پهنه های کلانشهری 21: سیدنی

ملیحه درگاهی

مقدمه:
سیدنی ((Sydney) طی دو قرن از مستعمره ای تحت حکومت امپراطوری بریتانیا به کلانشهر جهانی پیشرفته، پایتخت امور مالی منطقه ی آسیا- اقیانوسیه و مرکز گردشگری بین المللی با جمعیتی در حدود 4 میلیون نفر بدل شده است. سیدنی با استقرار در نزدیکی انتهای جنوبی ساحل شرقی استرالیا؛ بزرگترین شهر در قاره ی استرالیا، پایتخت نیو سوت ولز (New South Wales) (منطقه ای در جنوب شرقی استرالیا) و یکی از بزرگترین پهنه های کلانشهری جهان به شمار می آید. مکانهای طبیعی شاخص شهر همواره بخش مهیج آن بوده اند که بر زیباترین بنادر جهان واقع شده اند. در نیمه ی دوم قرن بیستم سیدنی با رشدی که داشت از ناحیه ای عمدتا آنگلاساکسونی (Anglo-Saxon) به شهر چند قومیتی بدل شد که پیچیدگی های فرهنگی آن در نمای بیرونی بی همتای خانه ی اپرای ساحلی مشهورش، نمادین شده است. قرن 21 برای سیدنی به گونه ی دراماتیکی با بازیهای المپیک 2000 آغاز شد؛ بهانه ای برای شهر که مجددا خود را برای هزاره ای جدید بازآفرینی کند.

مردم:
سیدنی با جمعیتی در حدود 3،738،500 نفر در مرکز بیشترین تمرکز جمعیتی از کشور استرالیا که جمعیتی پراکنده دارد، قرار گرفته است. سیدنی در بردارنده ی بیش از دو سوم جمعیت نیو سوت ولز و در حدود یک چهارم از کل ساکنینی است که درون مرز 150 کیلومتری شهر زندگی می کنند.
از زمان جنگ جهانی دوم شهر که در ابتدا تا حد زیادی توسط نوادگان ساکنین سفید پوستی که از جزایر بریتانیا (British Isles) آمده بودند، ساخته شده بود، به گونه ای فزاینده تنوع قومی و نژادی پیدا کرد. پس از جنگ شهر شاهد ورود مهاجرینی از اروپای شرقی و جنوبی، بویژه ایتالیا و یونان و همچنین ترکیه و یوگوسلاوی (Yugoslavia) بود. سالهای 1960 دوران افزایش مهاجرین آسیایی از کشورهایی همچون ویتنام، تایلند، کمبوجیه (Cambodia) و فیلیپین، بود. در حال حاضر در حدود 30 درصد از جمعیت شهر تبار خارجی دارند. ناحیه ی داخلی شهر سیدنی با عنوان ردفرن ((Redfern منطقه ی محاط شده ی بومی است که ساکنین آن را گروهی موسوم به کوریسها (Koories) تشکیل می دهند.

