مزایا و معایب داروهای دوپینگ

آیا داروهای تشدید کننده قدرت عضلانی برای سلامت زیانبارند

اگر تصمیم خودتان را گرفته‌اید و عزم‌تان را جزم کرده‌اید که با استفاده از مکمل‌‌های رایج بدن‌سازی و مصرف داروهای رایج دوپینگ، از رقبایتان پیشی بگیرید؛ به‌تان توصیه می‌کنم قبل از انجام این کار، درباره طرز تاثیر این داروها و مکمل‌ها و آثار و عوارض‌شان کمی بیشتر مطالعه کنید؛ و برای این منظور می‌توانید از همین جا شروع کنید؛ با خواندن همین مقاله.

برای برخی ورزشکاران، برنده شدن به هر قیمت، به معنای مصرف این داروهاست؛ داروهایی که ممکن است به ظاهر باعث مزیت‌هایی از لحاظ قدرت جسمانی شوند، اما عوارضی هم به دنبال دارند. عواقب درازمدت مصرف این داروها هنوز به قدر کافی مورد بررسی قرار نگرفته و مزیت‌های کوتاه‌مدت آنها در مقابل بسیاری از خطراتی که آنها ایجاد می‌کنند، رنگ می‌بازد. با دانستن منافع، خطرات و بسیاری از ناشناخته‌ها در مورد این داروهای به اصطلاح تشدیدکننده کارکرد عضلانی، ممکن است تصمیم بگیرید که اثرات مثبت آنها برای شما به خطرات‌شان نمی‌ارزد.

● استروئیدهای آنابولیک

استروئیدهای آنابولیک که گاهی آنها را استروئیدهای آندروژنیک هم می‌نامند، به وسیله برخی از ورزشکاران برای افزایش توده و قدرت عضلانی به کار می‌رود. مهمترین استروئید آنابولیک، هورمونی است که در بدن مردان تولید می‌شود،‌ یعنی هورمون جنسی تستوسترون. تستوسترون دو اثر عمده بر بدن می‌گذارد؛ یکی اثرات آنابولیک، یعنی تشدید ساخت عضلات و دیگری، اثرات آندروژنیک یعنی تقویت صفات جنسی مردانه مانند رویش موی صورت یا کلفت شدن صدا. برخی ورزشکاران از خود تستوسترون برای تقویت کارکرد جسمی‌شان استفاده می‌کنند، اما اغلب از اشکال مصنوعی و تغییریافته آن استفاده می‌کنند. این هورمون‌ها برای استفاده‌های پزشکی مورد تایید هستند‌ و در اغلب موارد استفاده از آنها برای تقویت عملکرد ورزشی جزء این استفاده‌ها نیست. این داروها ممکن است به صوت قرص، آمپول و کرم موضعی مورد استفاده قرار گیرند. از جمله این استروئیدهای آنابولیک می‌توان به این هورمون‌ها اشاره کرد: متیل تستوسترون، اوکس‌آندرولون و اوکسی متولون.

● چرا این داروها برای ورزشکاران این همه جذاب‌اند؟

این داروها علاوه بر اینکه حجم عضلات را افزایش می‌دهند، به علت خواص آنابولیک و آندروژنی‌شان باعث می‌شوند ورزشکاران با سرعت بیشتری پس از یک فعالیت شدید، به حالت عادی باز گردند؛ زیرا این داروها میزان آسیب عضلانی که در جریان یک جلسه تمرین رخ می‌دهد را کاهش می‌دهند. به علاوه برخی از ورزشکاران ممکن است به احساسات تهاجمی که هنگام مصرف این داروها به آنها دست می‌دهد، از لحاظ تشدید انگیزه رقابت جویی‌شان علاقه داشته باشند. بسیاری از ورزشکاران دوزهای بسیار بالاتری از این هورمون‌ها را نسبت به میزانی که برای مقاصد پزشکی تجویز می‌شود،‌ به کار می‌برند. استفاده از این داروها ممکن است در مردان به بزرگ شدن پستان‌ها، طاسی، تحلیل‌رفتن بیضه‌ها و ناباروری و در زنان به کلفت‌شدن صدا، بزرگ‌شدن دستگاه تناسلی، افزایش موی بدن و طاسی منجر شود. هم مردان و هم زنان ممکن است به آکنه شدید، مشکلات کبدی، افزایش میزان کلسترول بد خون، کاهش میزان کلسترول خوب خون و رفتارهای پرخاشگرانه و خشونت‌آمیز، اختلالات روانپزشکی مانند افسردگی، وابستگی دارویی، عفونت‌ها و بیماری‌هایی مانند ایدز و هپاتیت در صورت استفاده از شکل تزریقی داروها دچار شوند. همچنین اگر این داروها در دوره نوجوانی مصرف شوند‌، می‌توانند مانع رشد و نمو بدن شوند و کوتاهی قد ایجاد کنند،‌ و به مشکلات بهداشتی در سنین بعدی منتهی شوند. استفاده از این داروها برای افزایش کارکرد ورزشی را اغلب سازمان‌های ورزشی در جهان غیرقانونی می‌دانند. افراد معمولا برای تهیه آنها به بازار سیاه روی می‌آورند و این امر آنها را در معرض خطرات بیشتری قرار می‌دهد،‌ چون ممکن است از داروهایی استفاده کنند که استانداردهای ایمنی در آنها رعایت نشده باشد.

