به بهانه سالروز تولد سر ویلیام جرالد گلدینگ

در زمانی که ایران شاهد آغاز پادشاهی احمد شاه قاجار بود در انگلیس فرزندی به دنیا آمد که توانست هفتادو دو سال بعد جایزه نوبل ادبی را از آن خود کند «سر ویلیام جرالد گلدینگ»در ۱۹ سپتامبر ۱۹۱۱ ۲۸ شهریور ۱۲۹۰ خورشیدی در روستای «کورن وال» زندگی را آغاز کرد پدرش برخلاف مردهای زمان خوداز سیاست بیزار و خود را سرگرم آموزش در مدرسه و کسب علم کرد

در زمانی که ایران شاهد آغاز پادشاهی احمد شاه قاجار بود. در انگلیس فرزندی به دنیا آمد که توانست هفتادو دو سال بعد جایزه نوبل ادبی را از آن خود کند. «سر ویلیام جرالد گلدینگ»در ۱۹ سپتامبر ۱۹۱۱ (۲۸ شهریور ۱۲۹۰ خورشیدی) در روستای «کورن وال» زندگی را آغاز کرد. پدرش برخلاف مردهای زمان خوداز سیاست بیزار و خود را سرگرم آموزش در مدرسه و کسب علم کرد. گلدینگ جوان برخلاف آرزوی پدرش در دانشگاه رشته علوم طبیعی (علوم) را ادامه داد و در کنارش به تحصیل در زمینه ادبیات نیز پرداخت. اولین کتابش را که مجموعه‌ای از سروده‌هایش بود یک سال قبل از اتمام تحصیلات دانشگاهی‌اش در سن ۲۳ سالگی منتشر کرد. پس از فراغت از تحصیل خانه‌اش تبدیل به محل کارش شد و به نمایشنامه‌نویسی مشغول شد. در سال ۱۹۳۹ او از لندن به سالیسبوری نقل مکان و در مدرسه‌ای تدریس ادبیات انگلیسی را آغاز کرد. با آغاز جنگ دوم جهانی، گلدینگ همانند بسیاری از جوانان به میدان جنگ اعزام شد و به نیروی دریایی سلطنتی پیوست و مسئول دستگاه پرتاب موشک شد. با خاتمه جنگ، گلدینگ در حالی به دنیای تدریس و نویسندگی خود باز می‌گشت که همانند بسیاری از سربازها تصویری سیاه از انسانیت در ذهنش نقش بسته بود. در سالیسبوری بیش از چهار کتاب نوشت ولی هیچ یک از آنها را به چاپ نرسانید.

در میان این چهار اثر، رمانی بود به نام «سالار مگس‌ها» که در آن زمان بنا به خواسته گلدینگ تنها چند نسخه از آن به چاپ رسید و به دست نزدیکان و دوستانش رسید. این رمان عاقبت در سال ۱۹۵۴ به چاپ رسید و برخلاف انتظار وی به سرعت به موفقیتی عظیم دست یافت و جزو پرفروش‌ترین کتاب‌های آمریکا در دهه پنجاه قرن بیستم قرار گرفت. گلدینگ هم دوره نویسنده هم وطن خود «گراهام گرین» بود که هفت سال از وی بزرگ تر و اعتبارش در جامعه آن زمان به مراتب بیشتر و محبوب تر بود. این دو نفر با وجود تفاوت‌های بسیاری چه در خلق آثار و چه در تیپ و قیافه، تفاوت‌های بسیاری نیز داشتند. خیلی‌ها «گراهام گرین» را بخت اول نوبل ادبیات می‌دانستند؛ ولی برخلاف انتظار گلدینگ هفتادو دو ساله موفق به دریافت این جایزه معتبر ادبی جهان شد و بسیاری را دچار حیرت کرد. آکادمی نوبل ادبیات در هنگام اهدای جایزه گفت: «به خاطر داستان‌هایش که درآنها با صراحتی واقع‌بینانه و با مضمون‌های متنوع جهانی به توصیف وضعیت آدمی در دنیای کنونی می‌پردازد.» منتقدینش گلدینگ را انسانی گوشه گیر و بدبین می‌خواندند که فقط سیاهی‌های جهان را ‌می‌دید، ولی او خود در جواب آنها می‌گفت: «اگر بدبین بودم این قدر به زندگی امیدوار نبودم.» گلدینگ با وجود اینکه تصویرهای تلخ جنگ را ازنزدیک دیده بود ولی سعی می‌کرد در آثارش تصویرهای روشنی از قلب‌های تاریک آدم‌های سیاه دل را نمایان کند.

در آثار خود بیش از هر چیز در پی نمایان و روشن کردن بخش‌های پنهان و تاریک قلب آدمی بود. سالار مگس‌ها (۱۹۵۴)، وارثان (۱۹۵۵)، پینچر مارتین (۱۹۵۶)، پروانه برنجی (۱۹۵۸)، سقوط آزاد (۱۹۵۹)، هرم (۱۹۶۷)، خدای عقرب (۱۹۷۱)، تاریکی مشهود (۱۹۷۹) از آثار ارزشمند «سر ویلیام جرالد گلدینگ» است. از وی تنها سه کتاب «سالار مگس‌ها»، «برج» و «خدای عقرب» به فارسی ترجمه و در ایران به انتشار رسیده‌اند. «سالار مگس‌ها» یا «ارباب مگس‌ها» از معروف ترین اثر گلدینگ است. وی جایزه ادبی مَن بوکر را برای رمان «آداب عبور» که اولین کتاب از سه‌گانه به سوی انتهای زمین است را در سال ۱۹۸۰ کسب کرد. سالار مگس‌ها اثر جاودانه گلدینگ، رمان «سالار مگس‌ها» (Lord of the Flies) است که جزو ادبیات کلاسیک نوجوانان در قرن گذشته به شمار می‌آید. این کتاب، داستانی است که لزوم حاکمیت قانون در جوامع انسانی را به تصویر می‌کشد. در این داستان هواپیمای حامل بچه‌های مدرسه در نزدیکی یک جزیره متروکه سقوط می‌کند و آنها بدون سرپرست موظف به اداره خودشان می‌شوند. در آغاز همه چیز به خوبی پیش می‌رود و آنان بی‌دغدغه جزیره خوش آب و رنگ و سرسبز را درمی‌نوردند. اما اندک زمانی پس از آن روحیه شرارت بار تندخوی بعضی از پسرها را به دوزخی از آتش و خون مبدل می‌کند و تمامی مظاهر خیر و پاک اندیشی از وجودشان رخت برمی‌بندد.

در واقع پیام این داستان این است که تمدن فقط سرپوشی است بر خشونت طبیعی افراد که ویلیام گلدینگ در آن شور و هیجان یک قصه تمثیلی را با قدرت و صداقت توصیف کرده است.متن کامل این کتاب توسط سوسن اردکانی از سوی نشر «ابر سفید» در سال ۱۳۹۰ به فارسی برگردانده شده است. شرکت‌های معتبر فیلمسازی جهان براساس کتاب سالار مگس‌ها فیلم‌های متعددی در قالب سریال تلویزیونی و سینمایی با ایفای نقش هنرمندان و کارگردانان بنام و مشهور جهان به تصویر کشیده‌اند؛ مانند ۱۹۶۳ (پیتر بروک/ انگلیس)، ۱۹۹۰ (هری هوک/ آمریکا). «سر ویلیام جرالد گلدینگ» در صبحگاه۱۹ ژوئن سال ۱۹۹۳در زادگاهش آرام گرفت.

مصطفی بیان