تاثیرات محیطی [فقر] بر رشد استخوان ودندان: بررسی نمونه اسکلت های ثبت شده افراد نابالغ برای آزمایش یک فرضیه بنیادی در استخوان شناسی انسان

هوگو کاردوسو ترجمه و تلخیص علی مهدوی پور

در مطالعات مربوط به استخوان شناسی فرض اساسی و بنیادی براین است که رشد دندان‌ها از رشد استخوان‌ها کمتر از محیط و عوامل محیطی تاثیر می پذیرد و به همین علت در زمینه های باستان شناختی و پزشکی قانونی سنجه معتبرتری برای تعیین سن واقعی افراد است.
فرضیه موجود تا به امروز توسط منابع و مدارک بسیاری مورد تآیید وتآکید قرار گرفته است که به مواردی از آن می توان اشاره کرد. به عنوان مثال می‌توان به یکی از مهمترین این مطالعات که توسط لوییس و گارن(1960) صورت گرفته است اشاره کرد که نتایج بدست آمده نشان می‌دهد ضریب تغییرات مربوط به رشد دندان‌ها کمتر از ضریب مربوط به رشد استخوانهاست و به طور دقیق ترفرم، شکل‌بندی وزمان پیدایش (درآمدن) دندانها نسبت به رشد استخوان‌های مچ دست کمترمتغیروتغییرپذیرند.
همچنین در آزمایشی مشابه نیزکه توسط دمیرجیان ودیگران (1985) صورت گرفته، رشد قد که مربوط به استخوان ران است در مقایسه با شکل بندی دندانها متغیرتر بوده است ودر آزمایشی دیگرتوسط گارن ودیگران(1965)واین بار برروی کودکانی که ازاختلالات مربوط به رشد،کم خونی وغیره رنج می برده اند نتایج مشابهی بدست آمده مبنی بر اینکه تآخیر در رشد استخوانها سه برابرتآخیر در رشد دندانها ست.
اگرچه این مطالعات وآزمایشها شواهد قابل ملاحظه‌ای برای تآیید فرضیه فوق هستند اما این مطالعات بیشتربرجنبه هایی متمرکزند که حداقل درنمونه‌های اسکلت‌ها وبقایای بدست آمده وموجود قابل دسترسی نیستند. به عنوان مثال این تحقیقات عمدتا" برای محاسبه سن دندانها بر زمان پیدایش آنها وبرای تخمین سن استخوانها بر استخوان مچ دست صورت می پذیرد که عملآ هیچیک به علت عدم امکان بازسازی ومشکلات حفظ ونگهداری استخوان در یک اسکلت قابل اندازه گیری و محاسبه نیستند. از طرف دیگر، مطالعات انجام شده که نشان دهنده تآثیر عوامل اجتماعی واقتصادی، تغذیه وحتی بیماری بر رشد هستند به ندرت صورت  گرفته و بسیار کمتراز مطالعاتی هستند که رشد را منحصرا"متاثر از ریشه های ژنتیکی ومادرزادی می‌دانند.
از معدود تحقیقات انجام گرفته برای یافتن تآثیرات احتمالی محیط بر رشد، می توان به آزمایش‌های گارن و دیگران(1973) بر روی 10000 کودک و نوجوان 4 تا 16 ساله اشاره کرد که نشان دهنده تآثیرات نسبی عوامل اجتماعی واقتصادی بررشد بوده ودر واقع مهر تآییدی بر فرضیه مربوط به رشد استخوان‌ها ودندان‌هاست. نتایج این تحقیق تایید کننده این مطلب است که تآخیردر رشد دندانها کمتر از تآخیردر رشد استخوان ها واستخوان سازی است به‌طوریکه تفاوت تآخیر در رشد دندان‌ها بین دو طبقه مرفه و فقیر جامعه عددی ناچیز در حدود 0.098 سال واین رقم در مورد رشد استخوان ها معادل 0.28 سال بوده است که عددی به نسبت قابل ملاحظه است. در مطالعه دیگری نیز که در لیسبون پرتقال انجام شده، فرضیه مربوط به تآثیر