ناصر غلامرضایی و نخستین مردم نگاری های هشت میلیمتری در ایران: زیر طاق های کاهگلی

محمد تهامی نژاد

تصویر: ناصر غلامرضایی پشت دوربین هشت میلبمیتری  سر صحنه   زیر طاق های کاهگلی در  لرستان .
این عکس  تاریخ فروردین 1353 را دارد  . به نوشته  سایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان لرستان " در سال 53  زیر طاق های کاهگلی ، برنده دیپلم افتخار بهترین فیلم مستند از ششمین جشنواره سینمای آزاد و جایزه نقدی کانون سینما گران پیشرو واحد نمایش تلویزیون ملی شد ." ناصر غلامرضایی و مرتضی مختاری ، از بانیان  دفتر سینمای آزاد خرم آباد بودند و غلامرضایی از سال 1351 تا 58 مسئولیت این دفتر را برعهده داشت  . غلامرضایی   در  تیرماه  1355 نخستین  جشنواره سراسری فیلم  مستند هشت میلیمتری  در ایران را برگزار کرد که  زیر طاق های  کاهگلی  در جنب   دو فیلم دیگر  به نام های  آن مرد اسب دارد و دختر بس نمی خواست تنها باشد  بنمایش در آمد .  که این دو  فیلم هایی کوتاه با جنبه های مردمنگاری  از زندگی مردم لرستان بودند.     اولین جشنواره فیلم های مستند هشت میلیمتری در ایران ، حدودأ یک سال پیش از نمایش  آثار مردمنگاری در اصفهان برگزار شد که  در آن یکی : ژان روش ، دکتر نادر افشار نادری ، حمید نفیسی و حسین طاهری دوست هم حضور داشتند  وجنبه رسمی و بین المللی داشت .  تعداد زیادی فیلم  بنمایش گذارد و نفیسی مصاحبه مفصلی با ژان روش به عمل آورد . جشنواره فیلم های هشت میلیمتری - خرم آباد نیز در فضایی  فوق العاده صمیمی برگزار  شد. من به این جشنواره دعوت شده بودم و با گروه نشریه همکار بودم که هرشب تا دیر گاه ، بولتن روز بعد  را آماده می کردیم .  
  فیلمسازان خرم آباد از جمله ناصر غلامرضایی ، مرتضی مختاری ، محمد رضا گوهری و حجت الله رشنو نخستین مستند سازان فیلم های مردم نگاری به کمک دوربین  هشت میلیمتری  در ایران هستند . تماشای فیلم" چمریانه" ناصر غلامرضایی ،  کشف دنیای ناشناخته ای برای من بود .  در همان سال ها متوجه می شدم که سینمای جدیدی در شهر ها و حوزه های فرهنگی ایران بوجود آمده است که دنباله سینمای   ناصر تقوایی  در جنوب و منوچهر عسکری نسب در کرمان بود و، نگاه تازه و از درون با دوربین هشت میلیمتری به انسان وفرهنگ  داشت که خود را از فیلم های فرهنگی ی معماری جدا می کرد .  ناصر غلامرضایی همراهانی در سایر شهرهای ایران داشت .  فتح الله عابدی  در آبادان ، عبدالله باکیده در همدان ، غلام حسین آبادی در اصفهان ، حسن بنی هاشمی  در بندر عباس  و امیر زرگان   در اهواز آثاری مردمنگارانه ساختند. این آثار سهم بسیار مهمی در ثبت خاطره زندگی در دهه چهل وپنجاه ایران دارد و زمینه ساز آثار داستانی ای شد  که به ویژه ناصر غلامرضایی در سال ها بعد ساخت .  متاسفانه تا کنون هیچ کوششی برای جمع آوری و احتمالأ ترمیم و تبدیل   آثار هشت میلیمتری در ایران صورت نگرفته است . گویی هیچگاه مردمانی   زیر طاق های کاهگلی در لرستان  نمی زیستند.
 

برای مشاهده عکس ها و مقاله کامل در زیر کلیک کنید:

 

پرونده «محمد تهامی نژاد» در انسان شناسی و فرهنگ
http://www.anthropology.ir/node/9139

 

 

 

پیوست	اندازه
14422.doc	982.5 KB