بهره دهی انرژی صنایع کشور

امروزه بهره­دهی انرژی جدیدترین آرمان و هدف برنامه ریزان انرژی کشورهای صنعتی می­باشد این تعریف جدید با رویکرد تکنولوژی به مبحث انرژی می­پردازد, لذا بهره دهی انرژی بالا نشان دهنده استفاده از تکنولوژی های پیشرفته­تر می­باشد

امروزه بهره­دهی انرژی جدیدترین آرمان و هدف برنامه ریزان انرژی کشورهای صنعتی می­باشد. این تعریف جدید با رویکرد تکنولوژی به مبحث انرژی می­پردازد، لذا بهره دهی انرژی بالا نشان دهنده استفاده از تکنولوژی های پیشرفته­تر می­باشد. خانم پریسا مالکی پژوهشگر شرکت مهندسی بین المللی فولاد تکنیک در چهارمین همایش ملی انرژی مقاله ای ارایه نموده است که در آن ضمن معرفی مفاهیم بنیادی بهینه سازی انرژی، وضعیت انرژی کشور در طول برنامه دوم توسعه را از منظر بهره دهی انرژی مورد بررسی قرار گرفته است که مطلب زیر گزیده­ای از این تحقیق است:

کارایی بخشهای مختلف صنعتی و تولیدی (اقتصادی) بستگی به این دارد که کمترین میزان عوامل و منابع به کار گرفته شود تا بیشترین میزان محصول تولید گردد. عامل انرژی نیز به عنوان یک منبع با ارزش در فرایند توسعه از این امر مستثنی نمی‌باشد.

هر چند عنوان می‌شود که ایران به دلیل برخورداری از ذخایر انرژی در صنایع انرژی بر دارای مزیت می‌باشد. لیکن این به معنای اتلاف این سرمایه حیاتی نمی‌باشد و شناخت ساختار انرژی در بخش صنعت و برنامه‌ریزی برای تامین و توزیع انرژی این بخش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در حال حاضر چگونگی کاهش مصرف انرژی بدون کاهش عملکرد اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است. از زمان بحرانهای نفتی دهه ۷۰ میلادی تغییرات چندی در اصطلاحات و تعاریف مربوط به انرژی بوجود آمده است. در ابتدا مبحث ذخیره انرژی و پس از آن صرفه جویی انرژی (حفاظت و نگهداری انرژی)، کارایی انرژی و در حال حاضر بهره­دهی انرژی مد نظر قرار گرفته است. تغییرات ایجاد شده در مفاهیم و اصطلاحات یک تغییر مهم در اهداف و تعبیرها را منعکس می­کند.

بهره‌وری و کارایی هر دو در بسیاری از موارد نسبت بازده مفید به نهاده تعریف شده‌اند. یعنی مقدار ثروتی که تولید‌شده و مقدار منابعی که در جریان تولید به کار رفته است. رشد بهره‌دهی عوامل تولید منجر به افزایش قدرت رقابت محصولاتی داخلی در بازارهای جهانی و استفاده حداکثر از ظرفیت‌های تولیدی می‌گردد. عوامل بسیاری منجر به بهبود و بهره‌وری انرژی می‌شوند که مهمترین آنها عبارتند از: تغییر ساختار صنایع و تغییر در قیمتهای انرژی.

در برنامه دوم توسعه (۷۸-۱۳۷۸ ) شاخص‌های زیادی برای استفاده بهینه‌تر از منابع و توان بالقوه صنعتی کشور مورد عمل قرار گرفته است و افزایش بهره‌وری صنایع از جمله اهداف مهمی بود که دولت در برنامه دوم مصمم بر اجرای آنها بود. در این پژوهش وضعیت بهره‌دهی انرژی صنایع کشور در طی برنامه دوم ذکر شده است.

نتایج تحقیق بیانگر آن است که کارگاه‌های بزرگ صنعتی در سال ۱۳۷۴ در ازا هر واحد هزینه انرژی مصرف‌شده، ۷۴/۱۵ واحد ارزش افزوده ایجاد کرده‌اند در سال ۱۳۷۸ این مقدار به ۸۳/۱۸ افزایش یافته و سپس تا ۱۳۷۸ دچار کاهش شده است. و به مقدار ۰۸/۱۳ در این سال رسیده است محاسبه متوسط نرخ رشد هندسی بهره‌دهی انرژی صنایع نشان می‌دهد که اکثر صنایع نرخ رشد منفی داشته‌اند و نتیجه قابل توجه اینکه بهره‌دهی انرژی صنایع تولید زغال کک – پالایشگاههای نفت و سوخت هسته‌ای در طول برنامه دوم به میزان نه برابر افزایش یافته است. همچنین صنایع تولید ماشین‌آلات اداری بیشترین بهره‌دهی را در طول برنامه دوم به خود اختصاص داده‌اند.

در مورد استانهای کشور بررسی بهره‌دهی نشان می‌دهد که استانهای بوشهر و تهران بالاترین بهره‌دهی را به خود اختصاص داده‌اند.