کم‌کاری مادرزادی تیروئید

تیروئید، غده‌ای در قدام گردن است که تولید هورمون تیروئید را به عهده دارد و سوخت و ساز بدن را تنظیم می‌کند.

تیروئید، غده‌ای در قدام گردن است که تولید هورمون تیروئید را به عهده دارد و سوخت و ساز بدن را تنظیم می‌کند.

کم کاری مادرزادی این غده بیشتر در اثر اختلال ساختاری هنگام تشکیل غده تیروئید در دوران جنینی رخ می دهد.

برخی موارد این اختلال به صورت ارثی و ژنتیکی منتقل می شود. به دلیل عوارض جبران ناپذیر این بیماری، در طرح غربالگری کشور همه نوزادان در سن سه روزگی با گرفتن یک قطره خون از پاشنه پا مورد ارزیابی تیروئید قرار می گیرند، ولی به طور کلی بین روز دوم تا پنجم تولد، مناسب ترین زمان آزمایش اولیه است. اگر نمونه مشکوک باشد نوزاد دوباره مورد آزمایش قرار می گیرد.

نشانه های بالینی

بیشتر نوزادان مبتلا به این بیماری، در روزهای اول زندگی خود بدون علامت هستند، ولی با گذشت زمان نشانه هایی بارز می شوند که عبارتند از: زردی طولانی، افزایش مختصر دور سر، اختلال تغذیه و کاهش اشتها، خواب آلودگی و افزایش مدت خواب، حملات خفگی طی شیر خوردن، زبان بزرگ، تنفس صدادار، انسداد بینی، یبوست، شکم بزرگ، فتق نافی، کاهش دمای بدن و سردی اندام، تورم ناحیه تناسلی و اندام، نبض کند، سوفل قلبی، تجمع مایع اطراف قلب، کم خونی مقاوم به درمان، کاهش شنوایی، خشونت صدا، کاهش رشد جسمی، تاخیر در نشستن و ایستادن، تاخیر در یادگیری، عقب ماندگی ذهنی، ملاج بزرگ، پل بینی پهن و فرو رفته، شکاف پلکی باریک و تورم پلک، تاخیر رویش دندان، گردن کلفت و کوتاه، دست های پهن و انگشتان کوتاه، پوست خشک و خشن، کاهش تعریق، رنگ پریدگی، ضخیم شدن پوست سر، موهای زبر و پراکنده، شلی اندام و عضلات باوجود ظاهر تپل و تاخیر تکامل استخوان ها.

درمان

درمان این بیماری ساده، ولی طولانی است. بیمار باید روزانه مقداری از قرص هورمونی تیروئید را با توجه به آزمایش های انجام شده و زیر نظر پزشک مصرف کند.

در شش ماه اول باید ماهانه بیمار مورد آزمایش قرار گیرد تا مقدار داروی وی به دقت تنظیم شود، زیرا مصرف بیش از اندازه یا مصرف کم دارو عوارض بسیاری دارد.

با تنظیم دارو فاصله آزمایش ها به دو تا سه ماه یکبار افزایش می یابد. مدت درمان اولیه تا سه سالگی است و پس از سه سال دارو برای سه تا چهار هفته قطع و آزمایش ها دوباره تکرار می شود.

اگر آزمایش طبیعی باشد، می توان دارو را قطع کرد و در غیر این صورت دارو باید برای همیشه مصرف شود.

باید توجه داشت که این قرص را نباید داخل شیر حاوی پروتئین سویا یا شیر خشک های غنی شده با آهن و کلسیم مخلوط کرد، زیرا جذب دارو کاهش می یابد.

دکتر حمیدرضا صادقی

متخصص اطفال