در جستجوی همزاد زمین

این سیاره, سیاره ای سنگی است که تنها ۴ ۱ برابر زمین جرم دارد این سیاره در منطقه مناسب حیات قرار نگرفته است

● کپلر ۱۰ـ ب

این سیاره، سیاره‌ای سنگی است که تنها ۴‌/‌۱ برابر زمین جرم دارد. این سیاره در منطقه مناسب حیات قرار نگرفته است.

در واقع آنقدر به خورشیدش نزدیک است که شانسی برای شکل‌گیری حیات روی آن نمی‌توان تصور کرد. دمای سطحی این سیاره به حدود ۱۴۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد؛ دمایی که در آن آهن و سیلیکات‌ها تبخیر می‌شوند و سطح سیاره را ترک کرده و چون دنباله‌ای در امتداد این سیاره در فضا کشیده می‌شود. اگر این سیاره را به منظومه شمسی خودمان بیاورید، نسبت به عطارد، بیش از ۲۰ برابر نزدیک‌تر به خورشید قرار خواهد گرفت. این سیاره چگال، که چگالی آن در حدود ۸‌/‌۸ گرم بر سانتی‌متر مکعب است هر ۸۴‌/‌۰ شبانه روز یک بار ستاره مادرش را دور می‌زند.

● منظومه کپلر ـ ۱۱

در فاصله ۲۰۰۰ سال نوری از زمین ستاره‌ای خورشید مانند قرار گرفته که میزبان منظومه‌ای متشکل از حداقل شش سیاره است. این منظومه به قدری فشرده است که زمانی که کپلر به آن نگاه می‌کند همزمان دو یا سه سیاره آن با هم از مقابل قرص ستاره مادر عبور می‌کند. منظره گرفت‌هایی که روی این سیارات می‌تواند شکل بگیرد باید تماشایی و دیدنی باشد.

● ۲ سیاره در یک مدار

برخی از یافته‌های کپلر با بلندپروازانه‌ترین ایده‌های قبلی ما نیز قابل مقایسه نیست و باز ما را یاد آینده‌نگر بزرگ دوران‌مان، آرتور سی‌کلارک می‌اندازد که می‌گفت، مهم نیست آینده را چقدر عجیب پیش‌بینی کنید، واقعیت همیشه شگفت‌انگیز‌تر خواهد بود. این یافته‌ها نشان می‌دهد منظومه شمسی ما تنها مسیر در راه تولد و تحول منظومه‌های سیاره‌ای نیست. یکی از این نمونه‌های شگفت‌انگیز را کپلر در منظومه‌ای موسوم به KOI-۷۳۰ پیدا کرد. منظومه‌ای شامل حداقل چهار سیاره که دو سیاره آن روی یک مدار و به فاصله ۱۲۰ درجه از هم، خورشید مرکزی را دور می‌زنند. به این ترتیب هر یک از آنها در جای مشخصی از آسمان دیگری میخکوب شده‌اند. این اولین باری است که دانشمندان چنین چیزی را در جایی از آسمان می‌بینند، هرچند برخی دانشمندان حدس می‌زده‌اند که قمر زمین بر اثر برخورد زمین با سیاره‌ای با ابعاد مریخ که در مدار زمین قرار داشته، شکل گرفته باشد.

● تاتویین راه شیری

زمانی دور در کهکشانی بسیار دور، جهانِ «جنگ ستارگان» وجود داشت؛ دنیایی زاییده تخیل بی‌نظیر جورج لوکاس. کهکشانی مملو از سیاره‌های مختلف که هر یک حال و هوای خود را داشت. یکی از چشمگیر‌ترین منظره‌های این فیلم زمانی بود که لوک اسکای‌واکر جوان در سیاره‌ای بیابانی به نام تاتویین به غروب دو خورشید سرخ‌فام در افق می‌نگریست. زمانی که ستاره‌شناسان این صحنه را بر پرده سینما دیدند بسیاری از آنها با بدگمانی به امکان وجود چنین دنیایی نگاه کردند؛ مگر می‌شد سیاره‌ای در مدار پرآشوب ستاره‌ای دوتایی وجود داشته باشد؟ کپلر ـ ۱۶ ب پاسخ این شکاکیت بود: سیاره‌ای که به دور یک ستاره دوتایی می‌گشت. دو خورشید این منظومه یکی ۶۰ درصد و دیگری ۲۰ درصد جرم خورشید ما را دارد و این تاتویین راه شیری البته جای مناسبی برای رشد حیات نیست. مدار آن به گونه‌ای است که دمای آن برای حمایت از حیات بسیار پایین است.