حوزه های همسایگی:
طی قرن بیستم و در نتیجه ی گسترش حومه های شهری در طول خلیجهای متشکل از رودخانه های جرجیس (Georges) و پاراماتا (Parramatta)، پهنه ی بزرگ سیدنی در حدود 600 حومه ی شهری بین اقیانوس آرام، کوهستانهای آبی (Blue Mountains) و پارکهای ملی را در بر گرفته که مرزهای آن را به بخشهای شمالی و جنوبی رسانده اند و گستره ای در حدود 1،813 کیلومتر مربع را پوشش می دهند. همین امر سیدنی را به یکی از بزرگترین پهنه های شهری دنیا بدل کرده که فقط لس آنجلس و چند شهر دیگر از آن پیشی گرفته اند. استرالیایی های ثروتمند به مرور هسته های درونی شهر که مهاجرین اروپایی و آسیایی را در خود جای داده بودند را ترک کرده و به حومه های بیرونی شهر نقل مکان کردند. هر چند در حال حاضر بسیاری از آنان در حال بازگشت به مناطق تاریخی هستند که در ابتدا توسط اجدادشان ساخته شده بود و موجی از بازسازی و پیشرفت شهری در شرف وقوع است.
مرکز شهری مهم سیدنی، ناحیه ی تجاری مرکزی است که در ساحل جنوبی رودخانه ی پاراماتا و بندر جکسون واقع شده است. به علاوه ی ساختمانهای دولتی، برجهای اداری و فروشگاهها این ناحیه همچنین جایگاه جاذبه های توریستی اصلی شهر همچون خانه ی اپرا و موزه های اصلی و باغهای گیاه شناسی سلطنتی (Royal Botanic Gardens) است. از جمله حوزه های همسایگی شهری در نزدیکی این هسته ی مرکزی منطقه ی کینگ کراس (King’s Cross) که شامل هتل ها، رستورانها و کاخهایی است که به لحاظ تاریخی به "پایتخت دوم"  معروف هستند؛ منطقه ی تاریخی وولومولو (Wooloomooloo) که از سالهای 1970 حفظ شده است؛ دارلینگ هرستِ (Darlinghurst) شیک که جایگاه شمار زیادی کافه های پیاده رویی و "ایتالیای کوچک" ( (Little Italyسیدنی است؛ ناحیه ی چند فرهنگی و با ساکنان طبقه بالای جدید سوری هیلز (Surry Hills) و حومه ی شهری مسکونی پدینگتون (Paddington) هستند. در بخش جنوبی نیز حومه ی شهری طبقه ی کارگری ردفرن قرار دارد که دارای جماعت بزرگ بومی است.
در قسمت شرقی شهر حومه های شهری مرفه نشینِ دارلینگ پوینت (Darling Point)، اجکلیف (Edge cliff)، دابل بِی (Double Bay) و منحصر به فردترین آنها یعنی واکلیوس (Vaucluse) قرار گرفته اند. داخلی ترین حومه های شهری در غرب شامل ناحیه ی مد روز بالمین (Balmain) که پیش از این محله ای طبقه ی کارگری و بُهیمیان(Bohemian) نشین بود؛ محله ی لیکهارت (Leichhardt) که سابقا ایتالیایی نشین بود و در حال حاضر به لحاظ قومیتی متنوع است؛ محله ی گلیب (Glebe) که در نزدیکی دانشگاه سیدنی واقع شده و منطقه ی نیو تَون (New town) هستند. سرتاسر کرانه ی رودخانه ای پاراماتا (قسمت شمالی پل بندری) متشکل از منطقه ی تجاری و حومه های شهری ساحلی Harbor-front همچون کریبیلی (Kirribilli)، میلسون پوینت (Milson’s Point) و مک ماهنز پوینت (McMahons Point) است.

