شنبه, ۱۲ خرداد, ۱۴۰۳ / 1 June, 2024
مجله ویستا
نقش با تصاویر تشبیهی رمزی
جدای از مجموعه عناصر خطّی که در دورهی فاطمی، در تزیینات به شیوهی متمایز اسلامی، مورد عنایت خاص قرار گرفته بود. تعدادی از این نوع تزیینات در قید و بند قرار نگرفته و همچنان استوار ایستاده بودند، مانند تزیینات با تصاویر موجودات زنده که شامل تصویر انسان و حیوان است و تزیینکنندگان این دوره از شیوههای خاص، در مکانهای مختلف استفاده کردند.
البته به جز مکانهای مذهبی که بدون شک، در این مکانها، چیزی در این مورد، یافت نمیشود. اسناد تاریخی، به کرّات از این تصاویر یاد میکنند. همچنانکه موزهها، تعداد زیادی از اینها را در خود نگهداری میکنند.
بیشترین نمونه از این مجموعهها، قطعات چوبی تراشیده شده است که در موزهی عربی قاهره نگهداری میشود و به عنوان قطعهای از یکی از کاخهای دورهی فاطمی به شمار میرود. در اینگونه قطعات تزیینی اشیایی مانند مدالهایی را مییابیم که بهوسیلهی دو نوار مشبک احاطه شده که مجموعهای از تصاویر و اشکال بهصورت برجسته، اعم از تزیینات گیاهی و بافته شده، آن را در بر گرفته است.
این اشکال در واقع اشباح نیست، بلکه تصاویری زنده است که رنگ و حرکت و خطوط آن به وضوح پیداست و مناظری چون شرابخواری، موسیقی، رقص، شکار، مبارزه و مسافرت را مجسم میکند. موضوعات این تابلوها عبارت بود از زندگی، لهوولعب، ورزش که بزرگان قصر آن را انجام میدادند و یا حداقل نمونهی بارزی از زندگی اُمرا و بزرگان بود که از شرق، به کاخهای اسلامی راه یافته بود.
بدون شک، اکثر این اشکال و مجموعهها، ریشهای عراقی یا فارسی دارند و تصاویر این حیوانات با گونههای آسیایی، نسبتی دارند خصوصاً مجموعههایی از تصاویر حیوانات وحشی که حیوانی را گرفته و یا از پشت او را بر زمین میزنند.
شاید، شناخت منبع اصلی این حیوانات کار بسیار دشواری باشد، اما نسبت به بقیهی عناصر زینتی فاطمی اینگونه نیست، پس تمدن مصر در قرن یازدهم و دوازدهم چگونه توانست، یک اسلوب خطّی به دست آورده و به مبادی این شبکههای هندسی و عناصر تزیینی گیاهی دست یابد؟
این سخن دردآور است که گفته میشود، هنرمندان مسلمان برای خلق یک شکل از این نقشها، دریاها و اقیانوسهای زیادی را در نوردیدهاند. مثال بارز، در مورد تصویرهای زنده متداخل در تزیینات، به ما در کاخ گرانادا، در اسپانیا، میتوانیم ببینیم.
کاخی که بنونصر آن را ساخته است. به علاوه نکتهی قابلتوجه در مورد چشمهی معروف آن این است، که تصویر اشخاص موجود در برج زنان که به وضوح به تصویر کشیده شده است، از کارهای دورهی اسلامی به شمار میرود. بیمناسبت نیست که در اینجا اضافه نماییم.
اینگونه کارهای تقلیدی در مورد عناصر خطّی، در دورهی موحدی آشکار گشته است که ابتدا از قرن سیزدهم، در ساختمانهای کاخها آشکار شد و ما میتوانیم نام اینگونه تزیینات را شبکههای معماری بگذاریم که از قوسها و چندضلعیهای معینی تشکیل شده و در مقابل یکدیگر قرار گرفتهاند.
شبیه آنچه در گلدستهها با آن برخورد میکنیم و نسبت به کاشیهای تزیینی مثلثی شکل، برتری دارد.
نویسنده : دکتر عفیف البهنسی
مترجم : محمود پورآقاسی
منبع : پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنر
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
دورههای مدیریتی دانشگاه تهران
انتخابات ریاست جمهوری انتخابات انتخابات ریاست جمهوری 1403 ایران انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم مسعود پزشکیان علی لاریجانی ریاست جمهوری وزارت کشور مجلس شورای اسلامی سعید جلیلی شورای نگهبان
هواشناسی تهران شهرداری تهران پلیس قتل دانشگاه فرهنگیان سازمان هواشناسی دستگیری وزارت بهداشت مشهد گرما سرقت
بانک مرکزی قیمت دلار برق خودرو قیمت طلا قیمت خودرو دولت سیزدهم مسکن بازار خودرو بازنشستگان ایران خودرو حقوق بازنشستگان
سینمای ایران سینما تلویزیون رسانه ملی تئاتر موسیقی احسان علیخانی مناظره انتخاباتی صداوسیما حامیم سریال صدا و سیما
فناوری
رژیم صهیونیستی غزه فلسطین جنگ غزه اسرائیل آمریکا روسیه دونالد ترامپ جو بایدن چین رفح یمن
پرسپولیس استقلال فوتبال لیگ برتر لیگ برتر ایران مس رفسنجان رئال مادرید پیکان باشگاه پرسپولیس باشگاه استقلال جواد نکونام بازی
مریخ اپل تلگرام گوگل ناسا ایلان ماسک سامسونگ ماهواره
سیگار رژیم غذایی سازمان غذا و دارو قهوه بیماری قلبی سرطان ریه