میراث فرهنگ و معماری ایرانی در هند: "بهشت باغ"

حمیدرضا سروری

دروازه بنا در جنوب همراه با حوضی است که به یک حمام می پیوندد که دو اتاق دارد و تاقهای روزنه دار و اتاقهای مجاوری که دارای مخزنهای آب گرم و سردند .با تاقهای آجری هموارو سالم،هرچند که تیرهای چوبی را دزدیده اند.در پانصد متری جنوب این بخش کوشکی زیر زمینی وجود دارد که بادگیری غیر عادی هم دارد و تنها نمونه از این دست در فلات دکن است.

درسده چهاردهم میلادی در فلات دکن(Deccan Plateau)،بخش مرکزی هندوستان دودمانی پادشاهی بنیان گذاشته شد.این دودمان خود را بهمنی می خواند و ادعا می کرد که از بازماندگان ساسانیان است.بنیانگذار سلسله بهمنی ظفرخان حسن گنگو بود(Zafar khan Hasan Gangu) او درواقع ایرانی ماجراجویی بود که دردربارمحمدبن طغلق(Muhammad b.Tughlugh)در دهلی خدمت می کرد.محمد بن طغلق حسن گنگو را به عنوان حاکم گلبرگه(Gulbarga) قرار داد و پس از آن حسن گنگو اعلام استقلال کرد.بهمنیها با امپراتوری هندوی ویجایانگر(Vijayanagar) برسر کنترل دکن به ستیز برخواستند.اوج قدرت بهمنیها درزمان وزارت وزیر ایرانی آنان محمود گاوان(1466-1481 میلادی بود).پس از سال 1518میلادی پادشاهی بهمنی به پنج پادشاهی کوچک تقسیم شد.نظام شاهیان دراحمدنگر،قطب شاهیان درگلکنده(حیدرآباد)،بریدشاهیان دربیدر،عماد شاهیان در برارو عادل شاهیان دربیجاپور.این پنج پادشاهی با عنوان سلطانهای دکن خوانده می شوند.

در میان این پنج پادشاهی،نظام شاهیان استقلال خود را در سال 1490 میلادی اعلام کردند.مالک احمد(Malik Ahmad) این استقلال را اعلام کرد وشهر احمدنگر را به عنوان پایتخت خود برگزید.بهمنیها و پادشاهیهای دکن به شدت تحت تأثیر هنر و معماری ایران بودند،زبان پارسی زبان رسمی آنان بود و ایرانیان زیادی در دربار آنان به مقام وزارت رسیدند..یکی از بناهایی که در شهر احمدنگر درایالت ماهاراشترای هند به وسیله نظام شاهیان ساخته شد بهشت باغ است.مردمان احمد نگر به آن بسته باغ می گویند! بهشت باغ در 6 کیلومتری احمد نگر در واقع پاتوقی برای خوشگذرانی نظام شاهیان بوده.هسته مجموعه دو طبقه است.عمارتی هشت گوش که روی یک استخر ساخته شده و تاقهای تیزی دارد که با پلهای کوچکی به پهلوها باز می شوند.اتاق مرکزی با تاقهای پشت سر هم احاطه شده و با پنجره هایی مشرف بر طبقه بالاییست.

دروازه بنا در جنوب همراه با حوضی است که به یک حمام می پیوندد که دو اتاق دارد و تاقهای روزنه دار و اتاقهای مجاوری که دارای مخزنهای آب گرم و سردند .با تاقهای آجری هموارو سالم،هرچند که تیرهای چوبی را دزدیده اند.در پانصد متری جنوب این بخش کوشکی زیر زمینی وجود دارد که بادگیری غیر عادی هم دارد و تنها نمونه از این دست در فلات دکن است.این نمونه متداول و ویژه ایرانی شامل برج دودکشی شکل است که در گوشه ها هواکش دارد و می تواند نسیم و باد را بگیرد وبه درون اتاقهای گنبددار زیرزمینی که اطراف استخر مستطیل شکل قرارگرفته اند هدایت کند.شوربختانه این بخش در وضعیت بسیار بدی قرار دارد و پر از زباله است!.

کتابنامه

Michell, George and Zebrowski,Mark, 2008,The New Cambridge History of India,Architecture and Art of the Deccan Sultanates,Cambridge University press.pp.38-40

 

Shokoohy,Mehrdad, 1994,Sasanian royal emblems and their reemergence in the fourteenth century Deccan,al-Muqarnas 11,pp.65-78

 

برای مشاهده عکس در فایل  زیر کلیک کنید:

 

ویژه نامه ی «هشتمین سالگرد انسان شناسی و فرهنگ» 
http://www.anthropology.ir/node/21139

ویژه نامه ی نوروز 1393
http://www.anthropology.ir/node/22280
 

 

پیوست	اندازه
22626.doc	1.88 MB