● کراتین

بسیاری از ورزشکاران علاوه بر داروهای تقویت‌کننده کارکرد جسمی، به مکمل‌‌های تغذیه‌ای هم روی می‌آورند. این مکمل‌های تغذیه‌ای به صورت پودر یا قرص بدون نسخه قابل تهیه‌اند. احتمالا رایج ترین مکمل غذایی که مورد استفاده ورزشکاران است، کراتین است. کراتین به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود و به آزاد شدن انرژی در بدن کمک می‌کند. پژوهش‌های علمی نشان داده‌اند که کراتین ممکن است در مواردی که نیاز به آزادسازی کوتاه‌مدت مقادیر زیاد انرژی است،‌ موثر باشد. کراتین به عضلات کمک می‌کند مقدار بیشتری آدنوزین تری‌فسفات – که ماده ذخیره‌کننده و انتقال‌دهنده انرژی در سلول هاست- را تولید و وارد جریان خون کنند‌ و این ماده برای فوران‌های سریع و انفجاری فعالیت‌هایی مانند وزنه‌برداری به کار می‌رود. کراتین خستگی عضلات را به تاخیر می‌اندازد اما شواهدی در دست نیست که کراتین در ورزش‌های هوازی یا استقامتی کارکرد ورزشکاران را تقویت کند.

کبد ما حدود ۲ گرم کراتین در روز تولید می‌کند. همچنین مصرف گوشت در رژیم غذایی کراتین بیشتری را وارد بدن می‌کند. کراتین در عضلات ذخیره می‌شود‌ و این میزان ذخیره تقریبا به آسانی حفظ می‌‌شود. از آنجایی که کلیه‌ها کراتین اضافی را از بدن خارج می‌کنند،‌ ارزش استفاده از مکمل‌های غذایی کراتین در فردی که از قبل عضلاتش ذخیره کافی کراتین دارد، مورد تردید قرار گرفته است. مکمل‌های کراتینی را به راحتی می‌توانید در فروشگاه‌ها پیدا کنید اما ممکن است فراورده‌‌های رقیق شده یا آلوده شده با سایر مواد هم به فروش برسند و باعث آزمایش مثبت دوپینگ در ورزشکار شوند. عوارض جانبی که ممکن است با مصرف کراتین بروز کند و کارکرد ورزشکار را کاهش دهد؛ ‌شامل دل‌پیچه و اسپاسم‌ عضلانی‌، تهوع، اسهال و اضافه‌ وزن است. اضافه وزن ممکن است مطلوب ورزشکاری باشد که می‌خواهد وزنش را بالا ببرد اما با مصرف طولانی‌مدت آن، این افزایش وزن احتمالا بیشتر ناشی از تجمع مایعات در عضلات است تا افزایش توده عضلانی. آب از سایر بخش‌های بدن به درون بافت عضلانی کشیده می‌شود و ممکن است شما را در معرض خطر کم‌آبی بدن قرار دهد. مصرف کراتین در دوزهای بالا ممکن است به آسیب کبد و کلیه منجر شود. در مورد اثرات درازمدت کراتین به خصوص در کودکان ونوجوانان، اطلاعات زیادی در دست نیست. بنابراین معمولا توصیه می‌شود کراتین در افراد زیر ۱۸ سال مصرف نشود.

● داروهای محرک

داروهای محرک مورد استفاده ورزشکاران، دستگاه عصبی مرکزی را تحریک می‌کنند و موجب افرایش سرعت ضربان قلب و فشار خون می‌شوند. داروهای محرک می‌توانند خستگی را کاهش دهند،‌ اشتها را مهار کنند‌ و هشیاری و حالت تهاجمی را افزایش دهند. از جمله داروهای محرک رایج میان ورزشکاران، کافئین و آمفتامین، داروهای سرماخوردگی که حاوی مواد محرک افدرین و سودوافدرین هستند و بالاخره داروهای غیرقانونی مانند کوکائین و مت‌آمفتامین. داروهای محرک گرچه می‌توانند فعالیت جسمی را افزایش دهند و روحیه تهاجمی در میدان بازی را بالا ببرند‌ اما در مقابل دارای عوارض جانبی هستد که می‌تواند کارکرد ورزشکاران را مختل کند:

▪ عصبی شدن و تحریک‌پذیری که تمرکز بازیکنان را مختل می‌کند.

▪ بی‌خوابی

▪ ورزشکاران ممکن است از لحاظ روانی به این مواد وابسته شوند یا با ایجاد تحمل جسمی مجبور شوند مرتبا مقادیر بیشتری از آنها را برای به دست آوردن اثرات مطلوب‌شان استفاده کنند و در نهایت دوزهای بسیار بیشتری از دوزهای مجاز پزشکی آنها را به کار خواهند برد.

این داروها ممکن است عوارض جانبی مانند تپش قلب،‌ اختلال ریتم قلب، کاهش وزن، لرزش دست، فشار خون بالا،‌ توهم و تشنج ایجاد کند. در نهایت، باید دانست که کارکرد ورزشی بیشتر با کسب مهارت و کار سخت مربوط است تا بالا انداختن یک قرص یا نوشیدن نوشابه‌ انرژی‌زا. خلاصه، هیچ قرص جادویی وجود ندارد که شما را به سرعت به ورزشکار بهتری بدل کند.

MayoClinic