جزیره کیش نگین جاذبه‌های گردشگری خلیج فارس

موقعیت جغرافیایی جزیره کیش

از نظر تقسیمات کشوری جزیره کیش از توابع شهرستان لنگه در استان هرمزگان می‌باشد. جزیره کیش در شرق جزیره هندورابی و لاوان و شمال جزیره فارو واقع شده است. مساحت جزیره کیش 90/457 کیلومتر مربع می‌باشد. کیش از طبیعتی زیبا و منحصر به فرد برخوردار است. سواحل آرام با ماسه‌های مرجانی و آب زلال دریا که شفافیت کم نظیر آن امکان مشاهده انواع آبزیان را در عمق چند متری مقدور می‌سازد. پوشش گیاهی مناسب و سرسبزی و طراوت آن به ویژه در هفت ماه از سال چشم اندازی زیبا و تماشایی به آن بخشیده است که سالانه حدود یک میلیون نفر از دوستداران طبیعت و دریا را به سوی خود جلب می‌کند.

آب و هوای جزیره کیش

جزیره زیبای کیش با قرار گرفتن در محدوده مناطق نیمه حاره‌ای با تابستانی گرم و آفتابی، مناسب‌ترین نقطه جهت ورزش‌ها و تفریحات دریایی (حتی در زمستان) است. یکی از نقاط قوت کیش زمستان‌های آن می‌باشد. زمستان در کیش همواره با نسیمی خنک و ملایم و هوای دلپذیر باعث نشاط و سرزندگی برای ساکنان و گردشگران است.

پوشش گیاهی جزیره کیش

 وجه مشخصه این منطقه نیمه حاره‌ای یا تابستانی، حضور گیاهان پست و درختانی مقاوم در مقابل خشکی است. این مقاومت گیاهان درختی منطقه، سازگاری طبیعی بسیار جالبی را نشان می‌دهد، بدین معنا که در گروهی از این درختان مانند لور که از جمله پهن برگان به شمار می‌رود، تبخیر و تعرق زیادی صورت می‌گیرد.

تنوع جانوری جزیره کیش

جزیره کیش زیستگاه حدود 117 گونه پرنده می‌باشد که بسیاری از این پرندگان در سطح منطقه و حتی جهان نادر و کمیاب می‌باشند، از این دست پرندگان می‌توان به: گیلان‌شاه خالدار، حواصیل سبز، باکلان و پرندگان شکاری از قبیل عقاب دو برادر، عقاب ماهی‌گیر، بحری، بالابان، شاهین و دلیجه کوچک اشاره کرد که هر یک جدا از ارزش‌های زیبا شناختی خود، دارای ارزش‌های اکولوژیکی منحصر به فردی نیز می‌باشند.

جمعیت جزیره کیش

اولین سرشماری جمعیت جزیره کیش در سال 1320 انجام گرفت و در این سال جمعیت کیش حدود 1500 نفر بوده است. جمعیت جزیره کیش تا سال 1350 شمسی تغییرات آنچنانی نداشته و حتی کاهش هم پیدا کرده است. از سال 1350 اندیشه توسعه گردشگری برای جزیره کیش قوت گرفت و به اجرا گذاشته شد و در مدت زمان کوتاهی امکانات اولیه گردشگری در آن ایجاد گردید. با رونق جزیره کیش طی سال‌های 1350 تا 1355 باعث گردید که جمعیت جزیره کیش با یک رشد زیاد به 4177 نفر در سال 1355 افزایش پیدا کند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 و مشکلات ناشی از جنگ تحمیلی باعث شد جزیره زیبای کیش از رونق بیفتد. در سال 1365 با تصویب قانون معافیت گمرکی دوباره کیش رونق گرفت و جمعیت آن به 4242 نفر افزایش پیدا کرد. در شهریور سال 1372 جزیره کیش به عنوان منطقه آزاد تجاری قانون‌مند شد و زمینه‌های رونق چشم‌گیر در آن به وجود آمد و از آن تاریخ به بعد جمعیت جزیره کیش یک روند صعودی را طی کرد.