تاریخ:
نخستین ساکنین اروپایی سیدنی در سال 1788، هنگامیکه اولین ناوگان دریانورد انگلیسی، کاپتان آرتور فلیپ (Arthur Phillip)، به خلیج بوتانی (Botany Bay) در جنوب رسید، وارد شهر شدند. کاپتان فلیپ و همراهانش با فهمیدن اینکه خلیج بوتانی بیش از حد بی حفاظ است رهسپار شمال و بندر جکسون شدند و مستعمره ی نیو سوت ولز را اعلان موجودیت کرده و سکونتگاهی را در خلیجی که به افتخار لرد توماس تَونشند (Lord Thomas Townshend)، نخست وزیر بریتانیا، اولین ویکونت سیدنی (1800-1733) نامیدند، بنیان گذاشتند. از بین بیش از هزار نفری که داخل کشتی های ناوگانی بودند اغلب افراد مجرمین بریتانیایی بودند که به جهت خالی کردن زندانهای شلوغ مستعمره های بریتانیایی در شمال آمریکا، که حالا دیگر خودمختار شده و دیگر نمی توانستند بدین منظور مورد استفاده قرار گیرند، به این سرزمین جدید منتقل شده بودند. نخستین ساکنین آزاد در سال 1793 وارد سیدنی شدند.
سکونتگاه جدید تحت هدایت فرماندار لاکلان مکوآیر (Lachlan Macquarie)، (1824-1761؛ فرماندار، 1821-1810) رونق یافت. بسیاری از مجرمین عفو شدند، قطعاتی از زمین در اختیار آنان قرار گرفت و به اعضای مفیدی برای جامعه بدل شدند. بر تعداد ساکنین مستقل که با قول در اختیار داشتن زمین آزاد و نیروی انسانی و همچنین آوازه ی روبه رشد سیدنی به عنوان شهر بندری رو به پیشرفت، فریفته شده بودند، افزوده می شد. بین سالهای 1831 و 1850 در حدود 200،000 مهاجر بریتانیایی با فرار از مشکلات اجتماعی ناشی از انقلاب صنعتی وارد این سرزمین شدند. سیدنی در سال 1824 به ثبت حقوقی رسید. کشف طلا در غرب سیدنی یعنی باسِرست (Bathurst) در سال 1851 دهه ای طولانی از هجوم برای یافتن طلا را به ارمغان آورد و سبب افزایش جمعیت شهر تا 300،000 نفر شد. در سال 1855 کلنگ ساخت خط آهن سیدنی-پاراماتا به زمین زده شد.
با بدل شدن سیدنی به یک مرکز تجاری پر هیاهو ناحیه ی مرکزی اصلی آن دچار یک سری مشکلات مشابهی می شد که مهاجرین گریخته از بریتانیای صنعتی گرفتار آن بودند- مسائلی همچون ازدحام جمعیت، فقر، جرم و جنایت و شرایط غیر بهداشتی. در نیمه ی دوم قرن ازدحامی که رشد تراکم جمعیتی حومه های اطراف شهر را ترغیب می کرد، سبب بروز بزرگترین انفجار جمعیتی تا آن زمان- از 60،000 نفر به 400،000 نفر- شد. با گذشت مدت کوتاهی از جنگ جهانی اول، سیدنی که حالا دیگر بخشی از ثروت ملی استرالیا به حساب می آمد، به جمعیت یک میلیونی رسید.
پروژه ی برق آبی کوهستانهای برفی  که پس از جنگ جهانی دوم آغاز شد، تغییرات مهمی را در سیدنی رقم زد که از مهمترین آنها می توان به ایجاد تغییرات در سیاست مهاجرت منتج از تقاضا برای نیروی انسانی اشاره کرد که منجر به افزایش مهاجرت از اروپای جنوبی و تغییرات پایدار ساختار قومی شهر شد. تحولات بعدی در سالهای 1970 و 1980 با افزایش مهاجرت از آسیای جنوب شرقی صورت گرفت. طی این مدت سیدنی نیز همچون سایر شهرهای استرالیا به گونه ی فزاینده ای جنبه ی بین المللی پیدا کرد و به مرکز مالی برای منطقه ی آسیا-اقیانوسیه بدل شد. مشهورترین شاخصه ی شهر، خانه ی اپرای ساحلی سیدنی، در سال 1973 تکمیل شد.
در سال 1988 شهر مراسم با شکوه جشن دویست ساله ی استرالیا را برگزار کرد. از جمله وقایع شاخص در سالهای 1990 اعلان خبر میزبانی شهر برای بازیهای المپیک 2000 در سال 1993 و گشایش تونل بندر سیدنی در سال 1994 بود. تدارک برای بازیهای المپیک، همچنانکه سیدنی مهیای بزرگترین نمایش جشن و شکوه تاریخش می شد، توسعه ی بیشتر شهری و مباهات اجتماعی را در طول این دهه به ارمغان آورد.