پذیری متفاوت رشد دندان و استخوان به بوته آزمایش گذاشته شده است ودرآن 126 نمونه اسکلت افراد زیر 21 سال در قرن بیستم مورد مطالعه قرار گرفته است. در این تحقیق اطلاعات بیوگرافیک چون سن واقعی، جنسیت وعلت مرگ این افراد بر اساس مدارک مستند مشخص بوده وهمچنین حرفه پدر و محل سکونت آنها نیز به عنوان متغیرهای اجتماعی- اقتصادی، از طریق مدارک معتبر گردآوری شده واین افراد بر اساس این معیارها به دو گروه از طبقات بالا وپایین جامعه تقسیم شده اند. در اینجا میزان رشد استخوان ران وزمان پیدایش و شکل بندی دندان ها به ترتیب به عنوان متغیرهای مربوط به رشد استخوان ودندان در نظر گرفته شده است که با مقایسه این معیارهای مرتبط با سن فیزیولوژیک (سن بافت یا عضو موجود) با سن واقعی افراد، چشم اندازی از رشد به طور کلی بدست می‌آید.
با تکیه بر فرضیه موجود در استخوان شناسی اگر رشد استخوان ها بیشتراز دندان ها متآثر ازمحیط باشد در نتیجه انحراف بیشتری را از حالت طبیعی در مورد گروه‌های فقیر جامعه نشان خواهد داد ونتایج بدست آمده در این آزمایش نیز دور از انتظار نبوده است، بطوریکه میزان تآخیر رشد استخوان مربوط به دو گروه فقیرومرفه به ترتیب 1.17 و0.63 سال بوده که تقریبآ دو برابر است، در حالیکه در مورد رشد دندان ها 0.55 و0.47 سال است که تفاوت چشمگیری به نظر نمی‌رسد. البته باید اضافه کرد که علاوه بر این یافته ها تآخیر رشد در دندان‌ها در طبقات بسیار پایین جامعه بسیار شدید بوده واین خود در تناقض با مطالب فوق قرار می گیرد که در واقع قرار نگرفتن موارد انتهایی این گروه بندی، مثلآ افراد بسیار فقیر، در نمونه‌گیری خود منتج به جهت گیری محافظه کارانه‌ای می شود که به نوبه خود نیاز به تآمل و مطالعات وسیعتری را طلب می کند.
نکته اصلی این تحقیق برای باستان شناسی زیستی وموارد قضایی وجنایی اینست که درمحاسبه سن واقعی اسکلت ها و بقایای باقیمانده انسان اگرهر دو عامل مربوط به استخوان ودندان موجود باشند، عامل مربوط به دندان امکان محاسبه صحیح تر ودقیق تری را فراهم می آورد و این امر همچنین در زمینه عواقب بیولوژیک فقر، کمبود بهداشت، عدم دسترسی به تغذیه مناسب وبه طور کلی شرایط نامناسب محیطی اطلاعاتی را بدست می‌دهد مبنی بر اینکه افراد مرتبط با اقشار پایین‌تر جامعه به شدت از دیرکرد رشد استخوان ها رنج می برند.از طرفی تحقیقات فوق نشان می‌دهد که رشد دندان ها نیز(مثلآ افراد بسیار فقیر) به طور کامل بدون تآثیر پذیری از محیط نیست و نکته پایانی اینکه، کشف تفاوت‌های اجتماعی- اقتصادی موثر بر رشد حاکی ازاین است که، اطلاعات مشابه دیگراز این دست، می‌تواند بطور واضح وصریح بیانگر نابراریهای اجتماعی واقتصادی در جوامع پیشین باشد.

منبع:
Hugo  F.V  Cardoso,2007, Environmental  Effects  On Skeletal Versus Dental Development: Using a  Documented  Subadult  Skeletal  Sample To Test a Basic  Assumption in  Human  Osteological  Research, American  Journal  Of  Physical   Anthropology 132:223-233