آرا پاپیان: انتقال مسئله دادخواهی ارامنه از حوزه سیاست به حوزه حقوق بین‌الملل

هویس

قرار بود روز 22 دسامبر قطعنامه‌ای درباره نسل‌کشی ارامنه در کنگره آمریکا مطرح شود و مجلس قانونگذاری قدرتمندترین کشور عالم قتل عام ارامنه در ترکیه عثمانی را به رسمیت بشناسد. گفته می‌شد در صورت طرح مسئله در کنگره، قطعنامه حتماً رای می‌آورد. مسئولان قوه مجریه، رئیس جمهور و وزیر امور خارجه آمریکا، مخالفت خود را با طرح این قطعنامه در کنگره اعلام کرده بودند. همین طور هم شد. نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، قطعنامه را در دستور کار قرار نداد. آشکارا منافع ملّی آمریکا با طرح این قطعنامه در این مقطع خوانایی نداشت. ترکیه با جدیت تمام هشدار داده بود که طرح مسئله نسل‌کشی در کنگره می‌تواند آثار سوئی در روابط دو کشور داشته باشد و حفظ روابط حسنه با ترکیه برای آمریکا بسیار مهم‌تر از ژست عدالت‌خواهی در زمینه رویدادهای تاریخی بود.
آرا پایپان، کارشناس حقوق بین‌الملل و رئیس بنیاد تحقیقاتی مودوس ویوِندی در مقاله‌ای در این باره می‌نویسد:
”ما چه نیازی داریم که قوای مجریه و مقننه حکومت ایالات متحده نسل‌کشی ارامنه را به رسمیت بشناسند؟ آیا این امر به خودی خود یک هدف است؟ این که بی‌معناست. اگر قرار است این شناسایی در خدمت اخذ غرامت باشد، در این صورت پرسش دوّمی مطرح می‌شود که اهمیتش از اولی کمتر نیست: چطور قرار است یک مصوبه در پارلمان یک کشور که الزامی نیست، بلکه صرفاً بیان موضع مجلس قانونگذاری ملّی است، در خدمت اخذ غرامت قرار بگیرد؟ آیا وقتی قوای مجریه و مقننه کاناد نسل‌کشی ارامنه را به رسمیت شناختند، سیاست دولت کانادا نسبت به ترکیه تغییری کرد؟“
پیشنهاد مشخص پاپیان تغییر حوزه کار از سیاست به حقوق بین‌الملل است. به نظر او در سطح بین‌المللی دو مرجع قانونی برای این کار وجود دارد. یکی شورای امنیت سازمان ملل و دیگر دادگاه عدالت بین‌المللی. او هشدار می‌دهد که هزینه کردن این همه انرژی در راه شناسایی نسل‌کشی ارامنه در پارلمان‌ها عاقلانه نیست. او حتی در جای دیگری گفته است که بعید نمی‌داند ترکیه بدش نیاید که این مسئله همین طوری به درازا بکشد، چرا که همه انرژی لابی ارمنی را به هدر می‌دهد.
 
دوهفته نامه "هویس" شماره 89
22 دی 1389