دور شدن ناگهانی و غیرقابل انتظار از محل معمول زندگی یا کار و ناتوانی در به یاد آوردن جنبه‌هائی مهم از هویت قبلی (نام، خانواده، شغل). اغلب، هویت جدیدی اتخاذ می‌گردد.
تشخیص، علایم و نشانه‌ها
به جدول زیر نگاه کنید. از دست رفتن ناگهانی حافظه همراه با مسافرت هدفمند و بدون سردرگمی، اغلب برای مدت طولانی. از دست رفتن کامل یا نسبی حافظه در مورد زندگی گذشته، اغلب بدون آگاهی از فقدان حافظه، اتخاذ هویتی جدید، غیرغریب و ظاهراً طبیعی با این وجود، کلافگی و اختلال موقعیت‌یابی ممکن است رخ دهد.
- معیارهای تشخیصی گریز تجزیه‌ای در DSM-IV-TR
:
ـ اختلال بارز به‌صورت سفر ناگهانی و غیرمنتظره از خانه یا محل دائمی کار، همراه با ناتوانی در به یاد آوردن گذشته است.
ـ کنفوزیون در مورد هویت شخصی یا اتخاذ هویتی جدید (نسبی یا کامل).
ـ اختلال منحصراً در سیر اختلال هویت تجزیه‌ای رخ نمی‌دهد و به‌دلیل اثر مستقیم فیزیولوژیک یک ماده (مثلاً داروی مورد سوءمصرف یا داروی طبی) یا یک بیماری طبی عمومی (مثل صرع لوب تمپورال) نمی‌باشد.
ـ علایم از نظر بالینی، موجب ناراحتی واضح یا اختلال در سطوح اجتماعی، شغلی یا دیگر سطوح مهم عملکردی می‌گردند.
اپیدمیولوژی، سبب‌شناسی و سیر بیماری و پیش‌آگهی
به جدول خلاصه اختلالات تجزیه‌ای نگاه کنید.
آزمون‌های آزمایشگاهی و روان‌شناختی
هیپنوتیزم و مصاحبه با دارو، اگر به کمک آنها بیمار حافظه‌اش را به‌دست بیاورد، به روشن شدن تشخیص کمک می‌کند.
تشخیص افتراقی
- اختلال شناختی: سرگردانی، هدفمند یا پیچیده نیست.
- صرع لوب‌تمپورال: معمولاً هویت جدیدی اتخاذ نمی‌شود.
- فراموشی تجزیه‌ای: مسافرت هدفمند یا اتخاذ هویت جدید رخ نمی‌دهد.
- تمارض: تمایز آن مشکل است. وجود نفع واضح ثانویه، باید ظن به این مسئله را برانگیزد.
درمان
معمولاً بهبودی به شکل خودبه‌خود و بدون درمان است.
- هیپنوتیزم و مصاحبه به کمک دارو:
می‌تواند در یافتن استرسور مستعدکننده، کمک‌کننده باشد.
- روان‌درمانی:
برای کمک به بیماران، به این منظور که استرسورهای مستعدکننده را به شکلی سالم و نظام‌مند، وارد روانشان کنند. درمان انتخابی روان‌درمانی روان‌پریشی بیانی - حمایتی (expressive-supportive psychodynamic psychotherapy) است.
اختلال مسخ شخصیت (depersonalization disorder)
اپیزودهای مکرر و دائمی احساس جدا شدن خود از بدن (مثلاً این احساس که فرد انگار که در خواب است).
تشخیص، علایم و نشانه‌ها
به جدول معیارهای تشخیصی DSM-IV-TR برای اختلال مسخ شخصیت نگاه کنید. اختلال در حین زمانی و مکانی، حس بزرگ بودن یا کوچک بودن اندام‌ها، و مسخ واقعیت (derealization) (حس عجیب بودن دنیای بیرونی) شایع هستند. بیماران ممکن است احساس کنند آدم آهنی هستند. سرگیجه، نشخوارهای افسردگی و وسواسی، اضطراب و مشغولیت‌های ذهنی با مسائل جسمی، شایع هستند.
- معیارهای تشخیصی DSM-IV-TR برای اختلال مسخ شخصیت:
الف ـ تجارب دائمی یا مکرر احساس جدا شدن فرآیندهای ذهنی از جسم، گوئی که فرد یک مشاهده‌گر خارجی است (مثلاً احساس اینکه رویا می‌بیند).
ب ـ در خلال تجربه مسخ شخصیت، واقعیت‌سنجی سالم می‌ماند.
ج ـ مسخ شخصیت موجب ناراحتی واقح بالینی یا اختلال در عملکردهای اجتماعی، شغلی یا دیگر سطوح مهم عملکردی فرد می‌گردد.
د ـ تجربه مسخ شخصیت انحصاراً در سیر بیماری روانی دیگری، مثل اسکیزوفرنی، اختلال پانیک، اختلال استرس حاد، یا اختلال تجزیه‌ای دیگری رخ نمی‌دهد و به‌دلیل اثر فیزیولوژیک مستقیم یک ماده (مثلاً ماده مورد سوءمصرف یا داروی طبی) یا یک بیماری طبی عمومی (مثل صرع لوب‌تمپورال) نمی‌باشد.
اپیدمیولوژی، سبب‌شناسی و سیر بیماری و پیش‌آگهی
به جدول خلاصه اختلالات تجزیه‌ای نگاه کنید.
تشخیص افتراقی
به جدول علل مسخ شخصیت نگاه کنید. مسخ شخصیت به‌عنوان یک علامت، در سندرم‌های زیادی، چه روانپزشکی و چه طبی، می‌توانند اتفاق بیفتد. اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی، اسکیزوفرنی، اختلال هویت تجزیه‌ای، سوءمصرف مواد، عوارض جانبی دارو، تومور یا ضربه مغزی، و اختلالات اضطرابی، اسکیزوفرنی، اختلال هویت تجزیه‌ای، سوءمصرف مواد، عوارض جانبی دارو، تومور یا ضربه مغزی، و اختلالات تشنجی (از جمله صرع لوب‌تمپورال) باید رد شوند. اختلال مسخ شخصیت حالتی است که در آن علامت اصلی، مسخ شخصیت می‌باشد.
- علل مسخ شخصیت:
اختلالات نورولوژیک
صرع
میگرن
تومورهای مغزی
بیماری مغزی - عروقی
ضربه مغزی
آنسفالیت
فلج عمومی
دمانس نوع آلزایمر
بیماری هانتینگتون
دژنرسانس نخاعی - مخچه‌ای (spinocerebellar degeneration)
اختلالات سمی و متابولیک
هیپوگلیسمی
هیپوپارتیروئیدی
مسمومیت با مونوکسید کربن
مسمومیت با مسکالین
یوتولیسم
هیپرونتیلاسیون
هیپوتیروئیدی