● سیاره‌ای که جلوی چشمان ما بخار می‌شود

جایی در فاصله ۱۵۰۰ سال نوری از ما، سیاره‌ای در مقابل دیدگان ما در حال تبخیر شدن است و انتظار می‌رود تنها تا صد میلیون سال دیگر به طور کامل بخار شود و از بین برود.

این سیاره به قدری به ستاره مادر خود نزدیک است که هر ۱۵ ساعت یک بار آن را دور می‌زند (زمین ما هر ۳۶۵ روز یک بار مدارش را طی می‌کند).

دمای این سیاره در حدود ۲۰۰۰ درجه سانتی‌گراد تخمین زده می‌شود و به این ترتیب تمام سطح آن در حال تبخیر شدن است و به صورت غبار راهی فضا می‌شود.

● کپلر ـ۲۲ ب

این سیاره تنها ۴‌/‌۲ برابر زمین جرم دارد و اولین سیاره‌ای است که با خیال راحت می‌توان گفت در کمربند حیات ستاره مادری‌اش قرار دارد؛ جایی که دما برای شکل‌گیری آب مایع مهیاست. هنوز نمی‌دانیم این سیاره آیا زمین‌مانند و سنگی است یا گازی یا ترکیبی مایع دارد. ممکن است این سیاره دارای سامانه آب و هوایی و ابر در جوش باشد که این خود، یکی از نقاط عطف در کشفیات سیارات فراخورشیدی به شمار می‌رود.

● سیاره سیاه

۷۵۰ سال نوری دورتر از ما سیاره‌ای وجود دارد که تاریک‌ترین سیاره ‌(و حتی قمری) که می‌شناسیم به شمار می‌رود. این سیاره که ۲b-TrES نام دارد، از زغال‌سنگ سیاه‌تر است و تنها یک درصد نوری را که از ستاره مادر به آن می‌رسد بازتاب می‌دهد.

● منظومه کپلر ـ ۳۵

سیاره تاتویین‌(کپلر ۱۶ـ ب) را به یاد دارید؟ به نظر می‌رسد این سیاره چندان هم منحصر‌به‌فرد نیست و نمونه‌های دیگری نیز مشابه آن وجود دارد.

سیاره کپلر ـ ۳۵ ب، سیاره‌ای در ابعاد زحل است که به دور دو ستاره خورشید‌مانند می‌گردد. ستاره بزرگ‌تر کاملا مشابه خورشید ماست، اما شعاع همدم کوچک‌تر آن حدود ۷۹ درصد شعاع خورشید است.

این دو ستاره هر ۲۱ روز یک بار به دور هم می‌گردند و سیاره ‌این منظومه هر ۱۳۱ روز یک بار آنها را دور می‌زند. به نظر می‌رسد دنیاهایی با چند خورشید، پدیده‌ای رایج در جهان شگفت‌انگیز ما باشد.

● کپلر ۲۰ ای و ۲۰ اف

این دو سیاره تاکنون کوچک‌ترین سیاراتی است که کپلر موفق به کشف آنها شده و شبیه‌ترین آنها به زمین به شمار می‌رود. کپلر ـ ۲۰ ای هر ۱‌/‌۶ روز یک بار ستاره مادرش را دور می‌زند و احتمالا دمای سطحی آن در حدود ۹۰۰ درجه سانتی‌گراد باشد. کپلر ـ ۲۰ اف حداقل ۰۳‌/‌۱ برابر زمین اندازه دارد و تاکنون در بین همه سیارات فراخورشیدی کشف شده نزدیک‌ترین اندازه را به خورشید ما دارد. جرم این سیاره کمتر از سه برابر جرم زمین است، ولی بشدت به ستاره مادرش نزدیک است و هر ۶‌/‌۱۹ روز یک بار آن را دور می‌زند. دمای سطحی این دنیا حدود ۸۰۰ درجه سانتی‌گراد است و امیدی به شرایط مشابه زمین برای آن وجود ندارد؛ اما برخی سیاره‌شناسان معتقدند ممکن است این سیاره در جو خود ملکول‌های آب داشته باشد.