی و آپنه مرکزی. آپنه مرکزی که شیوع کمتری دارد هنگامی رخ می‌دهد که مغز نمی‌تواند فرمان لازم برای حرکت عضلات تنفسی و شروع دم را بدهد.‌

آپنه انسدادی که بسیار شایع‌تر است هنگامی رخ می‌دهد که به رغم تلاش فرد و عضلات تنفسی‌اش برای تنفس، هوا به داخل یا خارج از بینی و دهان وی جریان پیدا نکند. ‌

هر چند خرخر همیشه با آپنه خواب همراه نیست ولی تقریباً همیشه آپنه خواب با خرخر در فواصل بین دو حمله آپنه همراه است. ممکن است در هر ساعت ۲۰ تا ۳۰ حمله آپنه اتفاق بیفتد. بیمار ممکن است از احساس خفگی حین خواب، سردرد صبحگاهی و خواب آلودگی و گیجی روزانه شکایت داشته باشد. تشخیص و درمان آپنه خواب بسیار مهم است؛ زیرا این مشکل می‌تواند منجر به افزایش فشار خون، سکته قلبی و مغزی و نارسایی قلب و ریه شود. آپنه معمولاً هنگامی رخ می‌دهد که راه هوای نسبتاً بسته حلق، با شل شدن عضلات در حین خواب کاملاً مسدود شده و به رغم وجود تلاش برای تنفس، تبادل هوا از ریه به بیرون صورت نگیرد. عدم ورود و خروج هوا از ریه سبب بالا رفتن سطح دی اکسید کربن خون و پایین آمدن سطح اکسیژن خون می‌شود. این تغییرات باعث بیدار شدن فرد می‌شود. با بیداری فرد، شلی عضلات حلق وی کم شده و راه هوایی مجدداً باز می‌شود و هوا جریان می‌یابد. این بیدار شدن‌های مکرر هر چند باعث تداوم تنفس می‌شود ولی سبب می‌‌شود که بیمار خواب عمیق نداشته باشد. ‌به عبارتی به محض این که خواب بیمار به سمت عمیق شدن پیش می‌رود با یک حمله آپنه، بیمار بیدار می‌شود. ممکن است فرد مبتلا به <آپنه خواب> متوجه هیچ یک از وقایع حین خواب خود نشود. معمولاً بیمار از حملات توقف تنفس خود و بیدار شدن‌های مکرر بی اطلاع است اما از سردرد صبحگاهی، احساس عدم رضایت از خواب و خواب آلودگی روزانه شکایت دارد. در نتیجه بیمار نمی‌تواند روی موضوعات خاص فکر خود را متمرکز کند و همچنین در طول روز و حتی حین کار مکرراً چرت می‌زند. آپنه خواب برحسب شدت و علت آن تحت درمان‌های مختلف جراحی و غیر جراحی قرار می‌گیرد. ‌

● خواب ناکافی‌

خواب ناکافی به معنای کمبود خواب از نظر کمی و یا کیفی است که می تواند با یک یا چند حالت زیر مرتبط باشد. ‌

۱) مشکل در به خواب رفتن ‌

۲) بیدار شدن‌های مکرر در طی شب و مشکل به خواب رفتن مجدد ‌

۳) بیدار شدن در صبح خیلی زود ‌

۴) خوابی که سبب شادابی و سرحالی نگردد. ‌

خواب ناکافی با تعداد ساعاتی که یک فرد می‌خوابد یا زمانی که طول می‌کشد تا به خواب برود، تعریف نمی‌شود. افراد از نظر نیازشان به خواب و میزان رضایتمندیشان از خواب با هم متفاوتند. خواب ناکافی ممکن است سبب مشکلاتی در طی روز از جمله احساس خستگی، کمبود انرژی، مشکل تمرکز حواس و تحریک پذیری شود. ‌

بعضی شرایط سبب می‌شود که افراد بیشتر از خواب ناکافی شکایت داشته باشند از جمله آنها می‌توان به سن بالا، جنس مؤنث اشاره کرد. اگر شرایط بالا با اضطراب و تنش، بیماری جسمی یا مصرف بعضی از داروها همراه شود، احتمال بروز خواب ناکافی بیشتر می‌شود. ‌

خواب ناکافی علل متعددی می‌تواند داشته باشد: بیماری‌های جسمی مثل آرتریت (التهاب مفاصل یا سرخرگ)، نارسایی قلبی، آسم، آپنه خوا ب و پرکاری تیروئید و پارکینسون (بیماری است که با سختی و لرزش عضلات مشخص می‌شود). بیماری‌های روحی - روانی مثل افسردگی و اضطراب، و عادات نامناسب مثل مصرف قهوه زیاد، مصرف سیگار درمان این بیماری با بر طرف کردن علل ایجاد کننده آن و اصلاح عادت بیمار میسر است. ‌