برندگان شرقی غربی گوته

نگاهی به برگزیدگان امسال «مدال گوته»

مدال گوته که مدال رسمی دولت آلمان محسوب می‌شود، در سال ۱۹۵۴ توسط هیات‌رییسه انستیتو گوته تاسیس شد. این مدال سالی یک‌بار «به شخصیت‌های خارجی که به طرز موثری در راه تبادلات فرهنگی بین‌المللی و در جهت گسترش زبان و ادبیات آلمانی فعالیت دارند»، تعلق می‌گیرد، کمیته‌ای مرکب از شخصیت‌های فرهنگی، هنری و اقتصادی انتخاب‌های اولیه را انجام می‌دهند و تایید نهایی بر عهده ریاست انستیتو گوته است. از سال ۱۹۹۲ مراسم اعطای مدال در شهر گوته، وایمار و در سالروز تولد او در ۲۸ آگوست اعطا می‌شود. تاکنون ۳۲۹ شخصیت از ۶۲ کشور این مدال را دریافت کرده‌اند. از جمله: کارل پوپر (فیلسوف، انگلستان)، آدونیس (شاعر و منتقد ادبی، لبنان)، ایستوان ژابو (کارگردان، مجارستان)، جان لوکاره (نویسنده بریتانیایی)، جان وودس (مترجم آثار توماس مان، آمریکا)، خورخه سمپرون (نویسنده، اسپانیا)، برونو بتلهایم (روانشناس، آمریکا)، شفیق‌العاصی (فیلسوف و جامعه‌شناس، مصر)، ممتاز حسن (شاعر، پاکستان) و... .

معمولا هر سال سه‌نفر به‌عنوان برندگان مدال گوته معرفی می‌شوند. انستیتو گوته در توضیحاتش درباره سه نفر برگزیده امسالش، فصل مشترک آنها را «علاقه و توجه آنها به زبان آلمانی و نقش آنها در برقراری ارتباط بین کشورشان و ادبیات و فرهنگ آلمانی‌زبان» دانسته است. برگزیدگان امسال از سه کشور یونان، ایران و هندوستان هستند. کمیسیون انتخاب برنده مدال گوته دلیل انتخاب محمود حسینی‌زاد را به‌عنوان یکی از برندگان امسال این مدال اینچنین ذکر کرده است: «حسینی‌زاد با دقت و حساسیت راه را برای واژه هموار می‌کند و امکان ارتباط‌های شخصی و فرهنگی را فراهم می‌آورد، که این مهم موجب می‌شود تا در هر دو کشور تفاهم دوجانبه بین انسان‌ها برپا مانده و تقویت شود.» حسینی‌زاد جز ترجمه به نوشتن داستان نیز پرداخته است. از جمله آثار داستانی منتشر شده از او کتاب‌های «این برف کی آمده» و «آسمان، کیپ ابر» است که این دومی، همین امسال منتشر شد. «سیاهی چسبناک شب» دیگر اثر داستانی منتشر شده از حسینی‌زاد است.

اما به جز حسینی‌زاد، دونفر دیگری که مدال گوته امسال را دریافت کرده‌اند «پتروس مارکاریس» و «نوین کیشور»هستند. مارکاریس از جمله سرشناس‌ترین نویسندگان یونانی است که از والدینی ارمنی-یونانی در استانبول متولد شده و در وین و اشتوتگارت تحصیل کرده و به زبان ترکی و آلمانی و یونانی مسلط است. او در رمان‌های پلیسی‌اش مسایل اجتماعی امروز یونان را مطرح می‌کند. او همچنین در زمینه تئاتر آلمان هم ترجمه‌های درخشانی را از گوته، برشت، توماس برنهارد و آرتور شنیتسلر در کارنامه خود دارد. «نوین کیشور» نیز موسس انتشاراتی سیگال در کلکته است که در شیکاگو و لندن هم شعبه دارد و بزرگ‌ترین انتشاراتی هند از نظر کار در سطح بین‌المللی است. این انتشاراتی حق چاپ انگلیسی آثار پل سلان، رابیندرانات تاگور و هانس ماگنوس انسنس برگر را در اختیار دارد. به اعتقاد انستیتو گوته، «نوین کیشور بیشتر از روی اعتقاد و تمایل کار می‌کند تا چشمداشت به بازار و با تاسیس بخش کتاب‌های آلمانی در انتشاراتی خودش سهم بزرگی در معرفی ادبیات آلمان ایفا کرده که منحصر به هند نمی‌شود. وی تا به حال حق چاپ بیش از ۶۰ عنوان از آثار ادبی آلمانی زبان را خریداری کرده است.