جاذبه‌های گردشگری جزیره کیش

شهر تاریخی حریره

پس از زلزله بند تاریخی سیراف در سال 365 هجری قمری، جزیره کیش مورد توجه قرار گرفت و رو به عمران و آبادی نهاد. باستان شناسان داخلی و خارجی از سال‌های پیش از انقلاب اسلامی به بررسی و شناسایی سطحی پرداختند و این مطالعات پس از پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داشت، تا اینکه در سال 1370 هیئت باستان شناسی در چند منطقه از محدوده اقدام به کاوش نمود که در نتیجه آن قسمتی از آثار معماری مدفون در تپه‌های تاریخی نمایان شد. عمارت اعیانی، حمام، مجموعه بندرگاه شهر تاریخی حریره و مسجد کهن آثاری است که تاکنون در شهر تاریخی حریره شناسایی و از دل خاک بیرون آمده است.

عمارت اعیانی

در این عمارت مقدار زیادی اشیا سفالی و تزئینات بدنه از جمله گچ‌بری و کاشی لعابدار بدست‌ آمده که عموما مربوط به قرن هفتم و هشتم هجری می‌باشد.

حمام

بنای حمام از سنگ‌های آهکی و مرجانی با استفاده از ملات ساروج ساخته شده و دارای فضای مختص به حمام‌های تاریخی از جمله سربینه، گاخن، گرم‌خانه و محل تنظیف می‌باشد. آثار بدست آمده از مجموعه حمام بیانگر استفاده از آن در دوره تاریخی (ایلخانی و تیموری) می‌باشد و دلیل عمده آن وجود دو خزینه با اختلاف سطح 5/1 متر است که خزینه قدیمی‌تر در لایه‌ زیرین قرار دارد و خزینه جدید بر روی بخشی از آن ساخته شده است.

بقایای مسجد جامع شهر حریره

بقایای مناره بلند و با شکوه، با پلان دایره‌ای و پلکان داخلی، پایه‌ها و ستون‌های چند وجهی متعدد و آب انبار از اهمیت و اعتبار مسجد کهن در زمان قدیم کیش خبر می‌دهد. در حال حاضر این مسجد در هیچ کجا دارای سقف نمی‌باشد و یک مناره و چهار محراب در آن شناسایی شده است. پوشش سقف مسجد، ترکیبی از طاق آهنگ، طاق چهار بخشی و سقف تخت (تیر پوش) بوده است.

بندرگاه حریره

 در حاشیه این شهر تاریخی، بقایای معماری، چاه‌ها و کانال‌هایی دیده می‌شود که در صخره‌های مرجانی، رو به دریا حفر شده و ارتباط شهر را با دریا برقرار می‌کرده است. بعضی از این کانال‌ها تا ساختمان‌های شهر ادامه دارند. رشته پلکانی نیز در دل صخره‌ها به طرز زیبایی طبق اصول پیشرفته معماری در کم‌ترین فضای لازم تراشیده شده و امکان حمل بار بر پشت باربران را به سهولت فراهم می‌کرده است. یکی دیگر از پدیده‌های معماری این مجموعه وجود شیارهای تعبیه شده در کف اتاق‌ها موسوم به گرده ماهی می‌باشد. بنا به نظر برخی باستان شناسان این شیارها به منظور گرفتن شیره خرما ساخته شده است.

