انسان شناسان متخصص ایران ( 34 ) دکتر نادر افشار نادری

پیمان اسحاقی

(1305-1358)
دکتر نادر افشار نادری در سال 1305 در مشهد به دنیا آمد. پدرش اسماعیل میرزا با شش پشت از نوادگان نادرشاه افشار بود. خانواده میرزا اسماعیل هشت فرزند داشت که«نادر» کوچکترین این فرزندان به شمار می رفت. نادر برادری به نام «داوود میرزا» داشت. این دو، شش خواهر نیز داشتند. نادر تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مشهد به پایان برد. برای تحصیل دانشگاهی به تهران آمد و در حین تحصیل رشته فلسفه وعلوم تربیتی در دانشگاه تهران، در وزارت فرهنگ آن روز ( وزارت آموزش وپرورش فعلی ) به تدریس می پرداخت. در سال 1337 موفق به اخذ درجه لیسانس گردید و تحصیلات خود را در رشته جامعه شناسی در مؤسسة مطالعات وتحقیقات اجتماعی‌دانشگاه تهران ادامه داد و در سال 1339 مدرک کارشناسی ارشد خود را دریافت کرد. آنگاه برای تحصیلات تکمیلی راهی کشور فرانسه شد. در فرانسه وی به تحصیل رشتة مردم‌شناسی‌پرداخت و در سال 1343 مدرک دکترای خود را در این رشته دریافت کرد. پس از بازگشت به ایران، در سال 1344 و با موافقت دکتر غلامحسین صدیقی، به تدریس«‌ مردم‌شناسی نظری‌« مشغول شد. دکتر افشار نادری همواره پژوهش را با تدریس ترکیب کرده بود. وی با گروه‌های تحقیقاتی مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی همکاری می کرد، تا سرانجام، با سه محقق دیگر یعنی جواد صفی‌نژاد، هوشنگ کشاورز صدر و حسن پارسا، گروه عشایری ‌را از درون گروه روستایی/ عشایری موسسه مطالعات اجتماعی جدا کرد و به آن استقلال بخشید وسرپرستی آن را به عهده گرفت.
وی در این جایگاه سفرهای پژوهشی بسیاری را انجام داد و بسیاری از نقاط ایران از قزوین ‌به ‌ترکمن صحرا، از کهگیلویه وبویراحمد به کوشک و باشت وبابوئی، از عشایرنشین شاهسون به ایل بهمئی‌را مورد بررسی قرار داد. انگیزه تحقیق او در کهگیلویه، مقاله دکتر علی بلوکباشی درباره ایل بهمئی بود. از سفرهای پژوهشی دکتر افشار نادری به این موارد می توان اشاره کرد : سفربه باقرآباد قزوین، منطقة دشتابی بوئین زهرا در بهمن1344 ( نتایج این تحقیق منتشرنشده است )، اولین سفرعشایری پژوهش‌گران گروه عشایری به سرپرستی او در تیرومرداد1345. دراین سفر 25 روزه ابتدا سراسرمنطقه ترکمن صحرا تا نوارمرزی ایران و شوروی(سابق) مورد بررسی پژوهشی عشایری قرارگرفت.پس از پایان این سفرقلمروعشایرنشین شاهسون مورد بررسی پژوهشی قرارگرفته، سراسر منطقه، دره‌ها و کوهستان‌های عشایرنشین تا ابه ‌حاتم ‌بک و فرزندانش (سرپرست‌‌بزرگ‌شاهسون‌ها) مورد مطالعه قرار گرفت( نتایج این تحقیق نیز منتشرنگردیده است)، سفر مقدماتی پژوهشی به کهگیلویه وبویراحمد (شش روز در زمستان1345:)، گروه ‌پژوهشی ‌عشایری در این سفر، ‌بررسی مقدماتی در شش ایل منطقه را آغاز نموده و گزارشی در این مورد به سازمان عمران منطقه‌ای کهگیلویه وبویر احمد ارسال داشت، ضمن معرفی و به دست دادن شناختی از شیوة زیست کوچندگی عشایر، ضرورت مطالعه طرح جامع یکساله را متذکر گردید.(پیشگفتار+108 صفحه، این تحقیق نیز به ورت عمومی انتشار نیافت. ) طرح بررسی ایلات ایران : در این طرح ‌پژوهشی 12 نفر پژوهشگر مرد و زن در سراسر ماههای سال 1346 ‌به ‌سرپرستی ‌نادر افشارنادری به صورت پراکنده ‌در ایل‌های ‌مختلف مطالعه کردند. در این ‌پژوهش ‌نتیجه نهائی، ، به صورت تکثیری به این شرح زیردر سال 1347 منتشرگردید : 1 ـ چرام، ده شیخ حسین: شهریور1347، مهندس عزیزرخش خورشید. (مقدمه+101 ص.) 2 ـ سی سخت بویراحمدسفلی، شهریور1347، جوادصفی نژاد.( مقدمه +118ص.) 3 ـ باشت و بابوئی، شهریور1347، حسن پارسا.(93 ص.) 4 ـ کوشک دشمن زیاری، شهریور1347 ، هوشنگ کشاورز.( 100 ص.) 5 ـ یاسوج بویراحمدعلیا، شهریور1347 ، علی اکبرقدیری. 109( ص.) 6 ـ سوق طیبی شهریور1347 ، جواد صفی نژاد، هوشنگ کشاورز، نادرافشارنادری.(58 ص.) 7 ـ مونوگرافی ایل بهمئی شهریور1347 ، نادرافشارنادری.(ُنه +182 ص.) 8 ـ جمعیت وشناسنامة ایلات کهگیلویه شهریور1347 ، کارگروهی.( بیست وهفت +460 ص.) 9 ـ اطلس ایلات کهگیلویه شهریور1347، جوادصفی نژاد.( هفت +223 ص.) تمام مجلدات با نقشه های منطقه‌ای و محلی و نیز نمودارهایی همراه است .وی به عنوان یکی از متخصصان کوچ عشایر، از صاحب نظران اسکان عشایر به شمار می رفت.

متن کامل این مطلب را در فایل ضمیمه بخوانید.