با عشق می آییم, ناامید می رویم

زنان داوطلب هلال احمر از شرایط سخت شغلشان می گویند

ما عاشقیم، قلبمان را کف دست گرفته‌ایم و دو دستی تقدیم می‌کنیم؛ ما دیوانه‌ایم، نمک‌گیر شده‌ایم، اصلا هرکس آب اینجا را بخورد نمک‌گیر می‌شود؛ ما عاشقیم، همه کار می‌کنیم، فقط برای دیدن یک لبخند؛ ما دیوانه‌ایم، نمی‌دانیم چرا اینجا مانده‌ایم، اینجا توهین هست، منت هست، کنایه هست ما هم هستیم؛ ما عاشقیم، دردمندی که دعایمان می‌کند آتشمان سرد می‌شود، می‌شویم همان آدم‌های ایثارگر؛ ما دیوانه‌ایم، آدم‌های رها شده و نامرئی که دیده نمی‌شوند؛ ما عاشقیم، نه نه بنویس دیوانه‌ایم، اصلا خودمان هم مانده‌ایم؛ عاشق یا دیوانه....

هلال سرخ روی لباسشان انگار برشی از یک قلب است همان‌طور داغ و قرمز، هلال روی سینه‌شان می‌تپد مثل چشم‌های نبض‌دارشان. زخم‌ها را می‌بندند، سوختگی‌ها را پانسمان می‌کنند، خونریزی‌ها را بند می‌آورند، استخوان‌های شکسته را آتل‌بندی می‌کنند، صورت‌های له شده را می‌بینند، دلمه‌های خون را جمع می‌کنند، بخیه‌می‌زنند، پماد می‌مالند، مسکن می‌زنند، نوازش می‌کنند و دلداری می‌دهند چون باور کرده‌اند که زن داوطلب هلال‌احمر بودن یعنی خون دیدن و خون خوردن. ولی هنوز کسی باورشان نکرده است. هنوز به ما می‌گویند ضعیفه.

در هلال‌احمر یک خط‌کشی هست؛ مردها این‌ور، زن‌ها آن‌ور. همین خط‌کشی صدیقه و رقیه و سمانه و تهمینه و مریم و سکینه را کلافه کرده است: ما هم می‌خواهیم برویم آن‌ور خط، کنار مردها جایی که باورمان کنند جایی که مطمئن باشند ما هم می‌توانیم؛ جایی که اگر حقمان را خواستیم، توهین و منت نشنویم.

اما اینها زیربار ضعیفه بودن نمی‌روند، خودشان همه چیز خریده‌اند از وسایل کوهنوردی و امداد در کوهستان گرفته تا تجهیزات را پل و اسب سواری: «خودمان می‌رویم کلاس، آنجا پول می‌دهیم و کار یاد می‌گیریم تا ثابت کنیم ضعیف نیستیم.» ولی آنها حتی وقتی ماهر هم می‌شوند در هلال‌احمر طرفدار ندارند، در هلال‌احمر حرف یک کلام است، زن‌ها باید بروند درمانگاه، آنها حق ورود به آمبولانس را ندارند و ورود به امداد و نجات جاده، شکستن خطوط قرمز است. درمانگاه هم امکانات ندارد، یک چهاردیواری کم بضاعت که امدادگران را دلزده می‌کند: «در درمانگاه هیچ چیز نیست، بیشتر وقت‌ها خودمان باند و دستکش و قرص و چسب زخم می‌خریم تا مردم را ناامید نکنیم، کاورمان هم که کثیف و پاره شود، دیگر کاوری در کار نیست، ما امدادگران خودمان درمانگاه را هم تمیز می‌کنیم، اسم خودمان را گذاشته‌ایم کوزت.»

زنان داوطلب هلال‌احمر اما کوتاه نمی‌آیند حتی اگر قرار باشد برای تمرین راپل از پشت بام درمانگاه آویزان شوند: «بچه‌ها فقط دنبال یک فضا برای کارند، ما دوره‌های نجات را گذرانده‌ایم اما فقط مردها را جذب می‌کنند، اینجا نمی‌خواهند زن‌ها را تحمل کنند، دوره‌هایی را هم که می‌گذرانیم از سماجت خودمان است، وقتی می‌خواهیم گره زدن را یاد بگیریم باید از کسی که بلد است یواشکی یاد بگیریم، ما در حاشیه‌ایم.»

برای داوطلب هلال‌احمر شدن، برای این ‌که هلال باریک و سرخ رنگ انساندوستی روی سینه کسی بنشیند، باید یک دوره ۳۵ ساعته را گذراند و کمک‌های اولیه را یاد گرفت آن وقت دوره‌های ۴۰ ساعته را شروع کرد و با جمعیت هلال‌احمر و پایه‌های داوطلبی آشنا شد، بعد هم دوره‌های تکمیلی امداد و نجات را گذراند، آن وقت نوبت گرفتن مدرک امدادگری می‌رسد ولی در هلال‌احمر مدرک داوطلبان را تا ۲ سال نگه می‌دارند تا داوطلبان ثابت کنند نیروهای خوبی هستند یعنی یک‌جور برادری را ثابت کردن ولی زنان امدادگر می‌گویند این دو سال یعنی بیگاری یعنی پله شدن برای پیشرفت دیگران و فرصتی برای پر کردن جاهای خالی در مانورها تا آبروی کسی نرود.