آب انبار کیش

در گذشته به دلیل عدم وجود چشمه‌های آب شیرین در جزیره کیش و دشواری دسترسی به قنات‌ها، مردم مجبور به ساخت آب انبارهای خانگی جهت جمع‌آوری باران برای مدت طولانی می‌شدند. آب انبارهای مستطیل شکل بسیاری در ابعاد و عمق‌های مختلف در جزیره وجود دارد. با توجه به ساخت و سازهای کیش و از بین رفتن مسیر آب‌های سطحی منتهی به آب انبارهای سنتی، این آب انبارها کاربری اصلی خود را از دست داده‌اند و امروزه از دستگاه‌های آب شیرین کن برای تهیه آب شیرین استفاده‌ می‌شود. در سال 1372 جهت جمع‌آوری آب‌های سطحی، یک آب انبار دو قلو با پنج بادگیر به سبک معماری سنتی یزد، در محل یک آب انبار باستانی ساخته شد. معماری خاص این بنا یادآور ایام گذشته و برای گردشگران داخلی و خارجی بسیار جالب و دیدنی است.

پایاب کیش

پایاب، دهلیز یا نقبی است که در سطح زمین در کنار دهانه چاه قنات، حفر می‌شود و با شیب تند و با استفاده از تعدادی پله به سطح آب جاری قنات در زیر زمین می‌رسد. هرچه عمق چاه بیشتر باشد، این نقب طولانی‌تر و تعداد پله‌های آن زیادتر می‌شود. زاویه حفر دهلیز را طوری محاسبه می‌کنند که آخرین پله پایاب به انتهای میله (چاه) قنات برسد تا از روشنایی نوری که از دهانه چاه به سطح آب می‌تاید برای روشنایی محوطه پایاب استفاده شود. معمولا در اطراف آخرین پله، محوطه‌ای ایجاد می‌شود که در روز‌های گرم تابستان، هوایی ملایم و دلپذیر دارد و برای استراحت از آن استفاده می‌شود. پایاب کیش با قدمتی دو هزار ساله در محلی در نزدیکی مجموعه درخت سبز قرار گرفته است. این محل در سال‌های اخیر به نحو زیبایی بازسازی شده و هم‌اکنون یکی از جاذبه‌های سیاحتی جزیره کیش است که تعداد زیادی از مسافران را به سوی خود جذب می‌کند. در این محل یک قهوه‌خانه و رستوران غذاهای سنتی ایرانی برای پذیرایی از گردشگران دایر گردیده است.

کاریز کیش

یکی از مناطق گردشگری و تاریخی جزیره کیش می‌باشد که بیش از ۲۵۰۰ سال قدمت دارد. این قنات در عمق ۱۶ متری زیر زمین قرار گرفته ‌است و سقف آن پوشیده از صدف و مرجان‌هایی می‌باشد که به نظر کارشناسان قدمتی معادل ۲۷۰ تا ۵۷۰ میلیون سال دارد و در گذشته منبع تامین آب شرب ساکنان جزیره و مناطق اطراف آن بوده است. وسعت این قنات ۱۰٬۰۰۰ متر مربع می‌باشد و دمای ثابت در داخل تونل‌های قنات بین 22 تا 25 درجه سانتی‌گراد است. این مجموعه شامل سفره‌خانه سنتی و کافی‌ شاپ نیز می‌باشد.

روستای باغو

باغو از آبادی‌های قدیمی کیش می‌باشد که در جنوب غربی جزیره قرار دارد. در حال حاضر به جز چند خانوار دامدار، سکنه دیگری ندارد. در بین بومیان، حاصل‌خیزی این منطقه زبان زد است. مجموعه بسیار زیبایی از درختان قدیمی لور (انجیر معابد)، مکان دیدنی و زیبایی برای علاقه‌مندان به هنر عکاسی در این روستا به وجود آورده است.

کلبه هور

این منطقه که در غربی‌ترین دماغه جزیره کیش و در مکانی به همین نام واقع گردیده است، یکی از زیباترین مناطق ساحلی جهت تماشای ماهیان رنگارنگ و کم‌نظیر می‌باشد.