محیط:
آلودگی آب ناشی از پس مانده ها و فاضلابهای صنعتی بویژه پس از راه افتادن سیل به خاطر بارانهای سنگین، تبدیل به یک مشکل در بندر سیدنی شده است. شهر در جهت حل این معضل تله های آلوده زدایی و دستگاههای شناوری برای جذب آلودگی و زباله در بندر نصب کرده است. شهروندانی که در نزدیکی فرودگاه کینگزفورد اسمیت (Kingsford Smith) زندگی می کنند تحت تأثیر سرو صدای ناشی از هواپیماها هستند، مسئله ای که مسئولین تلاش کرده اند تا از طریق ساماندهی مجدد مسیرهای پروازی هواپیماها پاسخگوی آن باشند. آگاهی نسبت به آلودگی هوا بواسطه ی انتشار روزانه ی تراز آلودگی به عنوان بخشی از گزارش هواشناسی در روزنامه ها، ارتقاء یافته است. افزایش استفاده از وسائط نقلیه ی عمومی نیز به کاهش تراز آلودگی کمک کرده است.
در سال 1995 شهر سیدنی هدف خود مبنی بر کاهش 60 درصدی اتلاف تا سال 2000 و از طریق عملکرد مدیریتی و کمینه سازی هدر روی را اعلام کرد. دولت شهروندان را تشویق می کرد که به هر شکل ممکن از اتلاف خودداری کرده و اقلام خود را مجددا مورد استفاده قرار دهند و یا آنها را بازیافت کنند.
تدارک برای بازیهای المپیک 2000 اقدامات زیست محیطی بسیاری از جمله پاکسازی سواحل و مسیرهای آبی را به دنبال داشت. به علاوه تمامی نیروی لازم برای دهکده ی المپیک از طریق انرژی خورشیدی تأمین می شد.

هنرهای نمایشی:
خانه ی اپرای سیدنی، یک اثر شاخص معماری که در سال 1973 و 14 سال پس از آغاز به ساخت آن تکمیل شد، شعبه ی اصلی برای هنرهای نمایشی شهر است و یک سالن تئاتر اپرا، تالار کنسرت و نمایشگاه را شامل می شود. مجموعه ای که در برگیرنده ی سه بخش به هم پیوسته است که 1.8 هکتار را پوشش داده و قابلیت جای دادن بیش از 5،100 نفر را دارد.  این مجموعه عرصه ی اجرایی را برای اپرای استرالیا، باله ی استرالیا، تئاتر درام خانه ی اپرای سیدنی، گروه کر سیدنی، موسیقی زنده باد استرالیا ((Musica Viva Australia و ارکستر سمفونی سیدنی که هر ساله بیش از 140 کنسرت اجرا می کند (بیشتر این کنسرتها در تالار شهر واقع در خیابان جرج برگزار می شوند)، فراهم آورده است.
علاوه بر کنسرتهای مرتبط با ارکستر سمفونی، موسیقی زنده باد (Musica Viva) و گروه کر، می توان به موسیقی کلاسیک نیز در هنرستان موسیقی موسیقی و دانشگاههای سیدنی گوش فرا داد. باله ی استرالیا که از شهرتی جهانی برخوردار است در طول سال چهار کنسرت را در خانه ی اپرای سیدنی و تورهای سراسر استرالیا به اجرا می گذارد. کمپانی رقص سیدنی (SDC) اولین گروه رقص مدرن در استرالیا است و برنامه های خود را هم در پیر فور (Pier Four) و هم در خانه ی اپرا به اجرا می گذارد.
کمپانی تئاتر سیدنی اجرائاتی را هم از نمایشنامه های استاندارد و هم از آثار نویسندگان استرالیایی، به نمایش می گذارد. از دیگر سالنهای تئاتر مهم سیدنی که در کنار خانه ی اپرا واقع شده اند می توان به تئاتر هر مجستی (Her Majesty)، مرکز تئاتر سیمور (Seymour)، مرکز تئاتر ام ال سی رویال (Royal MLC) و تئاتر اسکله ای پیر فور (Pier 4) اشاره کرد. سالنهای تئاتر کوچکتری که در اطراف شهر قرار دارند تئاترهای تجربی (experimental theater) را ارائه می دهند. رقص بومی توسط کمپانی رقص بانگارا (Bangarra)، تئاتر رقص (Dance Theatre )بومی، تئاتر رقص بومیان جزیره نشین، گاوالا (Gavala) و دیگر گروهها به اجرا در می آید.
سیدنی همچنین دارای صحنه ی موسیقی جاز پیشرفته ای است که در کلوبهایی همچون کینسلاس (Kinselas)، بیسمنت (Basement) و بارهای کنار بندر استقرار یافته است.

