شنبه, ۲۶ خرداد, ۱۴۰۳ / 15 June, 2024
مجله ویستا

دارویی در طبیعت


دارویی در طبیعت

سنبل‌الطیب گیاهی است که از قدیم در طب کاربرد داشته است. این گیاه یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی است که در ایران و جهان از آن برای مصارف گوناگون دارویی، غذایی و بهداشتی استفاده …

سنبل‌الطیب گیاهی است که از قدیم در طب کاربرد داشته است. این گیاه یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی است که در ایران و جهان از آن برای مصارف گوناگون دارویی، غذایی و بهداشتی استفاده می‌شود.

این گیاه به صورت وحشی در جنگل‌های کم‌درخت، در حاشیه جویبارها و گودال‌ها در بیشتر مناطق آسیا و ایران می‌روید سنبل‌الطیب دارای بویی مطبوع است و گربه بوی این گیاه را از فاصله دور تشخیص داده به طرف آن می‌رود. قسمت مورد استفاده این گیاه، ریشه آن است و معمولا از ریشه گیاهی که بیش از ۳ سال عمر دارد، استفاده می‌شود. سنبل‌الطیب پس از خشک شدن به رنگ قهوه‌ای درمی‌آید و طعم آن تلخ ولی خوشبو و معطر است و عطر آن پس از خشک شدن، بیشتر می‌شود. ریشه سنبل‌الطیب حاوی ۱درصد اسانس است. این اسانس در ریشه تازه بیشتر است و بتدریج که ریشه خشک می‌شود مقدار اسانس آن کاهش یافته ولی بوی آن قوی‌تر می‌شود. اسانس تازه به رنگ سبز مایل به زرد است ولی در اثر ماندن غلیظ می‌شود آثار دارویی ریشه تازه آن سه برابر خشک شده آن است. ریشه سنبل‌الطیب از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است.

در داروخانه

داروی گیاهی والریان به صورت قرص در داروخانه‌ها یافت می‌شود. هر قرص روکش دار آن حاوی عصاره خشک ریشه سنبل‌الطیب و عصاره خشک برگ بادرنجبویه است. این دارو برای اضطراب، بی‌خوابی‌های عصبی، برطرف کننده عوارض ناشی از فشارهای روحی، بی‌نظمی‌های ضربان‌ها و تپش قلب تجویز می‌شود. مصرف این دارو تقریبا بی‌خطر بوده و توسط اداره نظارت بر غذا و داروی آمریکا مورد تائید قرار گرفته است. البته ‌سنبل‌الطیب ممکن است اثر داروهای آرامبخش دیگر را تشدید کند. بی‌خطر بودن مصرف این دارو در بارداری و شیردهی هنوز به اثبات نرسیده است. بنابراین مصرف آن در این موارد توصیه نمی‌شود.

خواص سنبل الطیب

برای تهیه دم‌جوش این گیاه کافی است ۳-۲ گرم از ریشه پودر شده سنبل الطیب را در یک فنجان آب جوش بریزید و یک دقیقه روی آتش بماند تا به جوش آید. سپس آن را به مدت ۱۰ دقیقه روی سماور دم کرده و صاف کنید و با عسل یا نبات شیرین کرده و با چند تکه لیموترش میل کنید. این جوشانده خواص زیادی دارد از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱)‌ حکیمان سنتی ایران از این گیاه برای سیاه و دراز شدن موی سر و ریش استفاده می‌کردند. امروزه مشخص شده سنبل‌الطیب حاوی منگنز است. کمبود این فلز در بدن انسان باعث سفید شدن و ریزش مو می‌شود.

۲)‌ سنبل الطیب با داشتن خاصیت ضدتشنج در رفع ناراحتی‌های عصبی و کاهش صرع نیز مفید است.

۳) گیاه سنبل‌الطیب دارای اثر آرامبخش بوده و این اثر مربوط به روغن فرار و ترکیبات والپوتریات است. همچنین معلوم شده است که والرنال و اسید والرنیک از قوی‌ترین ترکیبات آرامبخش موجود در سنبل‌الطیب هستند. مصرف این گیاه دلهره، تشویش و نگرانی را تا حد زیادی از بین می‌برد. خوردن جوشانده این گیاه جایگزین خوبی برای داروهای آرامبخش است.

۴) دهان را خوشبو می‌کند

۵) تب‌بر است

۶) بی‌خوابی را درمان می‌کند

۷) ترشح ادرار را زیاد می‌کند

۸) حالت تهوع و استفراغ را برطرف می‌کند

۹) میگرن را برطرف می‌کند

۱۰) درد معده را برطرف می‌کند