کشتی یونانی

در غرب جزیره، کشتی عظیم‌الجثه‌ای در سواحل نیلگون کیش جا خوش کرده است که به کشتی یونانی معروف است. در یکی از روز‌های گرم تابستان سال 1354، بومیان جزیره کیش ناگهان کشتی عظیم‌الجثه‌ای را که در نزدیکی روستای باغو به گل نشسته بود، مشاهده کردند. هنوز پس از گذشت سال‌ها دلیل به گل نشستن این کشتی در پس پرده‌ای از ابهام است. اما گفته می‌شود به علت مه آلود بودن هوا و نبودن فانوس دریایی در سواحل جزیره کیش این اتفاق روی داده است. کشتی یونانی از نظر تاریخی قدمت و اهمیت چندانی ندارد و گذشت زمان کشتی را دچار فرسودگی کرده است. جالب است بدانید که وجود اکسید آهن در این منطقه باعث سرخ شدن شن‌های اطراف کشتی یونانی گردیده است. تماشای خورشید که به آهستگی در پشت کشتی یونانی در آب‌های نیلگون خلیج فارس غروب می‌کند، خاطره‌ای فراموش نشدنی را برای گردشگران ایجاد می‌کند.

مجموعه درخت سبز

در انتهاي طولاني‌ترين مسير آبرفتي باستاني كيش، آب‌هاي سطحي به قسمتي از منطقه شمالي جزيره كه به دره پرتغالي‌ها معروف است سرازير مي‌شوند، لذا اين منطقه از سرسبزي خاصي برخوردار است. در اطراف يكي از كهن‌ سال‌ترين درختان لور جزيره، مجموعه درخت سبز احداث شده است. سرسبزي محوطه ساختمان‌ها و نرده‌هاي چوبي و پياده‌روهاي اين مجموعه، مناطق شمالي كشور را تداعي مي‌كند. اما يكي از عواملي كه سياحت كنندگان را به اين نقطه مي‌كشاند، هيبت افسانه‌اي درخت سبز است. درخت سبز كهن‌ سال‌ترين درخت «لور» جزيره است و احتمالا بين ۵۰۰ تا ۶۰۰ سال عمر دارد. بر شاخه‌هاي اين درخت، گره‌هايي با نخ يا پارچه زده شده است كه در نگاه اول آن را به نوعي مقدس مي‌نماياند. گروهي از مردم عقيده دارند كه اين درخت شگون دارد و به همين دليل به قصد برآورده شدن نيازشان پارچه‌هايي به شاخه‌هاي آن مي‌بندند.

مجموعه درخت سبز با آلاچيق‌هاي زيبا و محل‌هاي متعدد پخت كباب براي استراحت و بازديد رايگان گردشگران بازسازي شده است و مسيرهاي پياده‌ رو با چراغ‌هاي فانوسي شكل در ميان فضاي هميشه سبز با گل‌هاي كاغذي رنگارنگ، شما را به سوي جاذبه اصلي اين مجموعه مي‌برد. مجموعه درخت سبز در مجاورت دو جاذبه مهم گردشگري كیش واقع شده و داراي دو درب ورودي است. يك درب آن با ورودي جاذبه گردشگري شهر باستاني حريره مشترك و ورودي ديگر آن در مجاورت آب انبار سنتي مي‌باشد. تنها پس از چند دقيقه پياده روي مي‌توان از جاذبه‌هاي شهر باستاني حريره و آب انبار سنتي در مجاورت مجموعه درخت سبز نيز ديدن كرد.

پارک ساحلی مرجان

یکی از زیباترین قسمت‌های جزیره کیش، پارک ساحلی مرجان می‌باشد. گردشگران و بازدیدکنندگان می‌توانند ضمن گردش و تفریح از آلاچیق‌ها، جایگاه‌های پخت کباب، پیست دوچرخه، اسکله ماهی‌گیری، تفریحات آبی و رستوران‌های اطراف آن استفاده نمایند.

