شگفتیهای طبیعت قزوین

چندگانگی طبیعت استان قزوین كه تحت تاثیر توپوگرافی خاص آن و مجاورت با نواحی مرتفع شمالی و غربی – كه به شكل گیری سیستم شبه آلپاین انجامیده – و آب و هوای گرم و مركزی ایران, سیمایی گونه گون یافته است تنوع زیست گیاهی و جانوری چشمگیری را پدید آورده

چندگانگی طبیعت استان قزوین كه تحت تاثیر توپوگرافی خاص آن و مجاورت با نواحی مرتفع شمالی و غربی – كه به شكل گیری سیستم شبه آلپاین انجامیده – و آب و هوای گرم و مركزی ایران، سیمایی گونه گون یافته است تنوع زیست گیاهی و جانوری چشمگیری را پدید آورده كه برای اكوتوریستها و دوستداران طبیعت همواره جذاب به شمار می رود. دیدار سرچشمه های جوشان و زیبای نینه رود و خارود در رودبار موجی از شادابی و نشاط را در دل گردشگران ایجاد می كند و صحرای آتشناك و تفتیده بویین زهرا، نگاه را به افقهای دور از دسترس پیوند می دهد. آبشارهای شورانگیز گرمارود الموت، منصور آوج و ماهین تارم شكوه تواضع و فروتنی را عینیت می بخشند و صخره های آسمان سای بزكش اوان و دربند اندج، غرور و سربلندی را در جانها بر می انگیزند. گستره آبی آبگیرهای دریابك در شمار قزوین، رودك بویین زهرا و دریابك آوج آیینه ای از آسمان را پیش روی رهگذران خسته می نهند. عقاب طلایی الموت، هوبره دشت الله آباد، آهوی تیز تك باشگل، بزكوهی گریزپای خشچال، طرقه بنفش آبیك، پلنگ رودبار شهرستان، همنفس با دیگر موجودات زنده، الفبای حیات را هجی می كنند و حق زندگی را یادآور می شوند. مجتمع آب درمانی ارشیا در آبگرم خرقان، چشمه های آب معدنی سلطان بلاغ، آب ترش، آب لرزان، كش آباد، اسبمرد، هفت چشمه زوارك، هفت چشمه آوج، كسن بقین، آبگرم یله گنبد و... درد را از جانها می زدایند و تندرستی را به جسمها هدیه می دهند.

چشم اندازهای زیبای دره شاهرود، فشكلدره آبیك، دره سوگا رودبار شهرستان دربند كلج تارم، دره كوچنان الموت و... به همراه باغستانهای دیرساله قزوین، شالیزارهای حاشیه شاهرود، تاكستانهای انگور بار تاكستان و دشت، فندق زارهای درهم تنیده ناحیه رودبار شهرستان، سروها و چنارهای كهنسال كه هاله ای قدسی بر رویشان نشسته و دامنه های بكر خرقان و رامند خلوص طبیعت را به نمایش می گذارند و چشمها را میهمان دست نخورده ترین و اصیل ترین مناظر طبیعی می كنند.

● غارهای افسونگر

امروزه یكی از مهم ترین جاذبه های گردشگری در جهان پدیده افسونگر و زیبار غارها به شمار می روند كه به «سرزمین عجایب»، «بهشت گمشده»، «دنیای اسرارآمیز» و... نیز شهرت یافته اند. كسانی كه برای دیدار مطلق شگفتی و زیبایی به غارها گام می نهند احساسی شگرف از دیدنیهای طبیعی درمی یابند كه هیچ گاه در محیط روزمره زندگی نظیر آن را نمی بینند. در دل كوههای البرز، خرقان و رامند در استان قزوین غارهای باشكوهی به چشم می خورند كه بخش قابل توجهی از میراث طبیعی گرانبهای ایران را تشكیل می دهند. غارهای سلطانبلاغ، آق بابا، شهرباز، كول، قزه قورتان، آلابار بالاغلاری، شاكین، قزل قلعه، چهل دختر، آلتین كش، بروج، ماهین، ملكشاه، اسكول، غارپلنگ و... از آن جمله اند. در این بخش ویژگی های چند غار در پی می آید.

▪ غار ولی

غار ولی در ۵ كیلومتری جنوب غربی روستای گشنه رود از بخش رودبار شهرستان در ارتفاع ۱۶۲۰ متری قرار دارد كه حدود ۲۵۰ میلیون سال قبل براثر انحلال سنگهای آهكی سازند روته تشكیل شده و متعلق به دوره پرمین و اواخر دوران اول زمین شناسی است. این غار از نوع مرطوب است و یك تالار اصلی و چند تالار فرعی به مساحت حدود یكصد متر و ارتفاع ۲۰ متر با هوایی ساكن و سرد دارد. متاسفانه استالاكتیتها و استالاكمیتهای بسیار زیبا و حجیم آن به دلیل دسترسی نسبتا آسان، دستخوش تخریب سودجویان قرار گرفته است و غارتگران چكیده ها و چكنده های فراوانی را شكسته و به یغما برده اند. بعضی شواهد از انسان زی بودن این غار در گذشته های دور حكایت دارد.

