خاصیت اسپند (اسفند) در درمان بیماری‌ها چیست؟

اسپند ازجمله گیاهان دارویی است که با نام اسفند و حرمل نیز شناخته می‌شود و از گذشته‌های دور به‌عناوین‌مختلف ازجمله ضدعفونی کردن و خوشبو نمودن هوای محل زندگی، دور کردن چشم‌زخم و درمان بیماری‌ها در طب سنتی کاربرد داشته است. در این بخش از وب به معرفی خاصیت اسپند در درمان بیماری‌ها، مقدار مناسب، طریقه مصرف و عوارض زیاده‌روی در مصرف آن پرداخته‌ایم. با ما همراه شوید.

 
خاصیت اسپند در طب سنتی (طبیعت و خواص درمانی)

طبع اسپند گرم و خشک است. برخی از مهم‌ترین خواص درمانی دانه‌های اسپبند به شرح زیر میباشد:

• اسپند داراي خاصيت قارچ کش و ميکروب کش قوي است و از این رو همانند خواص عنبر نسارا، دود کردن آن برای ضدعفونی کردن هوای محیط بسیار مناسب است و در بیشتر کشورهای آسیایی از دانه‌های اسپند به عنوان ضدانگل، کرم کش و کشنده آمیب استفاده می شود.
• استفاده از روغن دانه‌های اسپند برای تسکین درد سیاتیک مناسب است.
• تقویت نیروی جنسی از دیگر خواص اسپند است.
• خاصیت اسپند در طب سنتی، کمک به رفع و درمان بیماری‌های ریه و كبد است. به این منظور، مقداری از دانه‌های اسپند را دم ‌كرده با كمی روغن كنجد مخلوط و میل شود.
• اسپند به درمان اگزما کمک میکند، به این منظور می توانید چند دانه اسپند را صبح ناشتا میل کنید.
• رفع بلغم، کمک به درمان حساسیت و برطرف نمودن خارش بدن سه خاصیت اسپند در طب سنتی است.
• از اسپند در طب سنتی برای درمان سنگینی گوش، كری و پیچیدن صدا در گوش استفاده می‌شود. به این منظور، مقداری از دانه‌های این گیاه را در آب ترب و روغن زیتون بجوشانید و به مقدار چند قطره داخل گوش بچكانید.
• درمان فلج، رعشه، سستی و پریدن ناگهانی اعضای بدن از فواید درمانی روغن اسپند است.
• جدا کردن خلطهای سفت و چسبنده سینه، کمک به درمان سرفه و تنگی نفس از دیگر خواص درمانی اسپند است.
• درمان شپش موی سر با اسپند یکی از سریعترین و بی خطرترین روشهای درمان این مشکل است. به این منظور دانه‌های اسپند را آسیاب و در مقداری آب بجوشانید و از آن برای شستن موها استفاده کنید.
  
  

خاصیت اسپند در روایات دینی

در روایات اسلامی در مورد کاشت گیاه اسپند و استفاده از آن توصیه هایی شده است.

در حدیثی از پیغمبر اکرم (ص) روایت شده است: از اسپند درخت یا برگ یا میوه‏اى نمی‌روید، مگر آن که فرشته‏اى بر آن گماشته شده است تا آن را به آن که باید برساند، یا خشک شود، و در ریشه و ساقه‏اش شفا است، و در دانه آن داروى 72 بیمارى نهفته است.

در روایتی از امام صادق(ع) درباره خاصیت اسپند و خواص کندر آمده است: هیچ ریشه‌ای از گیاه در زمین نمی‌جنبد و هیچ شاخه‌ای در آسمان بالا نمی رود مگر آنکه خدا فرشته ای را ماموریت داده تا آن را به قطعات خرد شده تبدیل کند یا به سرنوشتی که دارد برساند و شیطان (میکروب) از هفتاد خانه‌ای می‌گریزد که در نزدیکی خانه ای باشد که در آن اسپند است و شفا از هفتاد بیماری در اسپند است که آسان ترین آن خوره است، پس دود کردن اسپند را از یاد نبرید.

از محمد بن حکم نقل شده است: پیغمبرى به خداوند از ترسویى امتش شکایت کرد، خداوند به وى وحى فرمود: دستور ده امتت اسفند بخورند که شجاعت را زیاد میکند.

 

گیاه اسپند چیست؟

اسپند گياهی است علفی، پايا و بوته ای که ارتفاع آن تا 50 سانتی متر می رسد. این گیاه دارویی، داراي برگ های فراوان و سبز  است. میوه گیاه کروی شکل و حاوي دانه های قهوه ای مايل به سياه فراوانی است که بخش مورد استفاده دارویی گیاه است. این گياه در بيشتر نقاط ايران ازجمله اطراف تهران، قم، قزوين، کرج، تبريز، کرمان، نواحی مختلف فارس، سيستان و بلوچستان، نواحی مختلف خراسان، سمنان، دامغان و حواشی کويرهای ايران می رويد.

مقدار و طریقه مصرف اسپند

حداکثر ميزان دارويی قابل استفاده از اسپند به عنوان ضد درد، 15 تا 30 ميلی ليتر از جوشانده این گیاه با نسبت 1 بر 20 گياه در آب است.

میزان مناسب استفاده از گیاه به صورت تنتور، 2 تا 4 ميلی ليتر به نسبت 1 بر 10 گياه در محلول هيدروالکلی است. 

مضرات اسپند (موارد احتیاطی و منع مصرف)

اگرچه خاصیت اسپند در درمان بیماری‌ها بسیار گسترده است، لیکن عوارض ناشی از مصرف آن را نیز نباید نادیده گرفت. برخی از مضرات اسپند عبارت است از:

1. استفاده بيشتر از حد دارويي اسپند، ممکن است باعث سقط جنين، استفراغ، دپرسيون و توهم‌زايي شود. 
   زیاده‌روی در مصرف اسپند، باعث بروز سکسکه، ترشح بیش از حد بزاق و تضعیف سیستم اعصاب مرکزی می شود.
2. مصرف اسپند به دلیل طبع گرم آن برای افراد دارای مزاج گرم (صفراوی) مضر است و این افراد بایستی در مصرف آن احتیاط کنند.
3. مصرف دانه‌های اسپند برای زنان باردار بسیار مضر است و خطر سقط جنین را به همراه خواهد داشت.
4. دود کردن زیاد اسپند برای افراد دچار آلرژی و بیماران مبتلابه آسم مضر است و باعث سردرد، تهوع و تشدید علائم بیماری می‌شود، همچنین دود اسپند در صورت استفاده مکرر حتی در افرادی که زمینه ژنتیکی آسم ندارند نیز می‌تواند موجب حساس شدن ریه‌ها و بروز علائم آسم شود. 

منابع: راسخون، طب سنتی، الو دکتر