صدای روی اعصاب

بعد از یك روز كاری و گذراندن چند ساعت در ترافیك سنگین و پر سر و صدا هیچ چیز به اندازه استراحت و تمدد اعصاب در یك خانه آرام و بی سر و صدا لذت بخش نیست. اما اگر خانه شما كنار یك خیابان پررفت و آمد باشد از این نعمت محروم می شوید. خانه‌های مسكونی نزدیك فرودگاه، ایستگاه راه آهن و خانه‌هایی كه در نزدیكی پروژه‌هایی مانند ساخت و احداث ایستگاه مترو و پل یا اتوبان جدید قرار دارند در معرض آلودگی‌های صوتی هستند، اما آیا می دانید آلاینده‌های صوتی از عوامل ناپیدای ایجاد بیماری‌های روانی هستند و می‌توانند بر سلامت شما و خانواده‌تان تاثیر نامطلوب بگذارند؟
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران می‌گوید: منابع آلاینده صوتی متنوع هستند و به دو گروه عمده تقسیم می‌شوند، دسته اول آلاینده‌های صوتی ایجاد شده در اجتماعات و محیط‌های بسته هستند مانند مجتمع‌های مسكونی، كارخانه‌ها ودسته دوم آلاینده‌های صوتی ایجاد شده در محیط‌های باز مانند خیابان‌ها و جاده‌ها در حال حاضر ترافیك مهم‌ترین منبع آلودگی صوتی در محیط‌های باز است كه نوع ماشین، مدل ساخت، اجزای مولد صوت در ماشین، موتور، لاستیك، اگزوز، صدای هشداردهنده‌های ماشین مانند بوق در آلودگی صوتی ایجاد شده توسط اتومبیل‌ها در ترافیك مورد بررسی قرار می‌گیرد. به‌عنوان مثال با افزایش سرعت خودرو، صدای لاستیك، موتور و صدای شكافتن هوا توسط خودرو افزایش می‌یابد.
دكتر محمدرضا منظم می‌افزاید: ساخت و سازهای ساختمانی، فعالیت كارخانه‌های مختلف صنعتی مانند نوشابه‌سازی و تولید روغن نباتی در سطح شهرها به‌ویژه تهران، صدای حركت قطارها و پرواز هواپیماها از منابع عمده ایجاد آلودگی صوتی در شهرها هستند. متاسفانه در ایران سهم هر كدام از منابع مذكور در ایجاد آلودگی صوتی مشخص نیست اما در كشورهای دیگر مانند كشورهای عضو اتحادیه اروپا ضمن بررسی میزان آلودگی‌های صوتی، مطالعات نشان داده است كه ۷۰ درصد آلودگی صوتی موجود از ترافیك است.
همچنین طی تحقیقات به عمل آمده بر روی كارگران شاغل در صنایع مشخص شده است كه آلودگی صوتی موجود در محیط بر روی شنوایی، ذهن وروان آنها اثرات مخربی داشته است اما در حال حاضر كار تحقیقی از اثرات آلودگی صوتی موجود در محیط زیست بر روی افراد انجام نشده است.
نقش مردم در كنترل و كاهش آلاینده‌های صوتی بسیار با‌اهمیت است، متاسفانه در كشور ما فرهنگ استفاده از بعضی وسایل صوتی رعایت نمی‌شود، به‌عنوان مثال بوق در كشور ما معانی مختلفی پیدا كرده است. چنانچه برای سلام كردن، خداحافظی و غیره استفاده می‌شود یا از وسایل صوتی در منازل و خودروها گاهی اوقات به‌طور صحیح استفاده نمی‌شود.
وی ادامه می‌دهد: تقریبا هیچ سازمانی در خصوص فرهنگ سازی كنترل و كاهش آلودگی صوتی خود را مسوول نمی‌داند به‌طوری كه در زمینه آلودگی صوتی در شهرها تنها یك نشست برگزار شده است.
از سوی سازمان محیط زیست به تازگی ایجاد ۱۰ ایستگاه سنجش آلودگی صوتی در تهران پیش‌بینی شده است كه دو ایستگاه آن به زودی در شهر تهران نصب می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران با اشاره به كار تحقیقاتی انجام شده در ۶ منطقه تهران در رابطه با آلودگی صوتی می‌گوید: ۵۷ درصد مردم این مناطق ازمیزان آلودگی صوتی موجود در سطح تهران گله‌مند بوده‌اند.