▪ غار سفیدآب

در ۴ كیلومتری شمال روستای سفیدآب و در دل كوه سفید چشمه به ارتفاع تقریبی ۲۴۰۰ متر از سطح دریا غار شگفت انگیز سفیدآب واقع شده است. این غار به خاطر وجود آب بسیار، دهلیزهای عمودی فراوان – كه فرود بعضی چاه روهای آب به عمق ۵۰ متر می رسد. استالاكتیتها و استالاكمیتهای جوان و بافتهای گل كلمی در سطوح مختلف آن مورد توجه غارنوردان و توریستهای ماجراجو است. زمین شناسان براساس سنگهای آهكی رسمی مربوط به سازندروته سن غار سفیدآب را بین ۲۵۰ تا ۲۹۰ میلیون سال تخمین زده اند.

▪ غار قلعه كرد

این غار در ۲۰ كیلومتری برجهای دوگانه خرقان در دهستان حصار از توابع شهر آبگرم قرار دارد. پس از عبور از دهانه غار و فرود از یك چاه راه ۱۵ متری، تالاری به وسعت بیش از یكهزار مترمربع رخ می نماید كه دارای چكیده ها و چكنده های فوق العاده زیبا و مسحوركننده است. رطوبت بالا، نقاشیهای دیواری – كه نشان از انسان زی بودن غار در سالهای دور و دیرین دارد – و حوضچه های آب، ویژگیهای غار قلعه كرد را افزایش داده است. قدمت این غار به دوره الیگومیوس و دوران سوم زمین شناسی می رسد كه تا ۴۰ میلیون سال پیش تخمین زده می شود.

● مقبره پیر تاكستان

در كناره جنوب شرقی شهر تاكستان برجی آجری از بناهای دوره سلجوقی برجای مانده است كه به نام مقبره پیر شناخته می شود. این آرامگاه یك چهارطاقی است كه هر ضلع آن در خارج به ۵۰/۶ متر و از داخل ۴۰/۴ متر می رسد. متاسفانه از تزئینات فراوان و كهن این بنا تنها دو رج طاقنماهای كوچك سه كولی تزئینی باقی مانده كه به كمك آجركاری خفته و رفته ایجاد شده و از بندكشیهای نقش دار برخوردار است. گنبد بنا – كه دوپوش و مخروطی بوده دراثر تعمیرات تغییر شكل یافته – به كمك ۴ فیل پوش واقع در كنجها و طاقنماهای میان آنها و سپس كاربندیهای شبه طاقنمای كوچك كه بین هر فیل پوش و طاقنمای بزرگ ایجاد شده، برپا گشته است و در داخل آنها نیز با آجرچینی، طرحهای هندسی – از جمله صلیب شكسته – به وجود آورده اند.

● قلعه ها

علاوه بر موقعیت استراتژیك منطقه قزوین، موانع طبیعی مانند كوههای سر به فلك كشیده، دره های ژرف، رودهای پرخروش، دشتهای گسترده و... به انتخاب این سرزمین برای ایجاد استحكامات دفاعی و قلعه های استوار در طول تاریخ انجامیده است. به گواهی مورخان، دژهای این ناحیه همواره به تسخیر ناپذیری و پایداری شناخته شده، به ویژه با استقرار حسن صباح و جانشینانش شهرتی جهانی یافته اند. اكنون می توان از میان بیش از۵۰ قلعه كه در هجوم خانمان سوز هلاكو به ویرانی گرایید بقایای برجها، اتاقها، دهلیزها و دیوارهایی را یافت كه عزم بلند قلعه نشینان را به نمایش می گذارند. شوق دیدار از قلعه های اسرارآمیز و شكوهمند حسن در گازرخان، لمبسر در رازمیان، بیدلان در شیوه كوه، نویزرشاه در گرمارود، شمیران، فردوس، امرا، اوغلان قزقلعه در تارم، گبرقلعه در آوج، ایلان، سفیددر، فرندج، شمس كلایه، قسطین لار، سیوهین، ورتوان بازرگاه، جولاده، تیاندشت، قلادوش، رشكین و... همه ساله گردشگران بسیاری از خارج و داخل كشور را به این منطقه می كشاند. دیدار از سرزمین قلعه ها ما را به هزارتوی تاریخ می برد و مقاومت و پایداری حماسی ایمان در مقابل سلاح و خاطره نبردهای سرنوشت ساز یاران حسن را در برابر محاصره های سنگین و چندین ماهه سلجوقیان آینگی می كند. اگرچه اكنون از آن همه شكوه و قدرت افسانه ای آثار فراوانی باقی نمانده، اما همین مقدار موجود ما را با تاریخ پرفراز و نشیب كشورمان پیوند می دهد و دریچه های آشنایی را بر روی پیشینه پرافتخارمان می گشاید.

---