بازی بچه ها، فوایدش را می دانید؟

آیا بازی برای تكامل كودك مهم است؟
جواب سوال فوق این است: قطعا! بازی برای رشد اجتماعی، عاطفی، فیزیكی و شناختی كودك اهمیت دارد. بازی، روشی است كه كودك بواسطه آن می تواند اندام خودش و دنیای پیرامونش را بهتر بشناسد و البته برای بازی كردن (خصوصا در سال اول تولد) از هر پنج حس خود استفاده می كند. او ممكن است با خود فكر كند "وقتی این را لمس كنم، چه احساسی دارد؟"، "اگر این را فشار دهم چه صدایی می دهد؟"، "اگر این را بكشَم یا آن را هُل بدهم، چه اتفاقی می افتد؟"، "می توانم چهار دست و پا به آنجا بروم؟" و "خودم را بالای این میز بكشم؟" .جستجو در محیط اطراف، هسته اصلی بازیهای كودك را تشكیل می دهد و البته در ذهن او، هر تجربه ای (حتی پرتاب كردن ظرف آجیل از روی میز بر زمین)، ارزشمند است! متخصصان رشد همیشه تكرار می كنند كه: "بازی، كار و شغل كودك است" و البته تمیز كردن محیط اطراف پس از بازی كودك، كار و وظیفه پدر و مادرهاست!.
با بزرگتر شدن نوزاد و به راه افتادن او، بازیهای او تخیلی تر و پیچیده تر می شوند. كودك از طریق بازی كردن، مهارتها و ویژگیهای كلیدی از قبیل استقلال، خلاقیت، كنجكاوی و حل مسائل را تمرین می كند. همچنین بازی می تواند عرصه مهمی برای بررسی و كشف احساسات و ارزشها و پرورش مهارتهای اجتماعی كودك باشد. شاید مدتها قبل از اینكه كودك شما برای دادن اسباب بازی محبوبش به خواهرش آمادگی پیدا كند، این كار را بارها با یكی از عروسكهایش تمرین كند (اسباب بازی دوست داشتنی اش را به یكی از عروسكهایش بدهد و از او پس بگیرد). جملات مودبانه ای مانند "لطفا" و "متشكرم" را ممكن است برای اولین بار در یك مهمانی كه مهمانهای آن عروسكهایش هستند، بر زبان بیاورد. و بالاخره كدام پدر و مادر می توانند اولین باری كه كودك به سراغشان می آید و می گوید: "عروسكم زخمی شده!"، از دادن یك چسب زخم به او خودداری كنند؟!
كدام بازیها برای كودك من مناسبتر هستند؟

پاسخ این سوال به مرحله ای از رشد كه كودك در آن قرار دارد بستگی دارد. از آنجا كه بازی ابزاری است كه كودك برای شناخت و یادگیری پیرامون دنیای اطرافش از آن بهره می برد، مهارتهایی كه او تا كنون به دست آورده و هم اكنون مشغول تمرین كردن بر روی آنها است، بهترین راهنما برای انتخاب مناسبت ترین فعالیتها و بازیها هستند. مثلا اگر كودك سه ماهه شما در حال یادگیری برداشتن و گرفتن اشیا است، بهتر است اسباب بازیهای بزرگ و نرم را در اختیار او قرار دهید. اگر او در سن دوازده ماهگی قرار دارد و به بررسی رابطه علت و معلولی می پردازد، می توانید با او قایم باشك (زیر میزها یا صندلی ها) بازی كنید.

 

بازیهای كاركردی و نمایشی
در سنین بین 12 تا 21 ماه كه تخیل كودك به تدریج شكوفا می شود، استفاده از اشیا آشنا برای استفاده های مناسب یا تخیلی، مثلا هُل دادن ماشین چمن زن اسباب بازی روی چمنها و یا زنگ زدن به مادربزرگ با برس سر، بیشترین لذت را برای كودك به ارمغان می آورد.
بازیهای سمبولیك اولیه
می توان گفت در این نوع بازیها (كه در حدود دوسالگی معمول هستند)، كودك از تخیل خود استفاده می كند و از "هیچ"، یك داستان جالب می سازد. مثلا كودك شما ممكن است با یك جعبه كفش بازی كند، تصور كند كه آن یك اتوبوس مدرسه است و حتی صدای موتور اتوبوس را در بیاورد؛ یا اینكه یك حلقه پلاستیكی را بردارد، وانمود كند كه شیرینی است، و آن را به دهان بگذارد.
نقش بازی كردن
در حدود 30 تا 36 ماهگی، بازیگر كوچولوی شما، نقشهای جدیدی را می پذیرد. امروزه بازی كردن نقشهای دكتر، معلم یا مادر، مرسوم هستند.
بهترین اسباب بازی ها برای كودك من، كدام ها هستند؟
سعی كنید از سن كودك راهنمایی بگیرید. به عنوان مثال، یك كودك دو ماهه از بازی با اشیا متحركی كه با باد یا حركت هوا حركت كنند، لذت خواهد برد؛ اما یك كودك 15 ماهه به هیجان بیشتری نیاز دارد (مثلا یك سرویس آشپزخانه اسباب بازی را می توانید برای او انتخاب كنید).
چگونه می توانم كاری كنم كه كودك در زمان بازی كردن، بیشترین بهره را ببرد؟
بازی كردن مهمتر از اسباب بازی است: دقت كنید اهمیت زمانی كه كودك صرف بازی می كند و میزان لذتی كه از بازی كردن می برد، صرفا وابسته به نوع و تعداد اسباب بازیهایش نیست: بازی كردن یك فعالیت مفرح و شاد است كه شامل افراد، اشیا و حركات است. هر كاری، از پرتاب كردن حبابهای كف صابون به طرف همدیگر تا آب پاشی در حمام یا استخر و یا حتی تعقیب كردن همدیگر و دویدن دنبال هم در اتاق، می تواند یك بازی خوب محسوب شود. اگر كودك دوازده ماهه ای را ببینید كه سرگرم بازی با یك جعبه مقوایی است، خواهید فهمید كه عوامل موثر در بازی كودكان، چقدر وسیع و متنوع هستند.
شما هم با او بازی كنید: روی زمین بنشینید و با كودك بازی كنید؛ شما بهترین اسباب بازی كودك خود هستید! و اگر كودك بتواند با شما بازی كند، لذت و شادی بیشتری برای او به همراه خواهد داشت. هنگام بازی كردن با كودك خود صحبت كنید تا توانایی تكلم او را نیز افزایش دهید.
زمانی او را به بازی دعوت كنید كه شاد و سرحال باشد: كودك بیمار، خسته یا گرسنه ممكن است حوصله بازی كردن نداشته باشد.
وقتی كه كودك شما به اندازه كافی بازی كرد، بازی را متوقف كنید: آستانه تحریك برای هر كودك، متفاوت است. هنگامی كه به نظرتان می رسد كودك شما خسته و بی حوصله شده است، بازی را تمام كنید.
برای كودك امكان بازی به تنهایی و همچنین با دیگران را فراهم كنید: هر دو نوع بازی (تنها یا با دیگران) برای كودك مفید است.