هنر بومیان استرالیا ـ بخش دوم : نماد ها

روت برگردان عاطفه اولیایی

در سراسر استرالیا، نماد های فرهنگ بومیان  که بسیار متفاوت  و دارای قدمتی ماقبل تاریخی اند، هنوز برای ابراز همان مفاهیم هزاران سال پیش، به طور مداوم به کار می روند.  منشأ  نقاشی های روی سنگ این منطقه  به ده ها هزار سال پیش برمی گردد.  بومیان صحرای مرکزی و غربی از نماد هایی مربوط به شکار و رد پا  استفاده می کنند،   رد پای حیوانات وگذشتگانی  که معرف  هویت امروزی آنان است.   علامت  U که بر اثر چهارزانو نشستن انسان بر زمین شکل می گیرد، معرف انسان  است و علامتی در کنار آن، جنس فرد را  مشخص می کند.  کاسه ای بیضی شکل و ترکه ای در کنار آن که به شکل  UOI   ظاهر می شود،‌  نمایانگر زنی با ابراز شکارش است،  و    )  U II  نمایانگر مرد ی است حامل  نیزه و تیربرگرد. 

محل گرد آمدن، مرکز آتش افروختن، جلسات، و یا چاله ی  آب،  معمولا با دایره یا دایره های متحدالمرکز مشخص شده  و حرکت گروه  از جایی به جای دیگر توسط خطوط موازی بین دایره ها نشان داده می شود. 

انواع حیوانات از طریق رد پایشان شناخته می شوند: نشان ایمو ها V با سه  نقطه ی برجسته،  و اثر پای کانگرو به شکل ساس هایی  که در دو طرف خطی که بر اثر حرکت و تماس دمش  بر زمین کشیده می شود شکل می گیرد.  ضاریغ ( اپاسام) و یا سایر کیسه داران کوچک  با علامتی شبیه  E نقاشی می شوند.

 بسیاری از نماد های مورد استفاده در صحرای مرکزی طی روند نقاشی روی شن شکل گرفته اند. این روند به منظور آموزش نسل جدید، از  بازگویی اساطیر در خواب و یا روایت داستان نیاکان حفظ شده است.  بسیاری از این روایت ها حول داستان خلق اجداد که در سرزمین جابه جا شده و آثاری از خود به شکل توتم های حیوانی به جا گذاشته اند، بازگو می شوند. به طور سنتی، سالمندان قبیله، داستان ها را  به کمک همان نماد های مورد استفاده ی هنرمندان بومی معاصر روایت می کردند و می کنند  و بدین طریق رابطه ی نزدیک این مردم را با سرزمینشان استحکام می بخشند.  

 در شمالی ترین نقطه ی این ناحیه،  کاربرد مناسکی این نقش ها معرف وابستگی به قبیله ای خاص است. این نقش ها به رنگ اخرایی و با خطوط بسیار ظریف،‌  معرف عواملی همچو آب و آتش بوده و در ترکیب با توتم های حیوانی، معرف قبیله های خاص است.  هویت افراد به طور تنگاتنگی با نماد های مورد استفاده اش و آن ها نیز به نوبه ی خود،  به داستان خوابی که مبنای اسطوره ی خاص خلق  آن قبیله است،‌  مربوط می شود. 

بومیان بری از خط نوشته،  از این نماد ها به عنوان ابزار دیداری برای ارتباطات استفاده می کنند، و بدین لحاظ  سنت شفاهی این قبایل (با تکیه بر نماد های مشترک برای  تزئین داستان ها)  بسیار قوی است.  مجموعه ی این نماد ها  نشانه های دیداری با مفهومی مشترک برای تمام افراد گروه،  برخاسته از زندگیشان بوده و پیکر نگاری این اقوام را ارايه می کند.  امروزه، با استفاده از  ابزار مدرن خلق هنر، نشانه های کهن این پیکر نگاری  به نقش در آمده  و  زیربنای  جنبش هنر معاصر بومیان گشته است.

 

*********

 این مطلب بخشی از کتابی است که  به زودی از طرف انتشارات انسان شناسی و فرهنگ منتشر خواهد شد. نقل قول و هر گونه  انتشار این مطلب بدون اجازه  کتبی و رسمی موسسه انسان شسی و فرهنگ ممنوع و قابل پیگرد قانونی است. متن منتشر شده برای جلوگیری از تقلب هاین احتمالی فاقد  منابع 
درونی بوده و بخش هایی از متن اصلی در آن خذف شده است یا بدون آنکه به اثر خدشه ای وارد شود تغییر کرده اند. متن نهایی و کامل در  شکل  کتاب منتشر  خواهد شد.