اندازه لگن در زایمان، نکات مهم

عدم تناسب سر جنین با لگن مادر در هنگامی بروز می کند که بدن جنین یا سر جنین به اندازه ای نباشد که بتواند در مسیر حرکت جنین از لگن مادر عبور کند. این موقعیت به راحتی تشخیص داده نمی شود. اما در بیشتر موارد در حین زایمان معلوم می شود که جنین نمی تواند از لگن مادر عبور کند. این وضعیت ها با نام عدم تناسب سر جنین با لگن مادر خوانده می شود حتی اگر این حالت وجود نداشته باشد. درمواردی که تشخیص عدم تناسب سر جنین با لگن مادر قطعی شد بهترین گزینه انجام عمل سزارین است.

علت های متعددی سبب بروز عدم تناسب سر جنین با لگن مادر می شود. در بیشتر موارد اندازه ی جنین عامل اصلی است. اندازه ی جنین بر اثر ابتلای مادر به دیابت یا وراثت افزایش می یابد. در برخی از موارد ممکنست براثر دیررس بودن زایمان یعنی وضع حمل پس از تاریخ تعیین شده ایجاد شود. در موارد دیگر هم ممکنست اندازه ی غیر طبیعی شکم به سبب وجود دو یا چند جنین باشد. عدم تناسب سر جنین با لگن مادر فقط به سبب اندازه ی بزرگ جنین بروز نمی کند. غیر طبیعی بودن قرار جنین یا وضعیت قرار گرفتن جنین هم می تواند سبب بروز این عارضه شود. برخی از زنان لگن کوچکی دارند. در این صورت احتمال بروز عدم تناسب سر جنین با لگن مادر وجود دارد. حتی شکل غیر طبیعی لگن مادر هم می تواند به بروز این عارضه کمک کند.

عدم تناسب سرجنین با لگن مادر در مواقعی تشخیص داده می شود که مراحل زایمان به طور طبیعی پیش نرود. یا در مواردی که با وجود مصرف دارو مانند اکسی توسین هیچ پیشرفتی حاصل نشده باشد. درست درزمان زایمان مشخص می گردد که این عدم تناسب وجود دارد، بزرگی جنین یا کوچکی لگن مادر. در شرایط طبیعی در حین زایمان وقتی که سر جنین از لگن مادر عبور می کند، مفاصل از هم باز می شوند. در نتیجه سر جنین می توانداز لگن بگذرد.

با کمک سونوگرافی هم می توان اندازه ی سر جنین را تعیین نمود. ولی تعیین وزن دقیق نوزاد با این وسیله امکان پذیر نیست. با معاینه ی بالینی هم می توان اندازه ی لگن مادر را تعیین کرد. بدین ترتیب امکان تشخیص عدم تناسب سر جنین با لگن مادر در زمان پیش از زایمان معلوم می شود و امکان تصمیم گیری برای انجام اقدامات لازم وجود دارد. البته در مواردی هم ممکنست امکان تشخیص قطعی وجود نداشته باشد. در این صورت، با تجویز اکسی توسین معلوم می شود که روند زایمان  پیشرفت می کند یا نیاز به انجام اقدامات دیگر دارد. مصرف اکسی توسین به تغییر وضعیت جنین هم کمک می کند.

بسیاری از مادران ممکن است با شنیدن تشخیص عارضه ی عدم تناسب سر جنین با لگن مادر نگران شوند و از این که شاید در بارداری های بعدی هم با این مشکل رو به رو شوند می ترسند. درحالی که یافته ها نشان داده است که 65 درصد از زنانی که با تشخیص عدم تناسب سر جنین با لگن مادر روبه رو شده اند در بارداری های بعدی توانسته اند زایمان واژینال داشته باشند. قابل ذکر است که تشخیص این عارضه نباید زن باردار را بهراساند زیرا احتمال بروز آن 1 در 250 بارداری است.