نکته: اینها آمده‌اند دنبال دلشان تا رسیده‌اند به هلال‌احمر، دل خوش کرده‌اند به لبخند انسان دردمندی که دردش مداوا شده و دعای خیر سینه سوخته‌ای که می‌دانند همه ثروت دنیا به پایش نمی‌رسد

چشم‌های آبی تهمینه قرار ندارد، زل زدن به نگاهش شدنی نیست. زنی که چند سال قبل در یک تصادف رانندگی له شدن گوشت بدنش زیر آهن پاره‌ها را تجربه می‌کرد، در حالی که زن امدادگری نبود تا دستش را بگیرد و نوار زندگی‌اش را کوک بزند هنوز در چشم‌های تهمینه، در لابه لای بغض صدایش زنده است. زن در آن تصادف مرد چون نمی‌خواست مردی به او دست بزند ولی زنان امدادگر از آن روز تا به حال هر روز می‌میرند چون می‌دانند وقتی آنها بوده‌اند و می‌توانستند کاری کنند، قلب یک انسان از حرکت ایستاده است.

زنان داوطلب هلال‌احمر اگر سهمیه غذا نداشته باشند، اگر ۲ سال آب معدنی تاریخ گذشته خورده باشند، اگر هر ۶ ماه یک‌بار حقوقی که کفاف رفت و آمدشان را نمی‌دهد، به دستشان رسیده باشد صدایشان در نمی‌آید اما حالا که به گدایی احترام افتاده‌اند، آرام و قرار ندارند. خیلی‌هایشان می‌خواهند بروند، تصمیم قطعی را هم گرفته اند اما برای این‌که با دلشان کنار بیایند، هنوز وقت می‌خواهند. البته بعضی‌ها توانسته‌اند دل بی‌تابشان را راضی به رفتن کنند؛ همان‌هایی که رفته‌اند آن ور مرز‌ها و با مدرک داوطلبی هلال‌احمر ایران کلی فخر فروخته‌اند: «مدرک ما در همه جای دنیا ارزش دارد، آنها می‌گویند چون ما دوستدار انسان‌ها هستیم، ارزش داریم. خارجی‌ها به داوطلبان هلال‌احمر مزایای اجتماعی می‌دهند یعنی یک سر و گردن بالاتر از مردم عادی.»

وقتی نوعدوستی را اولویت اصلی زندگی‌ات قرار دهی، معلوم است که یک سر و گردن از مردم عادی بالاتری اما اینجا درست بیخ گوش ما زیر بیرق هلال‌احمر انساندوستی اولویت اصلی نیست، این حرف صدیقه و مریم و سمانه و رقیه و سکینه و تهمینه است.

اینها آمده‌اند دنبال دلشان تا رسیده‌اند به هلال احمر، دل‌خوش کرده‌اند به لبخند انسان دردمندی که دردش مداوا شده و دعای خیر سینه سوخته‌ای که می‌دانند همه ثروت دنیا به پایش نمی‌رسد، آمده‌اند تکیه‌گاه باشند و رد دلشان را گرفته‌اند تا رسیده اند به هلال‌احمر اما خط‌کشی بین زن‌ها و مردها دست و پایشان را بسته، پی عشقشان افتاده‌اند و سامانش را در هلال‌احمر دیده‌اند اما شده‌اند آدم‌های توانمند نامرئی؛ حالا می‌خواهند همه چیز را ببوسند و بگذارند کنار، به دلشان پشت پا بزنند و بروند سراغ یک حرفه دیگر، حالا بین دو راهی ماندن و رفتن مانده‌اند؛ بین پیچ و خم‌های عاشقی و دیوانگی.

«ما عاشقیم، قلبمان را کف دست گرفته‌ایم و دو دستی تقدیم می‌کنیم؛ ما دیوانه‌ایم، نمک‌گیر شده‌ایم، اصلا هر کس آب اینجا را بخورد نمک‌گیر می‌شود؛ ما عاشقیم، همه کار می‌کنیم، فقط برای دیدن یک لبخند؛ ما دیوانه‌ایم، نمی‌دانیم چرا اینجا مانده‌ایم، اینجا توهین هست، منت هست، کنایه هست ما هم هستیم؛ ما عاشقیم، دردمندی که دعایمان می‌کند آتشمان سرد می‌شود، می‌شویم همان آدم‌های ایثارگر؛ ما دیوانه‌ایم، آدم‌های رها شده و نامرئی که دیده نمی‌شوند؛ ما عاشقیم، نه نه بنویس دیوانه‌ایم، اصلا خودمان هم مانده‌ایم؛ عاشق یا دیوانه....»

مریم خباز