«انسان شناسی هنر» و «فرهنگ و زندگی روزمره» در نمایشگاه کتاب 91

گروه اخبار

نشر ثالث و انتشارات فرهنگ جاوید دو کتاب جدید از ناصر فکوهی را در چارچوب نمایشگاه کتاب 1391 ، ارائه خواهند داد.  کتاب نخست بیشتر به جنبه های نظری بحث رابطه هنر و قدرت می پردازد و کتاب دوم مجموعه گفتگوهایی است که نپارنده با گروهی از روشنفکران و نخبگان انجام داده و یا با او انجام شده اند و به فرهنگ در چارچوب زندگی روزمره و مسائل کاربردی آن اختصاص دارد.
 

نشر ثالث، «انسان شناسی هنر، زیبایی، فدرت، اساطیر» : نگاهی اجتماعی به رابطه هنر و قدرت
 هنر از جمله مفاهیمی است که بیشترین حضور را در زندگی مدرن داشته است. از نیمه قرن نوزده  به همان نسبت که  «پدیده هنری» یا آنچه گاه  به نام «امر زیبا» بدان اشاره شده است،  بیشتر دموکراتیزه شده و از حلقه تنگ  نخبگان و اشراف و کلیسا در اروپا و در  سایر نقاط جهان بیرون آمده و در میان اقشار گوناگون مردم نفوذ کرده است  و  به همان نسبت که صنعتی شدن  امکان بیشتری به تولید انبوه هنر  و تکرار آن در قالب هایی رسانه ای داده ، به همان اندازه نیز، نگاه قدرت ها به  این پدیده تغییر کرده است. در حقیقت  پیش از دوران صنعتی و مدرنیته ای که در قرن موسوم به «دوران زیبا» یعنی قرن نوزده در شکوه و جلال و رنگ های  تند و پر جلوه امپرسیونیست ها  ظاهر شده بود، هنر بیشتر امری «خصوصی» تلقی می شد، تابلو ها و مجسمه هایی که بیشتر یا به مصرف  زیبا سازی کاخ ها می رسید و یا در «حریم» امر مقدس یا درون کلیسا ها قرار می گرفت.  قرن بیستم این امر را به کلی تغییر داد و در عین حال به قدرت های  سیاسی نشان داد که می توانند  به شدت از هنر به مثابه  یک ابزار ایدئولوژیک استفاده کنند. تولید و مصرف توده ای هنر، آغازی بود برای دامن زدن به فرایندهای هر چه پیچیده تری که  به هنر امکان می دادند انسان ها را درون  گرداب هایی از خشونت، نژاد پرستی و حتی جنایت فرو برند. در کتاب انسان شناسی هنر، از خلال نگاهی اجتماعی به این فرایندها  با گذار از هنرهایی چون نقاشی، مجسمه سازی، گرافیسم، معماری و غیره نگریسته می شود و تحلیل بیشتر از آنکه خواسته باشد به ارزش هنری ِ هنر بپردازد  تحلیل پیچیده ای را از هنر در عرصه اجتماعی هدف می گیرد که از خلال اسطوره شناسی و نشانه شناسی آثار هنری می گذرد.  تحلیل پیدده فاشیسم از خلال  تفسیر فاشیستی از امر زیبا، ادبیات، سینما، معماری و نقاشی،  نگاه به هنر از خلال پدیده پیچیده انقلاب  سیاسی، و  ساختارهای نمادین و  معنایی که هنر از خلال گذارش  از شبکه های اجتماعی می سازد بخشی از رویکردی است که خوانندگان در این تاب می توانند بدان دست یابند.

نشر فرهنگ جاوید: «فرهنگ و زندگی روزمره»:  گفتگو هایی برای رسیدن به واقعیت واقعی
اندیشه انسانی از خلال  گستره و عرصه ای که از طریق  ساختارهای زبان شناختی و شناختی به ذهن انسان می دهد، راه را برای اتوپیاهای بی پایان می گشاید. اتوپیاهایی که بی شک ارزشمند بوده اند:  آنچه امروز باید از آن به عنوان دستاوردهای  بزرگ بشری نام برد  شاید بیش از هر چیز مدیون این اتوپیاها باشد  که هرگز به تمامی به عمل در نیامدند اما با گشودن افق های  دید و  اندیشه انسانی، به او امکان خلاقیت و  افرینش های ادبی و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی دادند.  با وجود این، اگر به این جنبه مثبت اتوپیاهای ذهنی اشاره می کنیم نباید از یاد ببریم، که جنبه منفی ای نیز در آنها وجود داشته است و آن اینکه  ساختارهای اسطوره سازی را به ساختارهای اصلی ذهن انسان هایی تبدیل کنند که در واقعیت زندگی و موقعیت های خود قادر به رسیدن  به آنها نیستند و در نتیجه ذهنیت آنها به دغدغه هایی دار کنند که  تامل در آنها بیتر از آنکه سودی در واقعیت برایشان داشته باشد ، سبب افسردگی و از میان رفتن اندک انگیزه های حیاتی شان می شود.  در این کتاب  گفتگو گر  که از یک سو به گفتگو با دیگران می نشیند (بخش اول) و از سوی دیگر خود  موردی است برای گفتگویی که دیگران با او می کنند، همواره  این دغدغه را در ذهن داشته است که چگونه باید فرهنگ را نه صرفا در ساختارهای ذهنی آن بلکه در واقعیت روزمره اش،  نه در آنچه  حالت آرمانی اش را می سازد بلکه آنچه حالت واقعی اش را تشکیل می دهد شناخت و تحلیل کرد.  این امر برای گفتگو گر، بدان معنا نبوده است که باید واقعیت واقعی را  پذیرفت و چشم بر واقعیت آرمانی بست، بلکه معنایش آن بوده که برای هر تغییری ، برای هر آرمانی ابتدا باید واقعیت واقعی را  در پیچیدگی اش درک کرد. نکته مهم دیگر که هدف این کتاب را تشکیل می دهد آن است که تفکیک های موضوعی که امروز  هنوز گاه به مثابه  نوعی ارزش در خود  مطرح می شوند یعنی آنچه اصطلاحا تخصص نام گرفته است،  اغلب سبب دیدگاه هایی در لایه های سطحی از واقعیت می شوند که خود آگاهانه یا ناهودۀآگاهانه ما را از  جسارت دیدن  جند بعدی به واقعیت واقعی باز می دارد. بنابراین باید گفت  چارچوب گفتگو های این کتاب  کنش اجتماعی در روزمره و رایج ترین اشکال آن و در رویکردی کاملا بین رشته ای بوده است.