لاک پشت‌های دریایی کیش

آب‌هاي پيرامون جزيره مرجاني كيش زيستگاه دو گونه لاك پشت دريايي پوزه عقابي و لاک پشت سبز است. لاک پشت‌ها از اواخر اسفند تا اواسط مرداد براي تخم‌گذاري به سواحل ماسه‌اي حفاظت شده به ويژه در جنوب و غرب جزيره مراجعت مي‌نمايند. گفتني است علامت‌گذاري تمامي لاك پشت‌هايي كه براي تخم‌گذاري به ساحل حفاظت شده مي‌آيند از بهار سال 1389 آغاز شده است تا مطالعات بيشتري درخصوص نحوه زندگي و مسيرهاي مهاجرت آنان انجام شود. جالب است بدانيد بچه لاك پشت‌ها وقتي بزرگ شوند براي تخم‌گذاري به زادگاه خود باز مي‌گردند. در آب‌هاى ساحلى جزيره مخصوصاً در نزديكى دماغه غربى و همه سواحل سنگى جنوب و غرب جزيره، لاك پشت‌هاى دريايى غول پيكر را به راحتى از فراز ديوارهاى ساحلى مى‌توان مشاهده نمود. وفور لاك پشت‌ها در آب‌هاى ساحلى مخصوصاً درهنگام غروب يكى از جاذبه‌هاى سواحل صخره‌اى كيش است.

بوستان آهوان

در سال 1363، 30 راس آهو برای حمایت از تکثیر آهوی ایرانی و افزودن جذابیت‌های جزیره با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست از جزیره خارک به جزیره کیش آورده شدند و اکنون در بیشتر مناطق خصوصا در شرق و جنوب جزیره به صورت گله‌های پراکنده دیده می‌شوند. پراکندگی جمعیت این آهوان زیبا که در بخش‌هایی از آسیای مرکزی (قسمت‌های ایران، جنوب غربی پاکستان، صحرای گبی) می‌باشد، به علت شکار بی‌رویه در معرض خطر انقراض قرار گرفته است.

پارک دلفین‌ها

مجموعه تفريحي پارك دلفين‌ها با مساحتي حدود ۱۰۰ هكتار در جنوب شرقي جزيره كيش قراردارد. مجموعه شامل فضاي سبز با انواع گونه‌هاي مختلف گياهي، باغ پرندگان و اولين و تنها دلفيناريوم در ايران است. در دلفيناريوم اين مجموعه گونه‌هاي مختلفي از پستانداران دريايى از جمله دلفين، شير دريايى شمالى، شير دريايى جنوبى، گربه دريايى شمالى، گراز دريايى و پنگوئن نگهداري مي‌شوند و بازديدكنندگان مي‌توانند از هنرنمايي آنان كه توسط مربيان ايراني تربيت مي‌شوند ديدن كنند. در مجموع ۲۱ پستاندار دريايى در استخرهايى با حجم ۱۸۰۰۰ متر مكعب پر شده از آب دريا نگهدارى مي‌شوند. فضاي سبز پارك دلفين شامل بيش از يك‌صد گونه گياهي از جمله هزاران درخت نخل، بنجامين‌هاى بسيار بزرگ، درختان لور، اوكاليپتوس، آكاسيا، مورد، كهور، گل ختمى، شيشه شور، تكوما، سياه نوفيلد، كند كارپوس، جونيا پروس و بيش از ۲۵ گونه كاكتوس و ساير گياهان است كه با توجه به وضعيت اقليمي جزيره كيش و مرجاني بودن خاك آن، در نوع خود بي‌نظير است.

باغ پرندگان

در داخل محوطه پارك دلفين‌ها، باغ پرندگان با داشتن بيش از ۵۷ گونه پرنده از جمله پليكان، شترمرغ، طوطي ماكائو، انواع گوناگون لك‌ لك، توكان، توركو، قو، پنگوئن آفريقايي و گونه‌هاي نادري چون تمساح پوزه كوتاه، بي‌شك يكي از منحصر به فردترين مراكز نگهداري جانوران در ايران مي‌باشد. از جمله نكات قابل توجه در اين پارك، گردآوري گونه‌هاي مختلف از اقصي نقاط جهان از آمريكاي جنوبي تا استراليا و از شرق آسيا تا آفريقا مي‌باشد.

گردآوری: مجله اینترنتی وب