وی خاطر نشان می‌كند: تا زمانی كه آموزش لازم و كافی به مردم در رابطه با كنترل آلاینده‌های صوتی داده نشده است، صحبت از مشاركت مردم در كاهش این آلاینده‌ها معنا ندارد و این تقصیر متوجه پژوهشگران، مسوولان اجرایی و قانونگذاران است. در حال حاضر ایران از لحاظ كارشناسان متخصص در زمینه آلودگی صوتی بسیار ضعیف است و به همین علت در برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های مرتبط با كاهش و كنترل آلودگی صوتی و ایجاد آگاهی و مشاركت مردم دچار مشكل است.
مدیركل سلامت شهرداری تهران نیز می‌گوید: تحقیقات نشان می‌دهد آلودگی صوتی در كلانشهرها روز به روز در حال افزایش است و برخلاف تصور، آلودگی‌های صوتی در ساعت‌های شب افزایش می‌یابد. آلودگی‌های صوتی یكی از ساخته‌های دست بشر است بنابراین برای حل آن باید خود مردم وارد عمل شوند و همان‌طور كه در بسیاری از طرح‌های حفاظت محیط زیست با كمك مردم موفق بوده‌ایم، در این زمینه نیز حل مساله تنها با حضور مردم امكان‌پذیر است. تقی‌زاده می‌افزاید: برخی مردم بر این عقیده‌اند كه آلودگی‌های صوتی شب‌ها كمتر است اما با توجه به افزایش فعالیت‌های ساختمانی و تردد خودروهای سنگین در شب‌ها به علت قوانین موجودآلودگی‌های صوتی بیشتر از روزهاست. وی توجه نهادهای علمی، قانونی و قضایی را به این موضوع معطوف كرده و ادامه می‌دهد: مجلس شورای اسلامی به‌عنوان نهاد قانونگذار، شورای اسلامی شهر تهران و سازمان محیط زیست و همچنین شهرداری شهر تهران باید نسبت به آلودگی‌های زیست محیطی حساس شده و رفع این مشكل را به‌عنوان اولویتی انكارناپذیردر دستور كار خود قرار دهند. متاسفانه در حال حاضر، در بحث آموزش زیست محیطی در مقایسه با انواع بیماری‌ها با عدم استقبال مردم و رسانه‌ها مواجه می‌شویم و معمولا با كمبود مخاطب روبه‌رو هستیم. در حالی كه بحث مسائل زیست محیطی یكی از اولویت‌های اساسی در جوامع شهری و صنعتی است كه باید مورد توجه قرار گیرد.
در ادامه دكتر نصیری عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران با اشاره به ضرورت كنترل آلودگی‌های صوتی می‌گوید: توسعه مراكز صنعتی و به تبع آن افزایش استفاده از خودرو مساله آلودگی‌های صوتی را در جایگاه ویژه‌ای قرار داده است به‌طوری‌كه آلودگی‌های صوتی در ۹۵درصد ساخته‌های بشر به چشم می‌خورد، اما در۷۳ درصد موارد، این آلودگی‌ها با اندكی مراعات قابل حذف است. وی به گزارش تحقیقات سال ۵۶ سازمان محیط زیست و تحقیقات سال ۶۲ مركز تحقیقات ساختمان و مسكن اشاره می‌كند و می‌افزاید: این دو گزارش نشان می‌دهد‌ ‌كه آلودگی‌های صوتی در كشور به خصوص در كلانشهرها روز‌به‌روز در حال افزایش است و به علت زود هنگام نبودن عوارض این آلودگی‌ها بر ذهن و روان مردم دولت‌ها نیز به كنترل این آلودگی‌ها توجه كافی ندارند.
سرپرست مركز تحقیقات محیط زیست دانشگاه علوم پزشكی تهران نیز در خصوص آلودگی صوتی می‌گوید: تحقیقات نشان می‌دهد میزان آلودگی صوتی در كلانشهرهای ایران ۲ برابر استانداردهای جهانی است.
علیرضا مصداقی می‌افزاید: علاوه بر تمام مشكلاتی كه همراه با مدرنیسم بدون حساب و كتاب انسان‌ها را تهدید می‌كند آلودگی صوتی نیز بر روی روان انسان‌ها تاثیرهای مخربی دارد و موضوع آلودگی موضوعی نیست كه در یك نشست و یا یك سمینار بتوان آن را حل كرد بلكه نیازمند توجه بیشتر و بالا رفتن سطح هماهنگی دستگاه‌های ذی‌ربط است.‌

محمد نیكونژاد

منبع : روزنامه سلامت