پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
جاذبه های گردشگری کویر مرنجاب در شمال آران و بیدگل
کویر مرنجاب آران و بیدگل در شمال شهرستان آران و بیدگل در استان اصفهان قرار دارد. این کویر از شمال به دریاچه نمک آران و بیدگل، از غرب به کویر مسیله و دریاچه های نمک حوض سلطان و حوض مره، از شرق به کویر بند ریگ و پارک ملی کویر و از جنوب به شهرستان آران و بیدگل محدود می شود.
ارتفاع متوسط کویر مرنجاب از سطح آبهای آزاد در حدود 850 متر می باشد و بلندترین نقطه این جزیره در حدود 880 متر بالاتر از سطح دریای آزاد می باشد و لازم است ذکر شود امنیت، اعتدال نسبی، تنوع جاذبه های گردشگری، تنوع گونه های جانوری و پوشش گیاهی مناطق کویری فضای مناسبی را جهت گردشگری و سرمایه گذاری در این منطقه فراهم نموده است و گردشگران بسیاری را به این منطقه می کشاند. قسمت عمده این کویر پوشیده از تپه های شنی و ریگزار است. کویر مرنجاب از نظر پوشش گیاهی بسیار غنی است. عمده پوشش گیاهی منطقه شامل گیاهان شور پسند از جمله درختهای گز و تاق و بوته های قیچ است.
پوشش جانوری کویر مرنجاب
پوشش جانوری منطقه به دلیل وجود آب و غذای فراوان بسیار غنی است. از جمله حیوانات موجود می توان به گرگ، شغال، کفتار، روباه شنی، گربه شنی، بزمجه، آفتاب پرست، انواع مارمولک، مار، عقرب، تیهو، عقاب، شاهین اشاره کرد. در سال اخیر یک جفت یوزپلنگ نیز در منطقه مرنجاب مشاهده شده است. به گفته ساکنان محلی هم اکنون 21 قلاده یوزپلنگ در این منطقه وجود دارد.
اسم کویر مرنجاب را شاه عباس صفوی انتخاب کرد؛ البته خودش هم خبر ندارد؛ حتی آن زمان که در هر شهر و مسیری کاروانسرا می ساخت، اصلاً به ذهنش نرسیده بود برای کویر بیسر و ته مرنجاب هم قلعه بسازد. اما همین که تاجیک ها و افغان ها به اصفهان و نقاط مرکزی رسیدند شاه صفوی جای خالی یک قلعه نظامی که 500 سرباز از آن نگاهبانی کنند را حس کرد. آن هم در مسیری به نام جاده ابریشم که بین اروپا و چین در تردد بود. کویر مرنجاب اصلاً اسم و رسمش را از همین کاروانسرا و قناتی که آب شیرین تراوش می کند، گرفته است.
کویر مرنجاب یکی از زیباترین نقاط کویری ایران محسوب می شود. تپه های شنی بلند و جنگلهای تاق جلوه زیبایی به این منطقه بخشیده است. دریاچه نمک آران و بیدگل و جزیره سرگردان از دیگر نقاط دیدنی منطقه محسوب می شوند. لازم است ذکر شود جزیره سرگردانی در دریای بیکران کویر، به جز یک یا دو ماه از سال که به دلیل بارندگی در منطقه، قابل مشاهده می شود، در سایر ایام سال به نمکزار تبدیل می گردد.
چاه تاریخی دستکن در قسمت شرق کویر، محل آبشخور شترهای کاروانها بوده است. قلعه مرنجاب، کاروانسرایی است در کویر که در مسیر راه ابریشم قرار دارد و کاروانها برای سفر به خراسان، اصفهان، ری و بالعکس از این مسیر می گذشتند. همچنین منطقه بیابانی ریگ شق (در گویش محلی رق شق) منطقه ای بیابانی شمال شهرستان بادرود اصفهان، ادامه ریگزار بزرگ بند ریگ است، ارتفاع بلندترین تپه های ماسه ای ریگ شرق حدوداً 70 مترمی باشد.
در کنار تپه های شنی که اصلی ترین جاذبه کویرند، وجود قلعه کرشاهی و جزیره سرگردان در کویر مرنجاب، دربارهٔ دلیل ساخت این قلعه و کاروانسرا در کنار دریاچه نمک، نقل است که شاه عباس با وجود ایجاد کاروانسرا و قلعه های متعدد در سراسر کشور، در این منطقه تأسیسات دفاعی تعبیه نکرده بود، چون تا آن زمان دشمنان به خاطر دریاچه نمک و گستره کویر، از این سوی به پایتخت هجوم نبرده بودند. حمله ازبکها و افغانها از طریق دریاچه نمک به کاشان که تا اصفهان پیش رفتند، شاه عباس را به صرافت انداخت تا در سال 1012 قمری سریعاً یک پایگاه نظامی در این منطقه ایجاد کند و جلوی تهدید را بگیرد. بالای کاروانسرا به شکل سنگرهای دیدبانی است و ذکر شده است که همیشه 500 پاسدار مسلح در قلعه حضور داشتند و امنیت عبور کالا از چین به اروپا و بالعکس را در این منطقه تأمین می کردند.
قنات کنار کاروانسرا که برکه بزرگی به وجود آورده است، آب شیرین دارد و این در کویر نمک و شوره زار یک پدیده بسیار منحصر به فرد است. کاروانسرای مرنجاب در قلب کویر کاروانسرای مرنجاب در موقعیت جغرافیاییِ’7و °34 عرض جغرافیایی و ’48و °51 طول جغرافیایی، در ارتفاع 810 متری از سطح دریای آزاد در حاشیه جنوبی دریاچه قم واقع شده است. بیرون قلعه برکه ای وجود دارد که آب آن از دو چشمه آب شور و آب شیرین تأمین می شود و این دو چشمه با هم به سطح زمین می آیند که در عین حال وجود یک چشمه آب شیرین در کویر نمک، باعث تعجب بسیاری از زمین شناسان گشته است. مرنجاب از دهستان کویرات شهرستان آران و بیدگل و در 50 کیلومتری شمال شرق مرکز این شهرستان قرار دارد.
مسیر اول: مسیر شهر آران و بیدگل به سمت پادگان ارتش و سپس جاده خاکی مرنجاب که پس از طی مسافتی در حدود 45 کیلومتر به مرنجاب می رسد
مسیر دوم: مسیر پارک ملی کویر است که از پیشوا آغاز شده و سپس مبارکیه (15 ک. م) - قصر بهرام (60 ک. م) - کاروانسرای سفیدآب (80 ک. م) - و سپس مرنجاب (500 ک. م) می باشد. شایان ذکر است تردد در این جاده تا سفیدآب نیاز به مجوز از سازمان حفاظت از محیط زیست استان سمنان دارد.
مسیر سوم: مسیر آران و بیدگل به ابوزیدآباد و سپس کاروانسرای سفیدآب و مرنجاب می باشد.