منبع:
Junior Worldmark Encyclopedia of World Cities, U.X.L staff, 2000
Email:[e-mail]

لینکهای مرتبط:
سیدنی [راهنمای ساعات فراغتی Time out]
http://www.timeout.com/travel/sydney
تورینو 2006: بازیهای المپیک
http://www.torino2006.it/
شهر سیدنی
http://www.cityofsydney.nsw.gov.au/
سیدنی آنلاین
http://www.sydney.com.au/
کاوش در سیدنی
http://sydney.citysearch.com.au/
روزنامه ی منادی صبح سیدنی
http://www.smh.com.au/

منبع: Microsoft ® Encarta ® 2009

مقدمه ای بر فرهنگ بومیان استرالیا  http://www.anthropology.ir/node/11343
اسکان بومیان استرالیا   http://www.anthropology.ir/node/11275
هنر بومیان استرالیا (آبورجینالها)   http://www.anthropology.ir/node/11025
باورهای اعتقادی بومیان استرالیا    http://www.anthropology.ir/node/10925
روز استرالیا به روایت عکس های محمدرضا جهان  http://www.anthropology.ir/node/8425

پهنه های کلانشهری (1): تعریف  http://www.anthropology.ir/node/11263
(2) توکیو  http://www.anthropology.ir/node/11348
(3) مکزیکو سیتی    http://www.anthropology.ir/node/11428
(4) سئول   http://www.anthropology.ir/node/11504
(5) نیویورک   http://www.anthropology.ir/node/11645
(6) جاکارتا    http://www.anthropology.ir/node/11758
(7) بمبمئی  http://www.anthropology.ir/node/11868
(8) دهلی     http://www.anthropology.ir/node/11943
(9) کیوتو      http://www.anthropology.ir/node/12042
(10) سائوپائولو   http://www.anthropology.ir/node/12169
(11) مانیل      http://www.anthropology.ir/node/12242
(12) هنگ کنگ  http://www.anthropology.ir/node/12383
(13) شانگهای   http://www.anthropology.ir/node/12446
(14) لس آنجلس   http://www.anthropology.ir/node/12594
(15) لندن        http://www.anthropology.ir/node/12680     
(16) قاهره   http://www.anthropology.ir/node/12849      
 (17) بوینس آیرس   http://anthropology.ir/node/13034
(18) پاریس  http://anthropology.ir/node/13109
 (19) شیکاگو http://anthropology.ir/node/13202
(20) مادرید http://anthropology.ir/node/13367

 

 

دوست و همکار گرامی

چنانکه از مطالب و مقالات منتشر شده به وسیله «انسان شناسی و فرهنگ» بهره می برید و انتشار آزاد آنها را مفید می دانید، دقت کنید که برای تداوم کار این سایت و خدمات دیگر مرکز انسان شناسی و فرهنگ، در کنار همکاری علمی،  نیاز به کمک مالی همه همکاران و علاقمندان وجود دارد. برای اطلاع از چگونگی کمک رسانی و اقدام در این جهت خبر زیر را بخوانید

http://anthropology.ir/node/11294